Ricordi
Francesco Guicciardini
François De la Rochefoucauld (Auteur), Maarten van Buuren (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Historische Uitgeverij, 2008 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 155.2 ROCH |
31/12/2008
Oorspronkelijk ? en zo heeft de auteur het altijd bedoeld ? heette dit werk Réflexions ou sentences et maximes morales (1678), het best te vertalen als 'Bespiegelingen of beoordelingen en zedelijke uitspraken'. Dat die uitspraken de vorm van aforismen hebben aangenomen, heeft in de eerste plaats te maken met de gewoonte om tijdens salonconversaties ? François, duc de La Rochefoucauld (1613-1680) heeft lange tijd met o.m. Pascal de salon van madame de Sablé bezocht ? puntige uitspraken te bedenken met betrekking tot het menselijk gedrag. Onder het motto "Het is noodzakelijker mensen te bestuderen dan boeken", heeft La Rochefoucauld die uitspraken, aangevuld met bespiegelingen en portretten van beroemde tijdgenoten, tot aan zijn dood bewerkt. In de huidige edities worden aan de door hem overgehouden maximen de weggelaten en de elders gepubliceerde uitspraken toegevoegd, zodat er uiteindelijk 639 in totaal zijn. In zijn tijd werden die als zeer onchristelijk beoordeeld. Een verzameling uitspraken die begint met "Onze deugden zijn meestal niets anders dan vermomde ondeugden", moest de goegemeente, die baat heeft bij een zo positief mogelijk beeld van mens en samenleving, wel voor het hoofd stoten.
De ontmaskering van de motieven van het menselijk handelen ("We doen vaak goed om ongestraft kwaad te kunnen doen"), waarin de maximen vaak even geestig als meedogenloos uitmunten, wordt echter in het deel 'Allerlei bespiegelingen' geduid als een pleidooi voor het zich eigen maken van een levenskunst ('art de vivre') gebaseerd op waarachtigheid ('honnêteté'), een begrip dat de cynicus La Rochefoucauld onderscheidt van denkers als Descartes, die de oplossing zochten in begrippen als altruïsme en grootmoedigheid ('générosité'). Niet dat La Rochefoucauld zich veel illusies maakte ("De mensen zouden niet lang kunnen samenleven, als ze elkaar niet voor de gek hielden" en "Onder alle omstandigheden meten we ons het uiterlijk voorkomen aan van degenen voor wie we willen doorgaan"), toch geeft de beschouwing van de maximen alleen een te eenzijdig beeld van zijn gedachtegang en het is jammer dat tenminste een deel van de bespiegelingen niet werd opgenomen als noodzakelijke aanvulling, zoals in eerdere vertalingen.
Interessant is wel de commentaar van Maarten van Buuren ?- die voor een moderne en accurate vertaling heeft gezorgd ? met betrekking tot de constructie van de maximen en de stijlfiguren die La Rochefoucauld gebruikt, en de verwijzing naar Nietzsche die zijn 'wegbereider' ? de man die de moraal ontmaskerd heeft als machtsmoraal ? beschreef als "een scherpschutter die voortdurend in de roos schiet". [Jan Baes]
Dr. D.G. van der Steen
François, hertog van La Rochefoucauld, speelde niet alleen een belangrijke rol in het politieke en intellectuele leven van het Frankrijk van de zeventiende eeuw, maar zijn denken heeft ook in later eeuwen grote invloed gehad. Genadeloos ontmaskert hij de menselijke pretenties: moraal komt doorgaans neer op eigenbelang en de rede is niet meer dan een fraaie camouflage voor een combinatie van hartstocht en toeval. Die visie verwoordt hij in korte, cynische en vaak paradoxale maximen, waar net zo lang aan geschaafd is tot ze met een minimum aan middelen een maximum aan zeggingskracht bereiken. Ze zijn dan ook berucht moeilijk te vertalen. Maarten van Buuren levert met deze vertaling een prestatie van formaat. Zijn nawoord over de schrijver is kort, maar uitermate informatief.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.