Het verhaal achter de beroemdste schilderijen van de wereld
Charlie Ayres
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Querido, cop. 2008 |
VERDIEPING 2 : BABILLE : DOEN INFO (GEEL) : VRIJE TIJD-KUNST
Schilderkunst |
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
Querido, cop. 2008 |
Jeugdinfo (geel): Vrije tijd - Kunst
Schilderkunst |
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Niet beschikbaar |
Querido, cop. 2008 |
Jeugdinfo (geel): Vrije tijd - Kunst
Kunst |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Querido, cop. 2008 |
MAGAZIJN : SCHOOLCOLLECTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE :
Kunst |
31/12/2009
Kunst met en kunst voor het kind
Kunst, kunstenaars en kinderen: Hoe breng je deze drie samen? En hoe breng je ze blijvend in aanraking met elkaar? Het is een vraag die de gemoederen in kinder(boeken)land nogal bezighoudt, getuige de grote productie van zeer uiteenlopende kunstboeken voor kinderen en jongeren de afgelopen paar jaar.
Kies je voor fictie, zoals Björn Sortland dat doet in zijn jeugdroman Een minuut eerlijkheid (De Leeswelp 2008, p. 114) waarin hij middels een jongen-ontmoet-meisjeverhaal aan de hand van 33 in het boek afgedrukte kruisigingsschilderijen chronologisch verhaalt over de West-Europese kunstgeschiedenis van de middeleeuwen tot heden? Of kies je voor een 'papieren museum' (De engel met de twee neuzen, De Leeswelp 2008, p. 101) waarin 'museumdirecteur' Ted van Lieshout op zoek gaat naar de inspiratiebronnen van hedendaagse illustratoren en je zo verrassende vensters biedt op oude en moderne schilderkunst? Kies je voor de speelse non-fictie van Joke van Leeuwen, die in Een halve hond heel denken (De Leeswelp, 2008, p. 101) met behulp van een grote hoeveelheid impressies meesterlijk beschrijft wat onze verbeeldingskracht vermag onder het motto "ik zie ik zie wat jij niet ziet" en je blik voortdurend ontregelt? Of voor het ontwikkelen van een "creatieve breinstijl" met hulp van de internationaal succesvolle, interactieve Grote tekenboeken (Nieuw Amsterdam, 2008) van de Japanner Taro Gomi?
Dat in het aanbieden van kunst aan jeugdigen werkelijk alles mogelijk en geoorloofd is, wordt bevestigd door vier recent verschenen kunstboeken die qua aanpak, inhoud en visie werkelijk in niets op elkaar lijken: Beroemde kunstenaars: van Giotto tot Van Gogh van kunstkenner Charlie Ayres, Mooi niet (over hedendaagse kunst) van Stefan Boonen en Willo Gonnissen, Vincent van Gogh: een leven in schilderijen van theatermaker Frank Groothof en Toeval gezocht van pedagoog Annemiek Huisingh, hoofd educatie Stedelijk Museum Amsterdam, Rixt Hulshoff Pol en Ellie van den Bomen (red.).
Meest traditioneel en gericht op kennisoverdracht is het op groot formaat uitgegeven kunstboek van Charlie Ayres, waarin de lezer kennismaakt met het leven en werk van twintig kunstenaars, beginnend bij de middeleeuwen en eindigend bij de 19e eeuw. Minst traditioneel en gericht op hersenontwikkeling en het stimuleren van een creatieve breinstijl en de verbeelding (bij jonge kinderen) is Toeval gezocht, dat in woord en veel beeld enthousiast vertelt over hoe kunstenaars en leerkrachten ? middels een speciaal bij een expositie van het kunstenaarsduo (Liet) Heringa/ (Maarten) van Kalsbeek ontwikkeld kinderkunstproject ? samen actief aan de slag gingen met vijftien basisschoolklassen in Noordholland, onder het motto: "creativiteit is de vrijheid om ieder moment iets van een andere kant te bekijken".
Tussen die twee boeken bewegen zich Groothofs muzikale Van Gogh-biografie en het aantrekkelijk ogende en mooi verzorgde Mooi niet, waarin je middels een fantasievolle tekst wordt rondgeleid (door "de Melkjongen") langs verschillende kunstateliers in een voormalige oude melkfabriek in Vlaanderen.
Frank Groothofs aanpak wijkt af van zijn eerdere muzikale vertellingen. Dit keer geen liederen, maar alleen gesproken tekst van vnl. 'Vincent' en zijn 'broer Theo'. Een, voor wat we van Groothof gewend zijn, vrij serieuze, weinig speelse tekst die gedragen wordt door goed gekozen, afwisselend dromerige, melancholieke, zoekende en lichtvoetige muziekstukken van negentien verschillende componisten, onder wie Ravel, Satie, Liszt en Fauré.
De muziek inspireert en helpt je de schilderijen van Van Gogh verbeelden. En dat is nodig. Want de verknipte originelen die Irma Braat knullig bewerkte, zijn bijna een belediging voor de impressionistische grootmeester wiens leven zo'n lijdensweg was. Waarom niet gekozen voor kleurenreproducties van de originelen? Aangevuld met afbeeldingen van werk van Gauguin, Toulouse en Monet? Schilders die allemaal terloops in de tekst worden genoemd om Van Gogh in een bepaalde traditie te plaatsen? Dan was Van Gogh recht gedaan. Recht gedaan als typisch voorbeeld van een kunstenaar die de vrijheid nam om het leven en de schilderkunst op eigenzinnige wijze te bekijken, te beleven en te beoefenen.
Ook Mooi niet mist zijn doel. Tenminste, als op zichzelf staand boek. Opgemerkt moet worden dat Mooi niet eigenlijk een onderdeel is van een totaalproject voor jongeren rond kunst, kunst kijken en tentoonstellen, ontwikkeld door de educatieve poot van kunstencentrum ZAP33 in Hasselt (www.z33.be). En het is niet ondenkbaar dat het boek van Boonen en Gonnissen gecombineerd met het 'doepakket' meer effect heeft. Nu, op alleen papier weet de melkjongen als gids niet voldoende te prikkelen en inspireren. Zijn commentaar is niet altijd even sprankelend en ontbeert humor. Bovendien weerspiegelen de soms wat vlakke, weinig aansprekende illustraties de in de tekst besproken kunstwerken onvoldoende.
Neemt niet weg dat de 'pauzes' (dubbele 'kunstloze' pagina's met alleen tekst) en 'doe-het-zelf'-tips je evengoed wel overtuigen van het feit dat kunst meer is dan zomaar een schilderij of een beeldhouwwerk.
Mooi zijn bv. de 16 originele vragen om aan jezelf te stellen als je voor een kunstwerk staat. Vragen als: 'Waarom heeft de kunstenaar dit kunstwerk gemaakt?' 'Welk gevoel past het beste bij dit werk?' 'Als je een dief was zou je dit willen stelen?' Vragen die tot nadenken stemmen over kunst en je meningen helpen vormen en van Mooi niet allesbehalve een conventioneel kunstboek maken. Maar het bewandelen van onconventionele kunstpaden leidt kennelijk niet altijd tot het uiteindelijke beoogde doel (jeugd en kunst blijvend verbinden).
Verrassend genoeg slaagt de Engelse Charlie Ayres er wel in je ziel te raken en enthousiast te krijgen voor kunst, ondanks, of misschien wel juist dankzij, de vrij traditionele aanpak van zijn bijzonder fraai verzorgde kleurrijke kunstkijkboek Beroemde kunstenaars, dat een rijke schat afbeeldingen van historisch grote kunstwerken bevat: Een lust voor het oog.
De chronologie van de kunstgeschiedenis volgend passeren grootheden als Giotto, Leonardo da Vinci, Albrecht Dürer, Michelangelo, Caravaggio, Diego Velázquez, Rembrandt, Claude Monet en Van Gogh de revue, zoals de overzichtelijke vrolijke slinger van (zelf)portretten met paginaverwijzingen voorin het boek al verraadt. Ayres beschrijft helder en toegankelijk hoe al deze schilders/ beeldhouwers in hun ateliers werkten en geeft daarbij korte, toegankelijke informatie over werkwijze, techniek (zoals die van fresco's) en persoonlijk leven alsook weetjes in aparte kadertjes (vergt wel wat historische en Bijbelse kennis), verwijzingen naar websites en suggesties om zelf die technieken eens toe te passen.
Dat de kunstenaarskeuze van Ayres nogal willekeurig lijkt, is geenszins storend. Door op details te wijzen weet hij je moeiteloos in de verhalen van de verschillende kunstwerken te trekken. Dat alle hoofden op het verstilde schilderij 'De Ansidei Madonna' van Rafaël (1483-1520) naar rechts kijken, bv., waardoor je blik vanzelf van de een naar de ander glijdt. Dat Caravaggio (1571-1610) in zijn schilderij 'De roeping van Mattheüs' het licht de lijn van Jezus' hand laat volgen waardoor je blik min of meer gedwongen bij het gezicht van Mattheüs uitkomt. En dat Artemisia Gentileschi (1593-1656) een van de eerste grote vrouwelijke kunstenaars was die heldinnen centraal stelden in haar werk.
Bovendien doen overeenkomsten tussen verschillende kunstenaars en hun wederzijdse invloeden je regelmatig gefascineerd terugbladeren, zoekend naar wat het werk van bv. Diego Velázquez (1599-1660) en 'De fluitspeler' van Édouard Manet (1832-1883) gemeen hebben, zodat je nauwelijks kan wachten de kunsthistorische instellingen en musea die achterin het boek worden genoemd, te bezoeken.
Kijken naar kunst ís een kunst: Een plezierige kunst en een inspirerende, dat maakt Ayres als geen ander duidelijk. Een kunst die volgens pedagoog Annemiek Huisingh, initiatiefneemster van het project Toeval gezocht (www.toevalgezocht.nl) het beste al heel jong aangeleerd kan worden door de creativiteit van kinderen te ontplooien: eerst kunst met het kind, dan kunst voor het kind, is haar uitgangspunt.
Dit kinderkunstproject, zoals vanuit het vooral voor volwassenen bedoelde boek duidelijk wordt, is geïnspireerd door de zgn. Reggio Emilia-benadering: Een visie die in 1945 in de Noord-Italiaanse stad Reggio Emilia ontwikkeld is door de charismatische, bevlogen pedagoog Loris Malaguzzi, die overtuigd was van de idealistische gedachte dat alles uit kinderen zelf komt en je het initiatief ? in het geval van Toeval gezocht het maken van 'kunst' ? bij kinderen zelf moet leggen. Als docent/begeleider betekent dat niet helpen, niet interveniëren, niet oordelen, maar luisteren, kijken, observeren, helpen wanneer het kind uit frustratie daarom vraagt en achteraf documenteren, reflecteren en interpreteren om nog betere uitgangspunten en randvoorwaarden voor toekomstige projecten te formuleren.
Startpunt voor Huisinghs kunstproject was de werkwijze van beeldend kunstenaars Liet Heringa (1966) en Maarten van Kalsbeek (1962). In hun werk staan toeval, zwaartekracht, de grilligheid van de natuur, tijd, omkering en samenwerking centraal. Ze verzamelen, selecteren, ordenen en rangschikken allerhande materialen en scheppen vervolgens grillige, complexe, kleurrijke en exotische beelden volgens het procedé: de een begint, de ander vervolgt, waarna de eerste weer verder gaat. Smelten, druipen, kneden, zagen, lassen ? net zo lang totdat een eenvormig, meerduidig beeld ontstaat.
De vele foto's in het boek tonen hoe een degelijke voorbereiding (het creëren van goede werkplekken voor de kinderen, bepalen of je het werkmateriaal op het platteland of in de stad verzamelt, het verzinnen met welke hulpmaterialen je de kinderen laat werken, het klaarzetten van doosjes of juist het neerleggen van grote vellen etc.) tot inspirerende kunstresultaten heeft geleid. Leuk ook de vele bij de foto's gemaakte opmerkingen van kinderen. Uitspraken als "ik maak het mooi tot het af is" en "in een museum zie ik beelden die er niet waren maar die toch gemaakt zijn", bevestigen het idee dat kinderen, door hun nog onbevangen kinderblik, over grote inventiviteit beschikken.
Robbert Dijkgraaf (universiteitshoogleraar mathematische fysica Universiteit van Amsterdam), Mark Mieras (natuurkundige en wetenschapsjournalist) en Joke van Leeuwen leggen in hun artikelen in Toeval gezocht helder en inspirerend uit hoe alle (jonge) kinderen eigenlijk kleine onderzoekers zijn. Ze leven zowel in een wereld van begrip als in een wereld van verwondering. Dat leidt tot onderzoekend gedrag: in de wetenschap, in de beeldende kunst, maar ook in de muziek. Wetenschap en kunst lopen daarom voor kinderen door elkaar. Zelf kunst maken is daarom buitengewoon nuttig voor de hersenontwikkeling. Het traint de aandacht, het verbetert de visuele waarneming en het is de opmaat naar abstract denken. Veel (vrij) tekenen betekent later goed rekenen.
Kinderen zelf kunst laten maken leidt tot een andere breinstijl, volgens Mieras. Het leidt tot "blikwisseling", volgens Dijkgraaf, "het inzicht dat ontstaat als je vanuit een ander perspectief naar iets kijkt". Kunst maken leidt tot "ontdekken" volgens Joke van Leeuwen, "het bezig zijn roept ideeën en invallen op". Kunst maken, zegt Van Leeuwen, is "de geest losmaken, zodat er iets kan gaan springen en huppelen in de gedachten. Spelen voor alle leeftijden". Dus laat kinderen eerst "het toeval zoeken en maken" alvorens ze voor 'De Nachtwacht' te zetten of voor het beeldende werk van Charlie Ayers' twintig Beroemde kunstenaars. [Mirjam Noorduijn]
Andrea Oostdijk
Kennismaking met het leven en werk van twintig beroemde kunstenaars (vooral schilders), van Giotto (middeleeuwen) tot Van Gogh (19e eeuw). Na een inleiding met (zelf)portret, wordt beschreven hoe de kunstenaar in zijn atelier werkt. Hierin wordt informatie gegeven over werkwijze en persoonlijk leven van de kunstenaar. Alle genoemde kunstwerken worden - groot en in kleur - afgebeeld, met een korte toelichting. Verder bevat elk hoofdstuk weetjes, verwijzingen naar sites met verdere informatie en suggesties om zelf aan de slag te gaan (die meestal aansluiten bij de techniek/onderwerpen van de kunstenaar, maar soms ook een beetje vergezocht zijn). Achterin wordt in jaartallen een overzicht gegeven van het leven van elke kunstenaar. Verder is er een verklarende woordenlijst met belangrijke begrippen en een lijst van de plaatsen waar je de kunstwerken in het echt kunt zien. Het taalgebruik is voor de door de uitgeverij aangegeven doelgroep (10+) vrij pittig en bij de beschrijving van mythologische en bijbelse kunstwerken veronderstelt de auteur nogal veel bekend. Vanaf ca. 12 jaar.
Lieve Raymaekers
ua/an/22 j
Tussen Giotto en Van Gogh ligt zo’n zes eeuwen schilderkunst, die aan de hand van twintig grote namen geschetst wordt. Het opzet daarbij is de lezer mee terug te nemen naar het kunstwerk op het moment dat het gemaakt werd. Daarbij geeft de auteur aan waarom en voor wie het gemaakt werd, en of de kunstenaar er tevreden mee was. De auteur neemt je daarbij bij de hand en leidt je door een schilderij. Helaas zijn sommige werken zo klein afgedrukt dat je de details waarnaar de auteur verwijst, nauwelijks kan onderscheiden. Alle namen zijn meer dan bekend: Michelangelo, El Greco, Rembrandt, Monet. Op twee na, wat mij betreft: Hans Holbein de jonge, met o.a. een levensecht portret van Sir Thomas More, je zou echt zweren dat het een foto is. En de enige vrouw in het overzicht: Artemisia Gentileschi, een zeventiende-eeuwse vrouw, die eveneens onwaarschijnlijk realistisch schildert, met een prachtig spel van licht en duister. Zij liet haar man in de steek, was zeer succesrijk met haar schilderijen van krachtige vrouwen, en maakte de weg vrij voor vrouwelijke kunstenaars. Behalve het levensverhaal en het relaas van hun belangrijkste werken, krijg je van elke kunstenaar ook enkele weetjes voorgeschoteld: dat Albrecht Dürer zeventien broers en zussen had bijvoorbeeld of dat Leonardo Da Vinci vegetariër was. Enkele sites om meer te zien worden aangeboden, in verschillende talen en niet op kinderen gericht. De opdrachten die je krijgt om zelf aan de slag te gaan, gaan van heel flauw: een fantastisch landschap tekenen tot best leuk: een plafondschildering in de WC maken bij wijze van eigen Sixtijnse kapel, of een zelfportret zoals je jezelf ziet in achterkant van grote lepel, om in buurt te komen van de lang gerekte figuren van El Greco. Hoewel er moeite gedaan is er dingen uit te pikken die kinderen willen lezen - Michelangelo die soms zijn laarzen zolang aanhield dat zijn vel loskwam wanner hij ze uittrok bijvoorbeeld - bevat het boek te veel namen, plaatsen en data om echt kinderen aan te spreken. Daarnaast heb ik ook moeite met de tijden waarin werkwoorden staan: de eerste zijn altijd in de tegenwoordig tijd, om je illusie te geven ook in die tijd rond te lopen, maar dan springt het weer naar verleden tijd.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.