De knikkers van Qadir : het waargebeurde verhaal van een vader op de vlucht
Qadir Nadery
Leo Van Bergen (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
SDU, 2008 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 927.5 BERG |
31/12/2000
Dulce et decorum est pro patria mori", schreef Horatius. Het is zoet (zacht) en eervol voor het vaderland te sterven. "De oude leugen", noemde de Britse dichter Wilfred Owen -- gesneuveld een week voor de wapenstilstand van 11 november 1918 -- deze Romeinse oorlogspropaganda. En de Nederlandse historicus Leo van Bergen zet ons in zijn boek met de aan Horatius ontleende titel drastisch uiteen waarom "zacht en eervol" een leugen is.
Wilt u weten hoe "het veld van eer", nog zo'n afschuwelijk eufemisme, er tijdens de Eerste Wereldoorlog er in werkelijkheid uitzag, welke afschuwelijke massaslachtingen zich o.m. bij Ieper voltrokken op "de vreselijk gehavende vlakte van Vlaanderen"? Sla dan dit boek op eender welke bladzijde open. We zouden er eindeloos kunnen uit citeren. Hoe op grote schaal werd geleden, gestorven, verstikt in de modder, hoe werd geschoten, vergast, verbrand, gestoken, geëxecuteerd en afgemaakt. Hoe ziekten en epidemieën toesloegen, daar waar de eeuwige granatenregen en de eindeloos ratelende mitrailleurs eventueel hun slachtoffers hadden gemist. Hoe militaire artsen de gewonden oplapten met als enige doel ze terug als kanonnenvlees bruikbaar te maken. Hoe regeringen, opperbevelhebbers en generaals van alle strijdende partijen -- met toch een gunstige uitzondering voor de Belgische koning Albert -- maar doorgingen met mensen op ontzaglijke schaal op te offeren. Lukraak halen we een van de ontelbare getuigenissen aan die in dit boek werden opgenomen. Ze komt van een jonge Britse officier -- 18 jaar, zo uit de public school naar de loopgraven -- die boos werd door het onbegrip van de buitenwereld. In een brief, daterend van juni 1916, schetste hij "een wereld vol verziekte aarde, bevlekt met gezwollen en zwart gekleurde lijken van honderden jongemannen. De weerzinwekkende stank van rottend kreng. [...] Modder als puree, loopgraven als ondiepe schuine gleuven, puree die stinkt in de zon. Zwermen vliegen en bromvliegen samenklonterend op hopen bedorven vlees. Gewonden liggen in de kraters omringd door ontbindende doden; hulpeloos in de verzengende zon en de bitterkoude nachten, onder constant bombardement. Mannen met uitpuilende ingewanden, weggeschoten longen, met blinde tot pulp geschoten gezichten, en zonder hun in de ruimte verdwenen ledematen. Mannen die schreeuwen en wegglijden. Gewonden, die in doodsangst vastzitten in het prikkeldraad, totdat een vriendelijke straal van vloeibaar vuur hen laat verschrompelen als een vlieg in een kaarsvlam..."
Van Bergen leverde een indrukwekkende prestatie met dit oorlogsfresco, waarmee hij meteen de ermee gepaard gaande sluier van vals pathos en schijnheiligheid verscheurt. Hij veroorzaakt bij de lezer zoiets als een shell shock. De haast ondraaglijke beschrijving van de industriële massaslachting, waarmee het oude, trotse Europa collectief zelfmoord pleegde, vervult van afkeer maar er gaat ook een duistere fascinatie van uit. "Heel Europa was eind 1918 in rouw gedompeld", maar op de puinhopen en massagraven, was helaas het zaad gestrooid van ideologieën die de humanitaire en culturele kaalslag met verdubbelde kracht zouden voortzetten. [Robert Schoeters]
Redactie
Dit boek beschrijft zeer gedetailleerd het lot van de soldaten aan het westfront gedurende de Eerste Wereldoorlog. Wat kan een soldaat allemaal overkomen vanaf het moment dat hij naar het front gaat? VU-historicus Leo van Bergen publiceerde in 1999 een uitgebreide studie over dit onderwerp en dit boek is daar de licht gewijzigde herdruk van. De auteur beschrijft eerst in grote lijnen het krijgsverloop aan het westfront, inclusief de mensenslachtingen van Verdun, de Somme en Ieper. Met de precisie van een medicus beschrijft hij de uitwerkingen van oorlogsgeweld (gas, granaatscherven, mitrailleurvuur) op lichaam en geest van frontsoldaten. Uitvoerig gaat hij in op de medische hulpverlening. Ten slotte beschrijft hij de vele verschillende manieren waarop de soldaten stierven. Het boek laat geen gruwelijk detail onvermeld, maar is desondanks wars van sensatiezucht. Het getuigt van compassie met de jonge slachtoffers en is bovendien in zeer leesbare stijl geschreven. Geschikt voor wie zich interesseert voor de Eerste Wereldoorlog of het tragische lot van gewone soldaten in oorlogssituaties in het algemeen. Met katern zwart-witafbeeldingen.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.