Het vervloekte manuscript
Jean-David Morvan
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Silvester, 2008 |
MAGAZIJN : STRIPS VOLWASSENEN: ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : AANH |
31/12/2008
In alle omstandigheden, en misschien nog het meest in de ergste, heeft de mens nood aan mythen, om rampen en trauma's te verwerken, om hoop te koesteren, om een eigen beeld van de werkelijkheid op te bouwen. Mythevorming aan het front is het onderwerp van dit stripalbum, dat het eerste luik is van een trilogie. De zwarte soldaat Amaréo Zamaï wordt er een mythische eigengereide, 'reddende' soldaat, die als het ware zijn eigen gang gaat door de slagvelden, maar zich aan een strenge erecode houdt en zijn medesoldaten uit de nood helpt.
De reekstitel 'Aan het front' ? 'Le c?ur des batailles' in het origineel ? is afgeleid van het periodiek dat de al oudere soldaat Blaise Boforlant (45 jaar aan het begin van de oorlog) tijdens de Eerste Wereldoorlog uitgaf aan de fel bevochten verdedigingslinie in Noord-Frankrijk. Met zijn krantje maakt en verspreidt hij de mythe van Zamaï, nadat deze in het kamp verscheen en meteen indruk maakte met zijn nieuwe uniform, trotse houding en kordate optreden wanneer hem racisme ten deel viel. Boforlant wijdde meteen een nummer aan Zamaï, hem presenterend als "de nieuwe soldaat" (vier pagina's uit deze krant maken als pseudofacsimile deel uit van het album). Kort daarna toonde Zamaï zich een held toen hij bij zijn eerste verschijnen in de loopgraven een Duitse valstrik ontdekte en een nederlaag voorkwam. Hij was meedogenloos in de strijd, maar na het gevecht bracht hij wel de gevallen Duitsers in veiligheid.
In deze oorlogsstrip krijgen we slechts zeven pagina's 'actie', het daarnet beschreven loopgravengevecht. De andere scènes uit de Eerste Wereldoorlog tonen het leven in het legerkamp, met de gebrekkige hygiëne, het misprijzen van de officieren voor soldaten, de ruwe soldatenhumor, en natuurlijk Boforlant die zijn krantje aan het drukken is. Dit wordt ons allemaal verteld door Boforlant, die in juni 1940 in Straatsburg een gesprek heeft met de Amerikaanse journalist Selcap. Van het begin van de Tweede Wereldoorlog wordt in De Marne niets getoond, in het tweede album, Verdun (al verschenen in Frankrijk) zal dit wel het geval zijn. Selcap had in New York nummers op de kop getikt van 'Aan het front' en deed er, ook gegrepen door de figuur van Amaréo Zamaï, onderzoek naar. In die tijd blijkt Zamaï de grenzen van de Eerste Wereldoorlog overschreden te hebben tot mythe geworden in tal van oorlogen. Dit aspect komt terloops aan bod, maar komt verder niet ter sprake in dit eerste album, zodat het een wat verloren facet blijft. In Verdun zal uit de doeken gedaan worden hoe Zamaï ook een mythe wordt onder de Duitse soldaten.
Een journalist en een eigengereide soldaat uit de kolonies, die combinatie doet natuurlijk denken aan de oorlogsverhalen rond Ernie Pike van Hugo Pratt. Scenarist Morvan heeft daar zeker inspiratie uit geput, maar maakt zijn verhaal complexer, en ook wel explicieter. De mythe van Zamaï zou bij Pratt een gebald kortverhaal hebben opgeleverd, bij Morvan waaiert ze vele kanten uit en is het nog niet duidelijk of hij alle facetten van zijn complexe scenario zal weten uit te diepen èn samen te brengen. De narratieve structuur van dit stripalbum, met de flashbacks, het uitgebreide kaderverhaal en evenveel aandacht voor de mythe Zamaï als voor de mythemaker Boforlant (we komen zelfs meer over hem te weten dan over de zwarte soldaat), wijst erop dat Morvan het proces van het maken en worden van een mythe wil tonen. Dat komt voorlopig echter niet zo goed uit de verf, omdat hij evengoed een complex oorlogsverhaal wil vertellen. Morvan kaart verschillende aspecten van het frontleven aan, de achtergrond van Boforlant is behoorlijk ingewikkeld, met zijn Frans-Duitse identiteit en homosexuele geaardheid, en de figuur Zamaï is voor hem ook een rechtgeaarde mythe, als zinnebeeld van de ware soldaat die lak heeft aan regeltjes en officieren, maar onbesproken is in strijd en eer. Het album opent overigens met een sequens uit het eind van de Eerste Wereldoorlog waarin Zamaï voor een Frans vuurpeloton staat als verrader, terwijl Boforlant pleit voor opschorting van de executie. Het waarom van deze afloop wordt ons nog niet uitgelegd, maar de scène maakt alvast duidelijk dat de kritische mythe van Zamaï als anti-autoritairfiguur het voornaamste verhaalelement van deze striptrilogie zal blijven.
Igor Kordey slaagt erin dit complexe verhaal uitstekend in beeld te brengen, al zet hij sommige aspecten iets te fel aan. In zijn realistische stijl lijkt hij wat moeite te hebben met gezichtsexpressies en handenbewegingen. Hij overtuigt vooral in de opbouw van zijn pagina's en kaders. Kordey gebruikt veel cinema-technieken: shot en tegenshot, midshots en close-ups, zoom-ins, perspectiefwisseling etc. Een knappe pagina is die waarop Selcap vertelt over oudstrijders die hij ontmoette in zijn onderzoek naar het krantje 'Aan het front'. In documentairestijl worden deze figuren afgebeeld tegen een hen betreffende achtergrond uit de Eerste Wereldoorlog (zie ill. p. 14 boven). De zes plaatjes geven verschillende aspecten van het oorlogsgebeuren weer, de voor het leven getekende figuren komen impressionant over. Anderzijds munt Kordey ook uit in pure striptechnieken als samengestelde kaders, inzetkaders en geometrische vormen. Het gesprek tussen Boforlant en Selcap wordt heel gevarieerd weergegeven om psychologische aspecten te versterken. Bij kleine meningsverschillen bv. wordt het kader aangevuld met een inzetkader waarin de emotie van de aangesproken personen verduidelijkt wordt ? soms wel wat overdreven. Een mooie sequens is die van vijf plaatjes waarin een pirademidevorm bereikt wordt wanneer Boforlant kritiek op zinloze exercitie-oefeningen uit.
De indrukwekkendste compositie van Kordey is de trage sequens van twee pagina's waarin Boforlant voor de eerste keer Zamaï ontmoet. Terwijl Boforlant een opgewonden groepje soldaten benadert, doemt geleidelijk aan de gestalte van Zamaï op. In drie langgerekte kaders (zie ill. p. 14) toont die vervolgens zijn nieuwbakken kostuum dat het onderwerp is van alle opwinding. In alle kaders van deze sequens last Kordey kleine kaders in waarin we zien hoe Boforlant een sigaret rolt, en deze vergeet onder de indruk van Zamaï. We zien ook hoe Zamaï de blik vangt van Boforlant, en er een connectie tussen de twee ontstaat (blikken tussen mannen komen veel voor in de tekeningen, en zijn ook belangrijk in dit homo-erotisch getinte verhaal). Het is in deze pagina's dat de mythe Zamaï geboren wordt, en Kordey heeft ze uitstekend getekend. [Chris Bulcaen]
Bas van der Zee
In dit eerste deel van een trilogie neemt de scenarist Morvan ons mee naar het front van de Marne. Het verhaal begint wanneer een Amerikaanse journalist op zoek gaat (aan het begin van de Tweede Wereldoorlog) naar het verhaal van de mythische soldaat afkomstig uit de Franse koloniën, die een diepe indruk heeft gemaakt op velen die tijdens de Eerste Wereldoorlog vochten aan het front. Hij spreekt hiervoor diverse mensen, maar het duidelijke en kleurrijke verhaal komt van een beroemde Franse schrijver die samen met deze Amaréo Zamaï diende aan het front. Deze soldaat Zamaï was torenhoog, had de nieuwste uitrusting, en ook zijn aandeel in de gevechten was groot. Hij was echter ook een pacifist en dit is nogal tegenstrijdig met zijn handelen tijdens de gevechten. Een mooi stripverhaal met goede tekeningen die gedetailleerd de sfeer aan het front neerzet. Geschikt voor liefhebbers van goed uitgewerkte scenario's met meer verhaallijnen en gedetailleerd tekenwerk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.