De vreselijke dood van Willem de Zwijger : de eerste politieke moord in een lange rij van spraakmakende aanslagen met een handvuurwapen
Lisa Jardine
Lisa Jardine (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Uitgeverij De Arbeiderspers, © 2008 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : Nederland 944.5 |
31/12/2008
Op de kaft van dit boek staat het bekende schilderij van Thomas de Keyser waarop Constantijn Huygens samen met zijn klerk is geportretteerd. Het toont Huygens op het hoogtepunt van zijn kunnen. Hij is onlangs benoemd tot eerste secretaris van de Prins van Oranje (kabinetchef van de koning of de president, zeg maar) en hij staat in dat jaar ook op het punt te trouwen. Deze jongeman straalt de belofte uit die hij in de loop van de volgende decennia ook zal realiseren: een voorbeeldige carrière in de wereld der letteren, zowel de literaire als de politieke. Huygens is voor ons in de eerste plaats dichter en pas daarna diplomaat of politicus, maar in zijn tijd lagen de prioriteiten andersom. De man op het schilderij is een ware 'uomo universale' ? hij is artistiek aangelegd, heeft wetenschappelijke interesse en is tegelijk een politiek dier.
Een belangrijk detail van het schilderij is op de kaft van Jardines boek evenwel niet zo goed zichtbaar: de laarzen van Huygens zijn gespoord. Toen Huygens in 1622 als diplomaat aan het Engelse hof verbleef, werd hij door James I tot ridder geslagen. Het ging overigens niet om Huygens' eerste bezoek aan Engeland. In de eerste twee decennia van de 17e eeuw was het diplomatieke verkeer tussen Engeland en de Nederlanden bijzonder druk. Herhaaldelijk probeerden de leiders van de Verenigde Provinciën de steun te krijgen van de Engelse vorst in hun onafhankelijkheidsstrijd tegen Spanje. Eerder al hadden ze zelfs het regentschap over de Provinciën aan James' voorgangster, Elizabeth, aangeboden. Maar goede economische verhoudingen met de katholieke Spaanse buur waren voor de Engelse koningin belangrijker dan de bevordering van de protestantse zaak.
Het drukke politieke verkeer tussen Engeland en de Lage Landen zorgde ook voor een ware stroom aan culturele uitwisselingen. Op zijn reizen naar Engeland leerde Huygens vooraanstaande dichters en wetenschappers als John Donne en Sir Francis Bacon kennen. Hun werk en ideeën bracht de jonge Huygens bij zijn terugkeer naar Den Haag mee. Maar de uitwisselingen verliepen ook in de andere richting, volgens Lisa Jardine, hoogleraar renaissancestudies in Londen, zelfs vooral in de andere richting. Ze wil met dit boek haar landgenoten duidelijk maken dat de typische 'Englishness' waarop zij zo prat gaan, niet weinig beïnvloed is door het buitenland, door de cultuur van de Lage Landen in dit geval. Toeval was dat niet, de Lage Landen vormden in de 17e eeuw immers de ideale broedplaats voor bollebozen allerhande. Schilders (Rembrandt, Lievens en De Keyser), filosofen (Descartes, Locke en Spinoza) en wetenschappers (Swammerdam, Van Leeuwenhoek en Christiaan Huygens, de bekende zoon van Constantijn) roemden de Verenigde Provinciën om de economische en intellectuele vrijheid die hun werk en denken stimuleerde.
Jardines boek is een uitgebreide lofzang op de waarlijk internationale cultuur van onze Gouden Eeuw, die in de boekenkast een plaatsje verdient naast Simon Schama's The Embarrassment of Riches. Spin in het web van die cultuur is Constantijn Huygens. Jardines boek is in zekere zin ook een verkapte biografie van de dichter-diplomaat. Niet dat zijn leven als dusdanig centraal staat in dit boek, maar Huygens' diverse interesses (politiek, wetenschap en kunst) stellen Jardine wel in staat een rijk palet te schetsen van de culturele uitwisselingen tussen Huygens' omgeving en die van de Engelse elite. Of het nu gaat om ontwikkelingen op het gebied van de schilderkunst, de tuinarchitectuur, het inpolderen van moerasgrond of de experimentele natuurkunde, de naam van Huygens duikt steeds opnieuw op. Iemand moet maar eens de definitieve biografie van deze fenomenale man gaan schrijven. Lisa Jardine zou wat mij betreft de ideale keuze zijn: zij heeft een pen die het verleden zo levendig kan beschrijven dat je het voor je ogen allemaal ziet gebeuren. En dan moet De Arbeiderspers ook dat boek maar uitgeven, en wel met dezelfde zorg als deze rijkelijk en fraai geïllustreerde Gedeelde Weelde. [Jürgen Pieters]
J. Francke
Lisa Jardine is hoogleraar aan de Universiteit van Londen en publiceerde eerder over cultuurhistorische onderwerpen zoals het humanisme en Erasmus. In deze originele studie wordt de verhouding tussen de Republiek en Engeland besproken, met name na de invasie van Willem III in 1688. De studie kent twaalf grote hoofdstukken over contacten onderling, gedeelde belangen en verbintenissen op het vlak van wetenschap, literatuur en kunsten, hetgeen leidde tot een proces van culturele assimilatie. Constantijn Huygens jr. was hier een van de drijvende krachten achter en zowel hij als zijn familie worden uitgebreid besproken. Het Nederlandse model vond navolging in Europa op het gebied van commerciële voorspoed, ondernemersgeest, democratisering en tolerantie. Ondanks de titel van het boek gaat Jardine uitgebreid in op de politieke geschiedenis van Engeland en de Republiek in het derde kwart van de zeventiende eeuw en de staatkundige unie die daaruit voortkwam. De inleidende hoofdstukken zijn gezien het culturele thema onnodig lang en uitgebreid. Vele citaten onderbreken het betoog nadrukkelijk. Met talrijke illustraties in kleur en zwart-wit, eindnoten, een literatuuropgave en register. Een gedegen studie op het vlak van de Nederlands-Engelse cultuurgeschiedenis.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.