De Thibaults. Deel 1
Roger Martin du Gard
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Meulenhoff, cop. 2008 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 2143 |
31/12/2008
Het is niet moeilijk om te geloven dat Roger Martin du Gard (1881-1958) gelijk had toen hij zei: "ik behoor tot de school van Tolstoj, niet tot de familie van Proust". Dat hij in die school tot de beste leerlingen behoort, bewijst o.m. deze postuum gereconstrueerde roman. Met zijn grote voorbeeld heeft hij inderdaad de transparante, sobere en tegelijk uiterst precieze stijl gemeen, die nooit wil verbluffen, maar alles ten dienste stelt van het verhaal, dat er helemaal op gericht is zo authentiek mogelijk over te komen.
Nu deze flinke brok in een knappe vertaling op onze leestafel ligt, kunnen we alleen maar bewondering koesteren voor een schrijver die ook in ons taalgebied, volkomen onterecht, werd verwaarloosd. Het grote romanproject Le Lieutenant colonel de Maumort moest, na het acht delen tellende familiefresco 'Les Thibaults' (waarvoor hij in 1937 de Nobelprijs kreeg), zijn tweede grote levenswerk worden. De hoofdpersoon is een 77 jaar oude kolonel in de Orne, die op zijn landgoed Le Saillant, dat in juni 1940 door de Duitsers wordt bezet, zijn memoires schrijft en daarmee een beeld wil schetsen van het leven tijdens de woeligste periode in de Franse geschiedenis (tussen 1870 en 1945), waarin het land met meerdere oorlogen werd geconfronteerd. Het moest een lineair verhaal worden ("ik ben veel te rechtlijnig in mijn denken om aan de logische volgorde te ontkomen") in zeven delen, waarin we de kolonel volgen vanaf zijn prille jeugd, over de adolescentie, tot aan de start van zijn militaire carrière en zijn huwelijk. Daarna moesten de Marokkaanse veldtochten, de Eerste Wereldoorlog en zijn nadagen op het landgoed in de Perche aan bod komen, om ten slotte uit te lopen op de gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog.
In de uiteindelijke uitgave van 1983 in de Bibliothèque de la Pléiade zijn de eerste drie delen, tot en met het huwelijk van Maumort, vrijwel afgerond. Van de delen vier en zeven hebben we al dan niet genummerde aanzetten en korte teksten die al stevig in de steigers staan. Van het vijfde en zesde deel was nog niets op papier gezet. Roger Martin du Gard heeft immers in de aanloop tot en tijdens het schrijven zelf ettelijke keren de opzet van zijn roman veranderd en aangepast, zodat we geredelijk kunnen aannemen dat hij, als hij er de kans toe zou hebben gezien, nog heel wat aan zijn werk zou hebben verbeterd en toegevoegd. Zelf zei hij over zijn roman: "Het is een werk dat ik eindeloos kan uitbreiden en bijschaven, dat voor mij nooit af zal zijn, maar dat op ieder moment kan worden onderbroken door mijn dood, zonder dat het een onvoltooid werk is, want het dagboek van Maumort kan altijd ineens door zijn dood worden stopgezet".
In de Nederlandstalige uitgave wordt, zoals in de Pléiade wel het geval is, geen rekening gehouden met de verschillende versies van de tekst. Wel werden de teksten uit de Zwarte Doos opgenomen ? een reeks genummerde aantekeningen en korte essays m.b.t. het boek die Martin du Gard als voltooid aanzag ?, tezamen met tal van noten die duidelijk maken hoe het creatief proces in zijn werk ging en die, waar nodig, verwijzen naar de aantekeningen uit de Zwarte Doos.Met dat alles in het achterhoofd mag gesteld worden dat we hier te maken hebben met een, zij het onaf, meesterwerk, dat in zijn schriftuur dikwijls de perfectie benadert. Zeer overtuigend is de wijze waarop Martin du Gard zijn personages tekent: de stroeve vader, de geliefde zus Henriette, de ziekelijke neef Guy, die mede aanleiding is voor het ontwaken van zijn zinnelijkheid, oom Eric en tante Ma, die hem in Parijs onderdak verlenen, zijn studievrienden, zijn eerste liefjes Doudou en Zabette...: allen zijn het onvergetelijke figuren die in al hun complexiteit, genuanceerd worden neergezet. Niemand heeft ook indringender en waarachtiger dan Martin du Gard een puberteitscrisis als gevolg van een ontluikende seksualiteit beschreven, zoals die van de jonge Bertrand in het internaat van het college Saint-Léonard. En er valt nog zoveel te ontdekken in dit merkwaardige boek, dat zoals heel het werk van Martin du Gard uitmunt door de ijzersterke dialogen, die altijd de indruk geven rechtstreeks uit de werkelijkheid te zijn opgetekend, en door zijn rake beschrijvingen, die het gevolg zijn van een uiterst scherp observatievermogen. [Jan Baes]
Matthieu Kockelkoren
Na de voltooiing van zijn romancyclus Les Thibault in 1940 zocht de Franse schrijver (1881-1958) naar een opzet waarin hij al zijn ideeën uiteen kon zetten en tegelijk een verhaal kon vertellen. Voor dit 'geestelijk testament' koos hij als alter ego de fictieve luitenant-kolonel Maumort, in wiens herinneringen hij alles kwijt zou kunnen: autobiografische gegevens, observaties van tijdgenoten, brede schildering van het politieke en sociale leven. Het project kwam door scrupules en de al te ambitieuze opzet nooit tot een einde en zou pas in 1983 posthuum worden gepubliceerd. Zo goed als voltooid waren de beschrijvingen van de jeugd, adolescentie en studententijd, waarin met name op de seksuele ontwikkeling gedetailleerd werd ingegaan. Vanaf de beginjaren in het leger bleef het bij summiere aanwijzingen en zou de lezer verder in het duister tasten zonder een overvloedige documentatie in brief- en dagboekvorm die Martin du Gard achterliet in een befaamde zwarte doos met zeventig mappen. Zo bestaat dit werk feitelijk uit twee gedeelten: de ontwikkelingsgeschiedenis van een jonge aristocraat rond 1900, en in maximes of korte observaties gegoten ideeën voor het vervolg. Meesterwerk in de traditie van Montaigne, Stendhal en Flaubert in een uitstekende vertaling. Kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.