Links ≠ woke
Susan Neiman
Susan Neiman (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Ambo, cop. 2008 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 170 NEIM |
31/12/2009
Dit boek is een actualisering van het vorige boek van de Amerikaans-Duitse filosofe Susan Neiman, Het kwaad denken, waarin ze de sporen volgde van het probleem van het kwaad in de filosofiegeschiedenis (De Leeswolf 2005, p. 386). Aanleiding voor onderhavig boek was de verkiezingsoverwinning van George W. Bush in 2004, die weldenkend links in de States verbijsterd achterliet. Neiman meent dat links ten onrechte het vertoog over morele waarden aan rechtse politici en mediafiguren heeft overgelaten, terwijl mensen volgens haar wel morele behoeften hebben. De angst voor het vellen van morele oordelen leidde, aldus Neiman, tot een relativistisch, postmodern links dat zich beperkt tot cynisch commentaar of treurige berusting. Rechts perverteerde echter volgens haar het morele taalgebruik door ideeën te gebruiken als ideologisch gereedschap: naargelang het past, wordt nu eens verwezen naar de 'harde' werkelijkheid, dan weer naar de morele idealen van de Amerikaanse natie. Daarom pleit Neiman voor morele waarden gebaseerd op een activistisch verlichtingsideaal.
Morele helderheid betrachten, impliceert volgens haar proberen zin te ontwaren in ? soms gruwelijke ? dingen. Het morele kompas daarvoor is het beginsel van voldoende grond: voor alles is er een reden, een oorzaak; alles is verklaarbaar. Vreemd, want dat beginsel past in een deterministische visie, waarin de vrije wil wordt ontkend. Neimans boek bulkt van dergelijke onduidelijkheden en tegenstrijdigheden. Zo poneert ze in plaats van klassieke liberale verlichtingswaarden als autonomie, vrijheid, gelijkheid of tolerantie, haar "nieuwe" verlichtingswaarden geluk, rede, eerbied en hoop.
Neiman heeft met haar universalistisch activisme te weinig aandacht voor de tragische levenskeuzes. Het goede kan de vijand van het goede zijn, onze waarden zijn in onszelf verdeeld, politiek en ethiek vallen niet automatisch samen, en goede dingen versterken elkaar niet. Neimans verheven toon over morele volwassenheid, plichtsbesef, en moreel heldendom doet heel idealiserend en burgerlijk aan.
Dit boek heeft iets van een lange aanzet, een langgerekte, vlotte verslaggeving, met hier en daar wat interessante wetenswaardigheden. Het is een inventaris die de aandacht afleidt naar wat ontbreekt. Behalve de open deur dat technologie het dagelijks leven heeft verbeterd, vernemen we bv. nauwelijks iets over de morele dilemma's waarmee de moderne technowetenschappen ons aanhoudend opzadelen. Ook ontbreekt een diepgaande analyse van de gestalten van het kwaad, zoals de sublieme extase bij Bataille of de Sade. Wat de vorm betreft, zijn de vraag-en-antwoordpassages die regelmatig het betoog doorbreken, storend. Daardoor lijkt dit werk op een zelfhulpboek voor positief denken. [Hedwig Billiet]
Wim Fiévez
Het boek heeft als hoofddoel helderheid te scheppen op het gebied van fundamentele morele waarden om hierdoor de progressieve krachten in het hedendaagse Amerika te ondersteunen in hun strijd tegen het conservatisme. Neiman wijst de onderling verdeelde en veel te bescheiden linkse intelligentia op de morele bronnen van de Europese Verlichting, en dan met name op de morele idealen van Kant en Rousseau. Deze kunnen helpen tegen het in Amerika al veel te lang aanwezige cynisme en machtpolitieke denken zoals dat is geïnspireerd door de filosofen Hobbes en Hume. In haar opmerkelijke betoog beweert Neiman dat niet de gewoonte en de gewenning het laatste woord behoren te hebben, maar de vrije menselijke rede. Het boek is uitstekend vertaald, maar lijkt, door vele voorbeelden uit de hedendaagse Amerikaanse politiek, vooral geschreven voor een Amerikaanse achterban. Met literatuuropgave en register.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.