Aya uit Yopougon. 6
Marguerite Abouet
Marguerite Abouet (Scenarist), Clément Oubrerie (Illustrator)
Beschikbaarheid | Uitgave | Volume | Plaats in de bib |
---|---|---|---|
Uitgeleend
|
L, 2008-2010 |
4 |
VERDIEPING 3 : THEMASTAND : AYA |
Uitgeleend
|
L, 2008-2010 |
3 |
VERDIEPING 3 : THEMASTAND : AYA |
Beschikbaarheid | Uitgave | Volume | Plaats in de bib |
---|---|---|---|
Niet beschikbaar |
L, 2008-2010 |
2 |
MAGAZIJN : STRIPS VOLWASSENEN: ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : AYA |
Niet beschikbaar |
L, 2008-2010 |
1 |
MAGAZIJN : STRIPS VOLWASSENEN: ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : AYA |
Niet beschikbaar |
L, 2008-2010 |
5 |
MAGAZIJN : STRIPS VOLWASSENEN: ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : BEELDROMAN : AYA |
31/12/2008
Over dit stripalbum wordt nogal druk gedaan. In recensies allerhande, bij de toekenning van de prijs voor het beste debuut Angoulème 2006, en ook in het voorwoord van Anna Gavalda wordt het de hemel ingeprezen omdat het nu eens een Afrika toont buiten de overbekende beelden van corruptie, honger en oorlog om. Zo'n uitspraken verraden echter op zich hoe weinig we in het Westen bekend zijn met Afrikaanse cultuurproducten, zelfs al worden die in onze eigen contreien uitgegeven. Want er zijn genoeg boeken, films en tv-feuilletons voorhanden die in een meeslepende vertelstijl en met een ironische toets het alledaagse leven van gewone Afrikanen, in Afrika of in de diaspora, beschrijven. Als een romancière als Gavalda al de geroemde boeken van collega's èn landgenoten als Calixthe Beyala en Fatou Diome niet kent of vermeldt, dan zal het, in het licht van onze hardleerse ogen en oren, binnen zoveel jaren wellicht opnieuw nodig zijn dat er een toegankelijk werkje als Aya uit Yopougon verschijnt.
Toegankelijk is deze stripreeks in de eerste plaats omdat het een soap is. We volgen het leven en welzijn van enkele personages uit de buitenwijk Yopougon die met elkaar verwant of bevriend zijn. Dat zijn de vriendinnen Aya, Bintou en Adjoua, hun ouders en vriendjes. Aya is toegewijd aan haar studies en speelt daarom de rol van observator en af en toe ook commentator bij de liefdesavonturen van haar twee vriendinnen. Inzet is de erfgenaam van de rijke bierbrouwer Sissoko, een nietsnut die niettemin garant staat voor een zekere toekomst. Intussen beleven Bintou en Adjoua wel amoureuze avontuurtjes met coolere gasten, met een grote verrassing annex cliffhanger aan het eind van dit eerste deel als gevolg.
Deze liefdesintriges vinden plaats aan het eind van de jaren '70, toen het Ivoorkust voor de wind ging en er nog geen sprake was van economische crisis of burgeroorlog. Het zijn ook de kinderjaren van scenariste Marguerit Abouet, maar aangezien ze op 12-jarige leeftijd naar Parijs verhuisde, zal ze ook wel geput hebben uit haar latere, jongvolwassen leven in de diaspora. Ze is er alleszins in geslaagd een evenwichtige en boeiende soap te schrijven waarin ze een genuanceerde tekening van sociale mores en context verwerkte. Verhaal en humor blijven primeren boven de sociaalkritische schets. In de verdere delen van deze strip komen er heftigere ontwikkelingen rond de baby van Adjoua en het gedrag van Aya's vader, en wrijft Abouet harder over enkele zere plekken van de Ivooriaanse middenklasse, zoals het immorele gedrag van mannen, de sociale ongelijkheid, de strijd tussen generaties, het gebrek aan sociale ambitie onder de jongeren. De vertaling van deel twee kwam uit medio april, en die van het derde deel is gepland voor augustus. Abouet heeft intussen het scenario voor het eerste deel van een nieuwe cyclus geschreven, en Clément Oubrerie zou tegen de herfst klaar zijn met het tekenwerk daarvoor. Door het grote succes van 'Aya' en zijn vele andere werk (hij verstript op dit ogenblik ook nog de moderne klassieker Zazie dans le métro van Raymond Queneau) vindt Oubrerie voorlopig geen tijd om een ander scenario van Abouet ? een polar over een Ivooriaanse politiecommissaris ? te illustreren.
Oubrerie, de Franse echtgenoot van Abouet, heeft dus blijkbaar een snelle pen. Hij hanteert dan ook een eenvoudige, losse lijn, tekent een minimum aan decor en achtergronden en suggereert emoties en beweging met simpele vormen en krasjes. Vaak worden de personages karikaturen, en geeft het geheel de indruk van een trefzekere schets. Ook het kleurgebruik is eenvoudig, maar efficiënt en vaak heel mooi ? zie bv. het nachtblauw, de oranje muren, een groenige regen. De schetsmatige stijl van Oubrerie is eigenlijk verrassend, want de man heeft naam gemaakt met kinderboeken en animatiefilmpjes waarin hij heel wat meer grafische kunde vertoont. Voorbeelden daarvan zijn te bewonderen op zijn goed gevulde website www.clementoubrerie.com (vooral zijn blog is erg de moeite omdat hij er heel veel schetsen en work-in-progress in opneemt). Zijn tekenstijl in 'Aya uit Yopougon' sluit wel goed aan bij het merendeel van de Afrikaanse strips. Daarin heerst ook een losse en karikaturale lijn. De gekke bekken die personages trekken bij verrassend nieuws, of het vele aantal keren dat ze op de grond donderen (symbolisch voor het verlies van de waardigheid die zo centraal staat in de Afrikaanse cultuur), het zijn vertrouwde scènes in Afrikaanse strips.
De grafische roman 'Aya uit Yopougon' heeft het in zich om de crossover te maken naar het grote publiek en lijkt daar alvast in te slagen. Maar een iconografische strip zoals Maus of Persepolis zal het niet worden, omdat het niet diep genoeg graaft en te weinig visueel verrast. Je kunt de strip enigszins beschouwen als een typisch voorbeeld van wat men 'boetiekmulticulturalisme' noemt, een commercialisering van het aantrekkelijke exotisme dat Afrikaanse of andere culturen voor het Westen uitstralen. Dat komt expliciet naar voren in het 'Ivoriaans toetje' dat elk album afsluit. Recepten voor pindasaus en gembersap, richtlijnen voor het dragen van een lendendoek en het draaien met je tassaba (vrouwenbillen), het zijn enkele onschuldige, oppervlakkige culturele uitingen die gesmaakt worden in de multiculturele samenleving.
Het is nu maar te hopen ? maar we moeten ons niet te veel illusies koesteren ? dat het toegankelijke 'Aya uit Yopougon' deuren kan openen voor andere Afrikaanse stripmakers. Een goede kans daartoe biedt de tentoonstelling 'Picha' (Kiswahili voor 'tekening, foto'), die eind april opende in het Afrika Museum te Berg en Dal en waar nog tot eind augustus werk wordt getoond van 19 Afrikaanse stripmakers. Details en voorproefjes vind je op www.picha.nl. De tentoonstelling werd samengesteld door de onvermoeibare Joost Pollmann. In zijn essaybundel Een indruk van echtheid (Wolfsprent 2006, nr. 2) had hij het al over Afrikaanse strips, met o.m. veel lof voor Hector Sonon en Yvan Alagbé. Op de website van de tentoonstelling doet hij meer: hij bouwde een grote database op van tekenaars, albums en tijdschriften, met behoorlijk wat biblio- en biografische duiding en fragmenten.
[Chris Bulcaen]
31/12/2008
In dit album krijgt de Ivoriaanse soapstrip 'Aya uit Yopougon' eindelijk wat diepte. Na de verrassende ontknopingen in het tweede deel is het tijd voor discussie, en kaart scenariste Marguerit Abouet de man-vrouwverhoudingen aan, met daarbij een taboedoorbrekend uitstapje naar de homosexualiteit. Aya's vader, wiens overspel bleek bij de cliffhanger van deel twee, wordt door zijn vrouw en dochter afgewezen. Wanneer andere vaders in de kennissenkring zaken ondernemen die van weinig respect voor vrouwen getuigen, verzamelen meerdere vrouwen zich in een vergadering. De vriendinnen van Aya willen er eerst niets van weten, tot ze zelf ook ondervinden dat je als vrouw beter niet naïef of onderdanig bent in de volkswijk Yopougon. Hoewel Abouet het tot een botsing laat komen tussen haar mannelijke en vrouwelijke personages, is dat niet het expliciete thema van haar verhaal. Dat biedt immers nog altijd in de eerste plaats een tranche de vie waarin de verschillende hoofdpersonages evolueren, met tussendoor kleinere, afgeronde en komische verhalen. De 'Miss Yopougon'-verkiezingen kennen een verrassende ontknoping, het rijkeluiszoontje Moussa treedt driest op, de slome garagist Hervé leert weer wat zaken bij etc. Nieuw zijn enkele kortere verhalen, gags bijna, over alledaagse frustraties in een Afrikaans land, en het mooie, maar bitter aflopende verhaal over een homosexueel koppel.
Het eind van dit derde deel (en deze eerste cyclus) is gesitueerd aan het begin van de jaren '80 en laat een scharniermoment zien voor de hoofdpersonages. De drastische wendingen in hun leven vertolken impliciet dat er veranderingen op komst zijn voor Ivoorkust. Met deze indirecte toespelingen en de hierboven geschetste thematiek heeft 'Aya uit Yopougon' aan diepte gewonnen, wat wel nodig was na het kabbelende tweede deel (L, 2008). Niet alleen Abouet gaat erop vooruit, ook tekenaar Clément Oubrerie maakt steeds betere prenten. Het karikaturale in zijn tekenstijl is grotendeels verdwenen. Verfijning, precisering en details zijn in de plaats gekomen. Ook de diepere inkleuring ? met dank aan Agathe Faucompré ? doet wonderen. Net als de vorige delen eindigt het album met 'Een Ivoriaans toetje', met daarin een woordenlijstje, twee recepten en wat gewauwel over het feit dat Afrikanen geen psychologen nodig hebben, omdat alles wel binnen de familie- en kennissenkring wordt opgelost. [Chris Bulcaen]
31/12/2009
In Aya 3, de vorige aflevering van deze stripsoap die zich afspeelt in het Ivoorkust van de jaren '70 en '80, werd wat dieper ingegaan op de man-vrouwtegenstellingen in de volkswijk Yopougon en werden enkele verhaallijnen afgerond. Na die verdieping wordt de verhaalstof weer aangevuld in Aya 4. Nieuwe verhalenlijnen betreffen o.m. de avonturen van de homoseksuele kapper Innocent in Parijs (typische belevenissen van een Afrikaanse migrant, maar ook enkele verrassende elementen binnen de Afrikaanse diaspora); het wedervaren van Aya aan de universiteit, waar ze moet afrekenen met een wellustige prof; Mamadou die zich laat onderhouden door de vrouw van Aya's prof; de bemoeienissen van de vader van Félicité, die wil weten waar al het geld van de reclamecampagne blijft; twee detectives, vader en zoon, die zich niet erg inspannen om de gevluchte Moussa op te sporen etc. Het album maakt een wat disparate indruk, met kabbelende verhaaltjes. In tegenstelling tot de eerdere albums is Aya nu een van de vele hoofdpersonages in de strip, en niet meer de wat afstandelijke observator-commentator. Alleen de Parijse verhaallijn biedt enige diepgang en progressie.
Sinds Oubrerie zijn personages en achtergrond preciezer en gedetailleerder uitwerkt en het karikaturale achterwege laat, is Aya visueel best een genietbare strip. Omwille van het soapkarakter krijgen we hoofdzakelijk converserende mensen in beeld, en dat blijft kan geen honderd pagina's lang boeien, zeker niet wanneer het verhaal zo kabbelt. Een nieuwigheid in het nastreven van couleur locale betreft het gebruik van foto's in een scène waarin Bintou advies geeft aan een bedrogen vrouw. Het is een leuke verwijzing naar het in Afrika populaire genre van de fotoroman. Ook nieuw zijn de schilderijen van personages op de schutbladen en in het 'Ivoriaanse toetje' (een aanhangsel bij deze reeks waarin telkens een glossarium, enkele recepten en een bepaald fenomeen wordt verklaard). De stijl van deze portretten sluit volledig aan bij de publieke schilderkunst in West-Afrika, zoals je die ziet op winkelopschriften. [Chris Bulcaen]
31/12/2010
'Aya uit Yopougon' is een stripreeks die zich afspeelt in het Ivoorkust van de jaren zeventig en tachtig ? de relatief welvarende jaren voor de economische crisis en de burgeroorlog. Rond de intelligente, argeloze jonge vrouw Aya spelen zich tal van interpersoonlijke drama's af tussen haar familieleden en vrienden. Aya is een toegewijde studente en speelt de rol van observator, en af en toe commentator. Ze heeft last van een opdringerige professor, en in dit vijfde album lijkt zich een eerste aanzet tot een liefdesaffaire te ontwikkelen, maar het zijn de verhaallijnen van de andere personages die blijven domineren. Het verhaal leest daarom soms als een soap. De meerwaarde wordt gegeven door Marguerite Abouet, die voor flink wat humor zorgt en enige maatschappelijke achtergrond en verdieping verschaft doordat ze zelf in Ivoorkust is opgegroeid. Aya 3 was voorlopig het bevredigendste album omdat het de man-vrouwtegenstellingen in de volkswijk Yopougon naar voren haalde in met de tragisch-komische ontknopingen van de verhaallijnen. Aya 4 leverde echter een disparater beeld op. De personages weken uit elkaar door ruzie en migratie, zodat de verhaallijnen losser van elkaar stonden, en de strip episodischer werd. Dat blijft ook zo in Aya 5. Om de een tot vijf pagina's wordt gewisseld tussen de geëmigreerde homosexuele kapper Innocent in Parijs, de zoektocht naar het gevluchte rijkeluizoontje Moussa op het platteland, de charlatan Grégorie die zich heruitvindt als een geldbeluste prediker, de ex-minnares van Aya's vader, enzovoort. Naar het eind toe komt de verhaallijn rond Félicité meer naar voren, wanneer Aya haar halfzus probeert te redden uit de handen van haar vader, die denkt dat ze rijk geworden is dankzij haar optreden in een reclamecampagne. In deze verhaallijn worden veel kleurrijke Ivooriaanse spreekwoorden aangewend, en krijgen we een mooie sequens over een Afrikaanse dorpspalaver. Humor zit vooral in de verhaallijn rond Moussa, wanneer zijn rijke ouders, uitgedost in een heus safarikostuum, en vergezeld van een domme krachtpatser, zijn spoor doorheen het platteland volgen.
Sinds sneltekenaar Clement Oubrerie zijn personages en de achtergrond iets gedetailleerder uitwerkt, en het karikaturale achterwege laat, en de prenten, in samenwerking met een heel team, dieper inkleurt, is 'Aya' visueel een genietbare strip. Helaas blijft het verhaal omwille van het soapkarakter, en te veel converserende mensen, niet boeien. Gelukkig doorbreekt Oubrerie af en toe het stramien van de zes kaders door een paginagrote prent in te lassen. In het 'Ivoriaans toetje', het gebruikelijke nawerk in deze stripreeks, krijgen we ditmaal kritische uitleg over de nieuwe kerken in Ivoorkust en een recept voor het visgerecht Biékôsseu. [Chris Bulcaen]
HJdeV
Ivoorkust, eind jaren zeventig. De negentienjarige Aya woont net als haar twee hartsvriendinnen in de volksbuurt Yopougon in Abidjan, de toenmalige hoofdplaats van Ivoorkust. Haar twee vriendinnen genieten van het nachtleven en zitten vooral achter de jongens aan. Aya ondertussen studeert en wil graag dokter worden. Haar ouders daarentegen willen dat ze snel trouwt met iemand uit de betere stand. Als een van haar vriendinnen zwanger wordt, trouwt zij met de aanstaande vader, maar is hij dat wel echt? Dit stripalbum is het semi-autobiografische debuut van scenariste Marguerite Abouet en tekenaar Clément Oubrerie en zal uiteindelijk uit drie delen bestaan. Het verhaal wordt heerlijk luchtig verteld en de tekeningen zijn losjes en vrolijk ingekleurd en doen denken aan Larcenet. Aan het eind van het verhaal staan een verklarend woordenlijstje en enkele recepten en tips voor jonge vrouwen betreffende kleding en dansen. Dit album is in 2006 terecht bekroond met de prijs voor het beste debuutalbum in Angoulême. Uitgave op A5-formaat.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.