De vergeten soldaten van de Eerste Wereldoorlog
Dominiek Dendooven
Dominiek Dendooven (Auteur), Piet Chielens (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Lannoo, 2008 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : 927.5 DEND |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Lannoo, 2008 |
VOLW. : NON FICTIE : 927.5 DEND |
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Enkel raadpleegbaar |
Lannoo, 2008 |
WEFLA MAGAZIJN : ENKEL NA MAGAZIJNAANVRAAG : DENDO |
31/12/2008
Een gegeven als de Eerste Wereldoorlog werd reeds vanuit talloze hoeken belicht en becommentarieerd. Na vele werken over oorzaak, verloop en gevolg, bogen historici zich ook over een veelheid aan afzonderlijke veldslagen en werden analyses gemaakt van de belangrijkste politieke, sociale, economische en technologische factoren die het conflict hebben beïnvloed. Wat de Grote Oorlog evenwel onderscheidde van alle vorige gewapende conflicten in de geschiedenis is precies het gegeven dat het wereldomvattend was, en dat ? zoals de auteurs van dit werk terecht in de titel opmerken ? het hier deelnemers betrof uit maar liefst vijf continenten.
Dit bijzonder originele werk, dat afgezien van teksten van beide auteurs ook bijdragen van internationale experts bevat, biedt dan ook een overzicht van de meer dan 50 verschillende culturen die gedurende de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen actief waren. Dit uitgebreid en uiterst zorgvuldig gedocumenteerde boek is bovendien ontstaan aan de hand van de opzoekingen en het voorbereidend werk verricht voor de tentoonstelling 'Mens-Cultuur-Oorlog' die doorgaat in het Flanders Fields Museum (Ieper) van 1 mei tot 7 september 2008.
De auteurs gingen ervan uit dat de geschiedschrijving van de Eerste Wereldoorlog tot op heden nog al te vaak een nationale en eurocentrische (lees: overwegend 'blanke') aangelegenheid was, en dat hoewel het onderzoek zich de laatste decennia uitbreidde over talloze wetenschappelijke disciplines, deze multiculturele dimensie al te zeer buiten het onderzoeksveld bleef. Een aantal nieuwe thema's met een belangrijke maatschappelijke relevantie komen in dit werk dan ook voor het eerst aan bod. De gevolgen van deze oorlog op sociaal en demografisch gebied waren zo ingrijpend voor wat wordt omschreven als 'onze westerse beschaving' dat de evaluatie en de analyse ervan nog lang niet volledig is, alleen vergat men aan de niet-westerse participanten te vragen wat zij er van dachten en hoe zij het beleefden. Dit bijzonder vlot en boeiend geschreven overzicht wil aan dit euvel verhelpen, en weliswaar postuum, worden waar mogelijk aan de hand van brieven en dagboeken deze strijdende etnische minderheden aan het woord gelaten, zodat een inzicht ontstaat in hun ideeën over het conflict, over geweldpleging en strijd, over dood en herdenking.
Op enigszins genante wijze toont dit werk tevens hoe wij blanke westerlingen dachten over onze allochtone medestanders en hoe wij hen benaderden en behandelden; een gegeven dat ons pijnlijk confronteert met onze racistische vooringenomenheid en culturele dominantie.
Enkele voorbeelden van deze schrijnende en mensonterende vooroordelen uit hoofde van uitsluitend blanke legerleiders maken dit duidelijk. Zo bv. het bevel van generaal d'Urbal van het Franse 8e leger in Roesbrugge, die op 15 december 1814 bij de mislukte aanvallen op Hill 60 het bevel gaf een compagnie zoeaven te decimeren (executie van 1 man op tien): "Ik beveel [...] de tirailleurs eerst voor het front moeten marcheren met een bord waarop in het Frans en in het Arabisch het woord 'Lafaard' staat, en dat ze onmiddellijk daarna worden gefusilleerd." Of zoals het staaltje geallieerde minachting voor de aanwezigheid van gekleurde troepen op de Vredesconferentie van Versailles uit monde van de Britse journalist en links-liberaal politicus Edmund D. Morel (voor de oorlog nochtans de criticus bij uitstek van de wanpraktijken in het Kongo van Leopold II: "de gemilitariseerde Afrikaan, die in Europa blanken heeft neergeschoten en gebajonetteerd, die in Europa seksueel verkeer heeft gehad met blanke vrouwen, zou zijn geloof in de blanke superioriteit verliezen."
In korte, uiterst bevattelijke en prachtig geïllustreerde hoofdstukken (vaak voorzien van kleurfoto's en affiches die nooit eerder werden gepubliceerd) wordt in dit overzicht achtereenvolgens een beeld opgehangen van het militair kolonialisme in Frankrijk en het Britse Rijk, wordt gerapporteerd over de Chinese koelies, wordt onderzoek verricht naar de behandeling van 'niet-blanke' krijgsgevangenen, worden sporen van de multiculturele aanwezigheid in Vlaanderen en Noord-Frankrijk belicht en wordt ook stilgestaan bij de cultuurschok die de bonte aanwezigheid van deze vaak exotisch getooide troepen veroorzaakten bij de Vlaamse landelijke bevolking. Zoeaven, Eskimo's, Sikhs, Amerikaanse Indianen, Senegalezen, Toearegs, Dogon, Magassiërs en Chinezen, liggen begraven in de Vlaamse grond als gevolg van een langdurig dispuut tussen hun kolonisatoren die in een ver en onbekend land een bloedige en mensonterende strijd leverden. Zij waren meer nog dan Vlamingen, Ieren en pacifisten de willoze slachtoffers van imperialistische en nationalistische verzuchtingen. Ten slotte blijkt ook uit dit belangrijke en uitermate interessante werk dat de dood voor het vaderland tijdens de Eerste Wereldoorlog een heel particulier begrip is, en dat de waardigheid van mensen pas erkend wordt als we geleerd hebben om te gaan met de diversiteit aan mensen en hun culturen. [Staf Schoeters]
Redactie Vlabin-VBC
In dit boek gaan verschillende specialisten dieper in op de meer dan vijftig culturen die tijdens de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen vochten: van Eskimo’s en Sikhs tot Senegalezen en Chinezen. De auteurs gaan er daarbij van uit dat de geschiedschrijving van de Eerste Wereldoorlog nog al te vaak een nationale en eurocentrische aangelegenheid is. Na een inleiding en een hoofdstuk over het militaire kolonialisme in Frankrijk en het Britse Rijk, wordt o.m. ingegaan op de Chinese koelies en de behandeling van niet-blanke krijgsgevangenen. Verder worden de sporen van de multiculturele aanwezigheid in Vlaanderen en Noord-Frankrijk belicht, en wordt stilgestaan bij de cultuurschok die de exotische troepen veroorzaakten bij de Vlaamse bevolking. Aan de hand van brieven en dagboeken worden de strijdende etnische minderheden daarbij ook zelf aan het woord gelaten. Een origineel werk, dat een andere kijk biedt op de Eerste Wereldoorlog en de lezer ook confronteert met het westerse racisme. De artikelen worden ondersteund met foto's, afbeeldingen en bibliografieën. Mooie tweeklommendruk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.