Meneer Jules, of Het einde van alles
Herman van de Wijdeven
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Van Gennep, cop. 2008 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : BANG |
31/12/2009
Volgens de achterflap is Aan het spoor een klassieker uit de Deense literatuur. Het boek werd dan ook al in 1886 gepubliceerd door de Deense journalist en schrijver Herman Bang. Meer dan honderd jaar later is het al verschillende keren vertaald, waaronder één keer naar het Nederlands. Nu komt uitgeverij Van Gennep echter met een nieuwe vertaling, uitgegeven in een stevige paperback voor het grote publiek.
Of het grote publiek deze roman ook zal lusten, is een andere vraag. Zowel de inhoud als de schrijfstijl zijn immers duidelijk geworteld in hun historische context. De setting van de roman is een klein Deens dorpje, waar de aankomst van een trein in het plaatselijke station de belangrijkste gebeurtenis van de dag is. De vrouw van de stationschef, Katinka Bai, zit daar graag uit te kijken over de velden. Ze is teleurgesteld in haar kinderloze huwelijk en vult haar uren met mijmeringen over haar verloren jeugd. Maar dan verschijnt er een nieuwe rentmeester in het dorp. Deze jongeman maakt met zijn stille bewondering nieuwe gevoelens in Katinka los. Hun wederzijds verlangen naar tederheid en intimiteit kan echter niet vervuld worden. Want hoewel het voor een getrouwde man in die tijd niet ongewoon was om een bezoekje aan een bordeel te brengen, had de vrouw geen kostbaarder bezit dan haar eerbaarheid. De rentmeester ziet geen andere oplossing voor hun onmogelijke liefde dan het dorpje te verlaten. Katinka blijft hulpeloos achter, en verzwakt zienderogen tot de dood erop volgt.
Laat duidelijk zijn dat dit geen vrolijk boek is. Niet alleen in de hoofdplot, maar ook tussen de regels valt heel wat melancholie en verbittering te bespeuren. Katinka's droevige verhaal wordt versterkt door de korte observaties van andere vrouwen om haar heen. De domineesdochter Agnes verlaat het dorp na een onbeantwoorde verliefdheid. Katinka's zus zit vastgekluisterd aan haar huis en haar gezin door een eindeloze opeenvolging van zwangerschappen. Volgende uitspraak van Agnes vat de situatie van de vrouwen mooi samen: "De eerste vijfentwintig jaar van ons bestaan dansen we rond en wachten we erop dat we gaan trouwen ? en de laatste vijfentwintig zitten we erop te wachten dat we begraven zullen worden...". Bangs beeld van het leven in een provinciestadje doet wat denken aan dat uit die andere 19e-eeuwse klassieker, Madame Bovary. Zijn thematiek van de onmogelijke liefde is echter klassieker van opzet en beperkter in uitwerking.
Een belangrijker obstakel dan de inhoud, is de vertelstijl. Gedurende de eerste pagina's vermoedde ik dat er bij de vertaling een en ander was misgelopen. De zinnen springen immers nogal van de hak op de tak, en worden tot een houterig geheel gesmeed door een overdaad aan leestekens. Gaandeweg wordt echter duidelijk dat deze stilistische "gebreken" een bewuste keuze zijn: veel wordt onvermeld gelaten of gesuggereerd (door middel van voornoemde leestekens), met de duidelijke bedoeling de verbeelding van de lezer aan het werk te zetten. Dat is echter maar een matig succes. In het nawoord wordt Bangs stijl "impressionistisch" genoemd, het is echter maar de vraag in hoeverre je de impressionistische techniek, voornamelijk bekend van de beeldende kunsten en de poëzie, succesvol in een roman kunt toepassen. De combinatie van losstaande beelden en een ondertussen ouderwets taalgebruik maken het de lezer immers wel erg moeilijk.
Aan het spoor zou daarom beter passen in een klassieke uitgave. Rekening houdend met de historische context van het werk, kan je er immers zeker literaire waarde aan toekennen. Voor de hedendaagse lezer die op zoek is naar een meeslepend boek, brengt Aan het spoor echter iets helemaal anders dan de cover belooft. [Liesbeth Verlinden]
G. Brandorff
Herman Bang (1857-1912) geldt als een van de grote Deense schrijvers (romans, novelles en journalistiek werk) van het literaire impressionisme, dat bij hem wordt gekenmerkt door genuanceerde beschrijvingen van stemmingen en gemoedstoestanden als een gedeelte van een groter geheel. Die stijl moedigt aan tot het ontvouwen van de eigen fantasie. Dat geldt ook voor deze novelleachtige roman, die in 1886 verscheen en naast ‘Tine’ als kernstuk van Bangs oeuvre geldt. De alledaagse plattelandstragedie heeft Katinka, de echtgenote van de ongevoelige en ordinaire stationschef Mathias, als hoofdpersoon. Hun tien jaar oude en kinderloos gebleven huwelijk zit voor Katinka vast in sleur en berusting. Echter de komst van de nieuwe rentmeester maakt tedere en erotische gevoelens bij haar los, die uiteindelijk de dwang van de conventie echter niet kunnen overwinnen. Het uit een fascinerend mengsel van medegevoel en sarcasme bestaande verhaal kent geen gelukkig einde. De vertaler heeft het ouderwetse Deens in een goed leesbaar Nederlands gegoten en deze mooie en intense roman van een informatief nawoord voorzien. Normale druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.