Een geschiedenis van België
Gita Deneckere
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Lannoo, 2007 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : 939 VANT |
31/12/2008
Al bij al vrij minimaal, dat is de ontnuchterende conclusie van deze studie over de impact van Congo op de economie en politiek van België. Hoewel je in bepaalde domeinen een grote invloed van de koloniale onderneming kunt vaststellen, is die toch niet erg blijvend gebleken. De invoer van Congolese grondstoffen en de export naar de kolonie bv. bevorderden tezamen de bloei van bepaalde economische sectoren, maar zorgden ook voor een zekere stagnatie in de economische vernieuwing. De onafhankelijkheid van Congo vormde echter geen onoverkomelijke breuk voor deze sectoren. Op het vlak van de buitenlandse politiek bleken zowel de 'diplomatieke rente', die het bezit van een zo grote en strategisch belangrijke kolonie opleverde, als de algemene buitenlandse kritiek op de problematische dekolonisatie tijdelijke fenomenen die België niet hinderden om andere wegen in zijn buitenlandse beleid op te gaan. Iets anders zijn de beeldvorming en socioculturele kwesties: zij werpen een langere schaduw op het heden, maar komen niet ter sprake in dit boek, zoals de auteur duidelijk aangeeft vanaf het begin. Deze studie beperkt zich, als onderdeel van de 'Nieuwe geschiedenis van België' (het derde deel komt pas in 2008 uit, maar dit onderdeel werd alvast zelfstandig gepubliceerd), heel expliciet tot de interne Belgische economie en politiek, en heeft het dus niet over het koloniale beleid op zich, noch over de bredere socioculturele context van kolonie en moederland.
Het is eigenlijk een pluspunt dat Guy Vanthemsche het geladen ideologische debat over de kolonie terzijde laat, en zich concentreert op een geschiedenis van economische en politieke feiten, documenten en cijfers (vele daarvan nieuw, geput uit pas ontsloten archieven). Deze laten vrij droog ? wars van de officiële roem of de postkoloniale kritiek ? zien dat Congo een wingewest was waarvoor België en zijn bevolking zich weinig engageerden. Zelfs wanneer in de jaren '50 eindelijk een ontwikkelingsbeleid werd uitgestippeld voor Congo, werd dat volledig gefinancieerd vanuit de kolonie zelf. Het leopoldistische beleid bepaalde eigenlijk de verdere geschiedenis van Congo: een gigantisch buitenlands gebied werd vrij centralistisch en geïsoleerd uitgebaat door een conglomeraat van beperkte overheidsinbreng en grote privépartners (bedrijven en kerk). Congo vertoonde een merkwaardige paradox: enerzijds een hechte, gesloten band tussen België en zijn kolonie, waarbij buitenlandse inbreng en invloed zoveel mogelijk geweerd werden, anderzijds een gebrek aan diepgaand, duurzaam, laat staan moreel engagement van België. De gevolgen voor het postkoloniale Congo waren niet min. Dat werd België meermaals aangewreven door het buitenland en zeker door Congolese politici, maar dat deerde en hinderde het land dus nauwelijks.
De naakte cijfers schrikken duidelijk af en Jean-Luc Vellut, die zich steeds meer opwerpt als behoeder van de Belgische geschiedschrijving over Congo, haast zich dan ook om in zijn lange voorwoord op te merken dat het eropaan komt "een consensus te vinden over 'de motieven'". Hij doelt daarmee op de idealen en de inzet van individuen en lagere beleidsniveaus, de microgeschiedenis die niet aan bod komt in Vanthemsches analyse. Omwille van zijn strikt afgebakende onderzoeksdomein kan Vanthemsche eigenlijk geen uitspraken doen over het koloniale beleid van België ? iets waartoe hij soms wel verleid wordt. Anderzijds verklaart het macrohistorische beeld dat Vanthemsche met dit boek duidelijker en empirischer op punt stelt, vaak beter de algemene gang van de geschiedenis. [Chris Bulcaen]
Redactie Vlabin-VBC
In deze studie bekijkt Guy Vanthemsche, historicus aan de Vrije Universiteit Brussel, wat de impact was van Congo op de interne economie en politiek van moederland België. Vanthemsche laat socio-culturele aspecten buiten beschouwing en concentreert zich op een geschiedenis van documenten en cijfers. Die laten vrij droog zien dat Congo slechts een wingewest was waarvoor België zich weinig engageerde. De kolonie oefende nauwelijks invloed uit op het binnen- of buitenlandse beleid en de economie. Zo zorgden de invoer van Congolese grondstoffen en de export naar de kolonie wel voor een bloei van bepaalde economische sectoren, maar ook voor een stagnatie van andere. Omwille van zijn strikt afgebakende onderzoeksdomein kan Vanthemsche eigenlijk geen uitspraken doen over het koloniale beleid van België, maar anderzijds verklaart het macro-historische beeld dat hij schetst vaak beter de algemene gang van de geschiedenis. Het boek bevat twee fotokaternen in zwart-wit en een namenregister. De bibliografie werd verwerkt in een omvangrijk notenapparaat. Stilistisch had de uitgave beter verzorgd kunnen worden.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.