Music Hall : verzen
Paul van Ostaijen
Matthijs de Ridder (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Meulenhoff/Manteau, 2007 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : OVER LITERATUUR-SCHRIJVERS : NEDERLANDS 851.6 ELSS |
31/12/2008
Over het 'Borms-gedicht' van Willem Elsschot is al veel inkt gevloeid. August Borms, in 1919 ter dood veroordeeld om reden van activisme tijdens de Eerste Wereldoorlog, werd in 1929 op basis van een amnestiewet vrijgelaten. Na de Tweede Wereldoorlog werd hij opnieuw opgepakt en in 1946 gefusilleerd. Matthijs de Ridder ging op zoek naar de achtergronden die mogelijke antwoorden moeten formuleren op de vraag welke motieven Willem Elsschot ertoe hebben gebracht zijn Borms-gedicht te schrijven: "In het besef dat Elsschot een quasi apolitieke schrijver was, blijft die steunbetuiging aan het adres van een tweevoudige en uiteindelijk geëxecuteerde collaborateur immers een lastige kwestie." De Ridder onderzoekt de flamingantische kwaliteiten van de eerste publicaties van Elsschot. Vanuit een omcirkelende beweging, die in de eerste plaats te maken heeft met de receptie ervan in Nederland ? hier waren het vooral auteurs-critici als Jan Greshoff en Menno ter Braak die over zijn werk hebben gepubliceerd ? worden bekende werken als Lijmen, Tsjip, Het been en De leeuwentemmer tot in de kleinste details, tot en met het soort bier dat wordt gedronken door de personages, geanalyseerd op verwijzingen naar al of niet impliciete politieke verwijzingen. In het geval van Lijmen besluit De Ridder dat de roman "gaat over de tragiek van het noodzakelijke maar onmogelijke Vlaamse engagement in een naoorlogse maatschappij die zowel economisch als ideologisch in de greep van de Franstalige elite wordt gehouden." In het interbellum ontstond, mede door gedichten van de hand van René de Clercq en Geert Pijnenburg, het genre van het Borms-gedicht, met hierin een duidelijke evolutie: "Van een held voor alle werk werd hij steeds meer de lieveling van de aanhangers van een heel romantisch en ook steeds militaristischer flamingantisme". In het slotdeel poneert De Ridder dat Elsschot zijn Borms-gedicht schreef vanuit een "ideologische identificatie", zeker als hier rekening wordt gehouden met het gegeven dat de dichter van bij de eerste versie de nadruk heeft gelegd op de verwantschap tussen de 'ik' en Borms.
Matthijs de Ridder heeft zich met veel enthousiasme en op een wetenschappelijk verantwoorde manier (beide hoeven mekaar niet uit te sluiten) op zijn onderwerp gestort. Het resultaat is een vlot leesbare tekst, die uitstijgt boven de vaak dorre en nauwelijks verteerbare academische analyses die aan dergelijke onderwerpen worden gewijd. [Jooris Van Hulle]
Hans Renders
Interessante politieke analyse van het werk van de Vlaamse schrijver. Willem Elsschot is vaak beschouwd als de Vlaamse schrijver die buiten de gebaande literaire kaders stond omdat zijn werk te universeel zou zijn. Matthijs de Ridder probeert vanuit maatschappelijk en politiek oogpunt 'Lijmen' en 'Het Been' en al die andere mooie boeken van Elsschot te verklaren. Elsschot is door Nederlandse letterkundigen als Jan Greshoff en Menno ter Braak gecanoniseerd en daarna pas in Vlaanderen tot grote roem gekomen. Was Elsschot een 'politiek onbenul', zoals een van zijn biografen ooit schreef, of zit zijn werk vol verwijzingen naar de Vlaamse emancipatiestrijd, naar de Germaanse stam en het opkomend fascisme in de jaren dertig? De Ridder geeft voorbeelden uit 'Lijmen' waarin bier als een metafoor voor Vlaams nationalisme gezien kan worden. Er wordt gesproken over 'Aktivistenbier'. Van de hoofdpersoon uit 'Lijmen' (Laarmans) is een bierdrinker (germaans) gemaakt terwijl het met zijn Latijnse achtergrond toch logischer was geweest hem wijn te laten drinken. Natuurlijk komt ook Elsschots beruchte gedicht over de geëxecuteerde collaborateur Borms ter sprake.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.