Het beloofde land ? : theocratie, democratie, zionisme en de toekomst van Israël
Dick Houwaart
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Omniboek, 1983 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 928.8 HOUW |
21/12/2000
De naam Westerbork staat bekend als het Nederlandse concentratiekamp van waaruit tijdens de Tweede Wereldoorlog tienduizenden joden op transport werden gezet naar de vernietigingskampen in nazi-Duitsland. Oud-journalist en oud-directeur Voorlichting van Binnenlandse Zaken te Den Haag beschrijft in dit boek wat er aan dit concentratiekamp voorafging. Het begon immers reeds in 1933. Na een boycot van joodse zaken in Duitsland was aldaar de aanval op jodendom en joden begonnen. Het leverde een enorm vluchtelingenprobleem op: joden uit Duitsland, Polen en andere Europese landen vluchtten o.m. naar Nederland. De opvang was verre van eenduidig positief. Reeds op 6 april 1933 werd in de Eerste Kamer gedebatteerd over de vluchtelingenwet en over de opvang van -- toen -- 1500 joden uit Duitsland. Het was het begin van een omstreden, wankelmoedig, vaak hard en onsympathiek vreemdelingenbeleid. Juridische spitsvondigheden leidden ertoe dat de vluchtelingen indien ze werden opgevangen, hun eigen kamp, Westerbork, zouden betalen. Nog bleef men toen vanuit de overheid denken dat Polen een beter opvangland zou zijn voor de joodse vluchtelingen. Communistische joden moesten maar naar Rusland.
Nederland trachtte neutraliteit na te streven en deed pogingen om vluchtelingen uit Duitsland aan de grens tegen te houden. Ook de berichtgeving over de toestand in Duitsland kwam maar mondjesmaat binnen: de enige kanalen waren de kranten en de radio, die toen in de kinderschoenen stond. De vreemdelingenwet werd nu eens ruim, dan weer restrictief toegepast. Houwaart doet vanuit een grondige dossierkennis en een grote belezenheid de krampachtige benadering uit de doeken van overheid en bevolking ten aanzien van dat kamp. Ministerraden werden er aan gewijd, Binnenlandse Zaken zocht naar uitvoerbare beheersmodellen, Justitie bemoeide er zich mee, de financiering zorgde steeds voor problemen, maar ook de selectie van de vluchtelingen en de kampleiding. Voor deze laatste koos men voor het model van leiding door de vluchtelingen zelf, hun vertegenwoordigers en ook leden van Nederlandse (hulpverlenings)organisaties. De liefdadigheid speelde gaandeweg een grotere rol, al dachten velen dat het vluchtelingenprobleem slechts van tijdelijke en zeer korte duur zou zijn.
Na de inval van de Duitsers in 1939 gingen de nazi's zich met het kamp bemoeien, met de noodlottige gevolgen van deportatie. Over de inval, de Ariër-verklaring, de Voogdijraad en het joods herdenkingsteken voor Westerbork na de oorlog, geeft de auteur in bijlage een uitgebreid bericht van J. Cramer, oud-commissaris van de Koningin in de provincie Drenthe.
Houwaart brengt een gedegen en leerzaam verhaal. Hij staaft het met een groot aantal bijlagen, waarvan de laatste -- een tabel van toegelaten vluchtelingen en asielzoekers 1975-1982 -- duidelijk maakt dat de vluchtelingenproblematiek iedere generatie voor nieuwe uitdagingen plaatst.
[Frans L. Van den Brande]
Redactie
Augustus 1939 werd bij het Drentse Westerbork een kamp in gebruik genomen, bestemd voor joodse vluchtelingen uit Nazi-Duitsland. Daaraan gingen enkele jaren van discussie vooraf over de vraag, hoe ver de hulp van de Nederlandse autoriteiten zich mocht uitstrekken. De vluchtelingen, die al vanaf 1933 de grens overschreden, werden in eerste instantie gedecentraliseerd opgevangen. Hoe de keus op Westerbork viel en welk commentaar kamerleden en pers op de gang van zaken hadden, kan men lezen in dit verslag van de journalist Houwaart. Hij levert vaak bitter commentaar op de lakse of halfslachtige, in elk geval krenterige hulp; de antisemitische commentaren van de NSB stipt hij slechts even aan. Het verhaal eindigt bij de Duitse inval in 1940. De eigenlijke tragiek van Westerbork (doorgangskamp naar Auschwitz) ligt dan nog in het verschiet: doch hierover bestaat reeds uitvoerige geschiedschrijving.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.