De omwenteling, of De eeuw van de vrouw
Suzanna Jansen
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Balans, 2008 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : JANS |
31/12/2009
In Het pauperparadijs doet journaliste Suzanna Jansen een poging om de twee elementen uit titel en ondertitel, nl. het 'paradijs' Veenhuizen en de invloed ervan op de geschiedenis van haar eigen familie (althans de vijf generaties sedert 1800), tot een geheel te vervlechten. In een boek van 240 pagina's is het echter onbegonnen werk om er meer van te maken dan een uitgesponnen, maar zeer goed onderbouwde reportage. De hoeveelheid informatie over zowel die landloperskolonie als over haar familie is daarvoor immers veel te groot.
De gestichten in Veenhuizen werden in 1823 opgericht door ene Johannes van den Bosch, die ook aan de wieg stond van gelijkaardige Belgische instellingen in Wortel en Merksplas. De reden hiervoor was de 'verheffing' van de lagere klasse, maar al snel hadden die kolonies meer weg van gevangenissen, zodat het een terechte vraag is of ze er niet veeleer kwamen om de steden te zuiveren van hinderlijke individuen.
Van bij het begin waren Jansens voorouders in Veenhuizen terechtgekomen. De schrijfster zoekt naar mogelijke oorzaken, beschrijft zeer uitvoerig het leven daar en in de verpauperde wijken van de grote stad. Ze probeert uit te zoeken wat de oorzaak is van dit afglijden naar de onderkant van de maatschappij, iets waar ze slechts zeer gedeeltelijk in slaagt. Dat lukt beter als het gaat om het antwoord op de vraag waarom de volgende generaties er niet weer bovenop geraken. De grootmoeder van de schrijfster slaagt erin om die trend om te buigen, zodat het eindelijk lukt, met veel moeite en miserie, om uit het moeras van de armoede te kruipen.
Vooraan in het boek is een summiere stamboom opgenomen, met voor vijf generaties telkens beide echtgenoten (telkens langs de vrouwelijke lijn), zonder vermelding van de kinderen die uit die huwelijken voortkwamen. De lezer doet er goed aan die gegevens zelf aan te vullen naarmate ze aan bod komen in het verhaal, aangezien dat de lectuur en het inzicht in de situaties merkelijk zal vergemakkelijken. Verder zijn er veel illustraties en een uitgebreide bibliografie.
Voor wie zich wil verdiepen in dit stuk van de sociale geschiedenis (ook de onze) is dit een aan te bevelen boek. De verdienste ervan is dat het wel en vooral het wee van die families zeer goed in verband gebracht worden met de context van de visie die men in die perioden had over de oorzaak van het probleem en de middelen die men meende te moeten (mogen) toepassen. Wie daarvoor minder interesse heeft, zal door dit boek niet warm gemaakt worden voor de behandelde problematiek. [Carlos Tamsin]
Redactie
Aan de hand van haar eigen familiegeschiedenis beschrijft journaliste Suzanna Jansen (1964) anderhalve eeuw Nederlandse armoede en wat daar aan gedaan werd, te beginnen met het heropvoedingexperiment in Veenhuizen in Drenthe. Jansen ontdekte dat haar overgrootmoeder in 1856 werd geboren in een van de drie grote gestichten in Veenhuizen. Hier probeerde men sinds 1823 wezen, landlopers, arme stadsgezinnen en andere arme sloebers via hard werken, tucht en orde her op te voeden tot nuttige, keurige burgers. Een goed en toegankelijk geschreven, heel boeiend en aangrijpend stuk sociale geschiedenis. Honderd jaar pogingen om de sociale onderklasse te verheffen is erin verbonden met de persoonlijke geschiedenis van een familie die hiermee van doen had, zich aan de ellende, de vernederingen en het onrecht wist te ontworstelen en 'van een dubbeltje een kwartje' werd. Met stamboom en twee katernen met zwart-witfoto's, uitgebreide bronvermelding en verantwoording van de illustraties. Volgens demograaf Carel Harmsen van het CBS heeft 'ten minste een op de zestien Nederlanders voorzaten die een heropvoeding hebben ondergaan in de Drentse paupergestichten van de negentiende eeuw'.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.