Berlijn 1936 : een zomer in Hitlers Duitsland
Oliver Hilmes
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Arbeiderspers, cop. 2007 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 947 MAHLER |
31/12/2008
De biografie van Oliver Hilmes over Alma Mahler-Werfel (1879-1964) is reeds de zesde over deze vrouw die het wist klaar te spelen om enkele van de grootste kunstenaars van vorige eeuw op haar lijstje van veroveringen te plaatsen. Zij was achtereenvolgens de echtgenote van Gustav Mahler, van Walter Gropius en van de toentertijd wereldberoemde schrijver Franz Werfel. Zij was de minnares van Gustav Klimt (heel even), van Alexander von Zemlinsky en van Oskar Kokoschka. Geen wonder dus dat de inkt rijkelijk vloeide.
Niet het minst was Alma Mahler (ze hield het meest vast aan de naam Mahler, ongetwijfeld omdat ze hieraan het meeste prestige ontleende) zich er zelf van bewust welk een uitzonderlijke vrouw zij wel was. In haar memoires Mein Leben en haar Engelstalige verzameling herinneringen And the Bridge is Love geeft ze zichzelf gestalte als de onweerstaanbare maar altijd dienstbare grote muze van de kunsten. Dat Alma in haar memoires nogal eens een loopje nam met de werkelijkheid was al van bij de verschijning duidelijk, maar verkopen deden ze wel. Ondanks de onbetrouwbaarheid van Alma's eigen levensbeschrijving, hebben latere biografen zich nog grotendeels hierop gebaseerd. De historicus Oliver Hilmes is de eerste die uitgebreid bronnenonderzoek heeft verricht. De verdienste van Hilmes is ongetwijfeld dat hij het totaal ongeordende en rommelige archief van Alma Mahler-Werfel, dat in de universiteitsbibliotheek van Pennsylvania wordt bewaard, helemaal heeft doorgenomen. In de ongecensureerde dagboeken en manuscripten stuitte hij op nogal wat ontluisterend materiaal. Twee elementen kwamen duidelijk bovendrijven: Alma's hysterische temperament en haar virulente antisemitisme.
De hysterie van Alma is terug te voeren naar haar jeugd en de sterke band die ze had met haar vader, de schilder Emil Jacob Schindler, voor wie zij de vervangster was van haar ontrouwe moeder. Alma werd al snel geïntroduceerd in de artistieke kringen van Wenen, in de groep van de Wiener Sezession, en werd er op handen gedragen. Ze was muzikaal en koesterde zelfs ambities om componiste te worden, waartoe ze lessen volgde bij Alexander von Zemlinsky, die ook haar minnaar werd. Von Zemlinsky was streng en wees haar erop dat ze keuzes moest maken: of ze componeerde, of ze bleef feestjes afschuimen ? hij ried haar aan te doen wat het beste bij haar paste, nl. het laatste. In haar dagboek gaf ze ook eerlijk toe dat ze bij zichzelf een gebrek aan ernst constateerde, een te oppervlakkige geest. Was ik maar een man, verzuchtte ze. Blijkbaar heeft ze haar aandacht dan verschoven van de kunst naar de kunstenaars. Zij zou aanbeden worden, niet als kunstenaar maar als muze. Maar eens ze het hart van een man veroverd had, sloegen al snel de verveling en de frustratie toe en had ze nood aan een nieuwe prikkel, een nieuwe aanbidder.
Dat ze daarbij ook op Joodse mannen viel (Von Zemlinsky, Mahler, Werfel) is in het licht van de vele grove antisemitische uitspraken van Alma, die Hilmes nu heeft opgedolven, verbijsterend. Haar antisemitisme was niet oppervlakkig maar een diepe overtuiging. Enkel dankzij haar arische superioriteit konden haar Joodse mannen 'verlicht' worden. Zij had hier een taak te vervullen. Hoe schrijnend haar anti-Joodse gevoelens wel waren, blijkt alleen al uit het feit dat ze de twee dochters die ze bij Mahler had niet als volwaardige dochters zag, vermits zij 'halfbloeden' waren. Manon, de dochter uit haar huwelijk met de Pruisische architect Walter Gropius, werd daarentegen door haar verheerlijkt als het meest zuivere en mooiste schepsel op aarde.
Hilmes heeft met deze biografie zeker bijgedragen tot een beter inzicht in het complexe 'fenomeen' Alma Mahler-Werfel en bovendien voor boeiende lectuur gezorgd. [Sara Debroey]
Annemiek Buijs
Biografie van de Weense Alma Mahler (1879-1964) door de Duitse biograaf en historicus Hilmes (1971), die in Duitsland goed ontvangen is. Alma was weduwe van de componist Gustav Mahler en schrijver Franz Werfel, ex-echtgenote van architect Walter Gropius en minnares van onder andere de schilder Oskar Kokoschka. Ze was een van de belangrijkste vrouwen in het Weense kunstenaarsmilieu aan het begin van de 20e eeuw. Dit is de zesde biografie over haar leven, de auteur claimt nieuw en ongepubliceerd materiaal uit Oostenrijkse, Duitse en Amerikaanse archieven gebruikt te hebben en wil het beeld van Alma als muze en femme fatale herzien. Hij beschrijft Alma als een persoonlijkheid met veel tegenstellingen. De weduwe was getrouwd met de joden Mahler en Werfel, maar zat vol antisemitische waandenkbeelden. Desondanks vlucht ze met Werfel voor de nazi's naar Amerika. Een goed leesbare biografie over een interessant leven en dito tijdperk. Uitstekend gedocumenteerd met uitgebreid personenregister en bronnen- en literatuurverwijzingen en geïllustreerd met zwart-witfoto's.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.