De wereld gaat aan deugd ten onder : De fabel van de bijen, gevolgd door Een bescheiden verdediging van openbare bordelen
Bernard Mandeville
Bernard Mandeville (Auteur), Arne C. Jansen (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Lemniscaat, cop. 2007 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 155.2 MAND |
31/12/2007
Alhoewel Bernard Mandeville (1670-1733) van oorsprong een Nederlander was en in het Engels publiceerde, stond hij nog het dichtst bij de Franse moralisten ? niet zozeer wat inhoud betreft maar wel qua sentiment. Mandeville was een hekelende filosoof die wanhopig op zoek was naar een authentieke kern bij de mens, die ontdaan was van alle cultuur en conventie. Wat hij overhield was (zonder dat hij die term gebruikte) biologie: een mens streeft zijn eigen goed na. Het is onduidelijk wat Mandeville precies voorstond, zijn betoog is niet altijd consistent. Hij veroordeelt het goedpraten, het zich anders voordoen. In essentie is dit een aanval op de rationele, morele mens, die argumenteert wat het beste is voor zichzelf en de maatschappij. Maar anderzijds houdt hij er ook het ideaalbeeld van de rechtlijnige mens op na.
In dit tweede deel van het Verzameld werk (deel 1 verscheen vorig jaar) verdedigt de auteur zijn eerder verschenen werk De fabel van de bijen. Hij doet dit in de vorm van een dialoog: persoon X geeft argumenten contra, vraagt verduidelijkingen, en persoon Y legt het hem uit. Deze vorm is voor de huidige lezer wat oubollig en langdradig. Daarbij komt dat de vrij letterlijke Nederlandse vertaling van het oude Engels zeer stroef is. Dit tweede deel voegt ook niet echt iets toe aan de hoofdstelling van Bernard Mandeville dat de mensen hun ware bedoelingen verbergen. Hij behoort daarmee tot de oude school van de metafysici die zich niet door het gedrag laten leiden maar steeds iets dieper zoeken. Een modern denker vindt de problematiek van Mandeville daarom ook onbelangrijk: wat de beweegredenen zijn, doet er niet toe, als het resultaat maar telt. Het boek wordt besloten met een essay van Friedrich Hayek. [Johan Velter]
Peter Turk
In 'De fabel van de bijen' (1714/1723) stelde de Nederlandse, in Engeland werkzame arts en denker Mandeville (1670-1733) dat een geordende maatschappij berust op de ondeugden van mensen. Juist trots, eigendunk en zelfzucht sporen de mensen aan tot kunst, cultuur, wetenschap en handel en daarmee tot een gezonde samenleving. Deze opvatting werd hem niet door ieder in dank afgenomen, reden waarom hij in 1729 een vervolg publiceerde, waarin hij in een zestal dialogen tussen twee vrienden zijn gedachtegoed nader uitwerkte. Mensen verbergen hun eigen trots en vleien de trots van anderen om dingen gedaan te krijger; ze spreken niet om begrepen, dat wil zeggen doorzien te worden. Door die beleefdheid is de samenleving mogelijk. In dit tweede deel van het verzameld werk is ook een verweerschrift van Mandeville opgenomen tegen zijn critici. Als extra bevat dit deel een beschouwing uit 1966 over Mandeville door de Oostenrijkse econoom en Nobelprijswinnaar Hayek (1899-1992). Juist door zijn tegendraadse opvattingen die neerkomen op het afwijzen van de maakbaarheid van de samenleving, sluit deze achttiende-eeuwer goed aan bij de huidige tijd. Zeer verzorgde uitgave met inleiding en uitgebreid notenapparaat.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.