Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Lannoo, 2007 |
VERDIEPING 2 : BABILLE : NATUUR : VERHALEN : DIER |
Besprekingen
31/12/2007
Dierbaar
dieren in het antwerpse Rockox-huis
Wie het Antwerpen van de renaissance in alle rust en stilte wil leren kennen, verkiest tegenwoordig beter het Rockox-huis dan het Rubenshuis. Rockox was een rijke patriciër, bovendien vriend en patroon van Rubens, die het in de 17e eeuw zelfs tot burgemeester schopte. De ietwat donkere kamers met de kostbare kunstwerken worden de laatste weken bovendien ook druk gevuld met kinderstemmen én dierengeluiden, want sinds kort (5 mei 2007) loopt er immers de tentoonstelling 'Dierenplezier in het Rockox-huis', die iedereen nog kan bekijken tot 30 september 2007. De tentoonstelling kadert binnen het stadsfestival 'O dierbaar Antwerpen, festival over mens en dier'. Aan auteurs en illustratoren werd gevraagd zich te laten inspireren door de dieren die afgebeeld zijn op de kunstwerken in het Rockox-huis. Dat kan variëren van schilderijen tot indrukwekkende kunstkabinetten met geheime laatjes enz. Daarbij krijg je telkens een afbeelding van het kunstwerk of een fragment ervan naast het verhaal, jammer genoeg in een wat te klein formaat. De antwoorden van schrijvers en illustratoren op dit kunstwerk vallen te bekijken in het museum zelf, maar ook in het fraai ogende Dierbaar: spannende en aaibare dierenverhalen en -gedichten.
Het is boeiend om in dit boek na te gaan hoe creatief de duo's van schrijvers en kunstenaars met dit gegeven omsprongen, met daarbij ook enkele dubbeltalenten, zoals Gerda dendooven, Pieter Gaudesaboos, Klaas Verplancke en Joke van Leeuwen. De meeste auteurs zorgden voor twee bijdragen, meestal twee verhalen. Soms ontstond er een verhaal en een gedicht, zoals bij Joke van Leeuwen en Gerda Dendooven. Edward van de Vendel zorgde voor twee opvallende gedichten. Ten eerste is er 'Het lied van alle vogels behalve die ene', een kakofonie van vogelgeluiden, geïnspireerd door het schilderij 'Vogelconcert'. Daarnaast werden de onomatopeeën en het vogelgekras vereeuwigd in een prachtig keramieken bord (met illustraties van Isabelle Vandenabeele en keramiek door Anne Perneel).
Naast hen liet een keur van illustratoren en schrijvers zich strikken voor deze unieke samenwerking: Sylvia Vanden Heede werkte samen met Carll Cneut; Geert de Kockere met Johan Devrome; Noëlla Elpers met Sebastiaan Van Doninck, Bart Moeyaert met Gerda Dendooven en Do van Ranst met Tom Schamp. Achterin geven alle kunstenaars hun argumenten waarom dieren zo'n dankbaar, aaibaar en dierbaar onderwerp vormen. Ze stellen immers minder hoge eisen en praktische problemen dan menselijke personages. Zo moeten ze bv. geen ouders hebben, zijn ze zichzelf, 'weten' ze meer dan mensen en zijn ze beweeglijker en humoristischer. Bovendien vinden vele kunstenaars het spanningsveld tussen vermenselijkte dieren en dierlijke mensen een fascinerend werkterrein. Ten slotte verklappen de deelnemende auteurs en illustratoren ook hun lievelingsdier.
Opvallend waren o.m. het verhaal en de illustraties van Pieter Gaudesaboos, die heel creatief met de opdracht omsprong. Hij wou zich laten verleiden door een klein onopvallend diertje uit het Rockox-huis en koos voor het kleine kevertje op een kunstkabinet. In het verhaal wordt echter een 'Reuzencever' ten tonele gebracht, een soort monstertor, zoals we die kennen uit Franz Kafka's De gedaanteverwisseling. Hier is er echter geen gestoorde vader-zoonrelatie, maar een kever die de hele wereld lijkt op te slokken en alsmaar groter, krachtiger en hongeriger lijkt te worden. Op die manier lijkt het verhaal een parabel voor onze machtige mensheid, die wel in zijn eigen staart lijkt te happen en de schepping in een neerwaartse spiraal brengt. Tot de kever op een dag gekluisterd wordt door woedende dorpelingen. Van een opgeslokt slachtoffer vernemen ze dat de mooie wereld zich voortaan binnenin het monster afspeelt, waardoor iedereen zich erg graag laat opslokken. Maar ook daarin scharrelt al een kevertje rond dat een nieuw scheppingsverhaal begint. Op die manier is het verhaal rond, zoals de ogen en het parcours op het ouderwets ogend gezelschapsspel 'La creation du monde' dat Gaudesaboos bij zijn verhaal voegt. De archaïsche taal lokt ons zo naar het spel waarvan de schrijver vermoedde dat het in zo'n geheime lade van het kunstenkabinet had kunnen ziitten. Het gegeven van de geheime lade zit ook mooi vervat in het verhaal van Bea de Koster 'Het secreet' (wat ook 'geheime lade' betekent), waarin een dappere jongen een graaf en een bende rovers te slim af is door een kast met magische krachten en geheime opbergplekken te gebruiken. De gracieuze tekening bij dit verhaal door Thé Tjong -Khing siert de voorflap. In het andere verhaal van De Koster vertelt zij als het ware letterlijk wat er op een sierkast is te zien: een hert, achtervolgd door vijf personages. Daar werkt de opzet van het boek echter duidelijk niet. De magie ontstaat pas als er gefantaseerd wordt rond de kunstobjecten en er in woord en beeld een nieuw kunstwerk ontstaat.
Wel geslaagd is het werk van Joke van Leeuwen, die het waagt een stilleven te doen praten, een intrigerend gegeven waar ook Rutger Kopland al mee experimenteerde. Van Leeuwen opent het oogje van een dood vogeltje, naast een fruitmand op een schilderij van Frans Snijders en geeft zijn gedachten weer: "Ik word geen vlees en jus. Ik ben van verf. Ik kom tot leven." Het vogeltje vliegt een rondje in het nu en botst op de tijdsgrenzen van het schilderij: er zijn dingen veranderd in het nu van toen, ook al is alles nog aanwezig op het doek. Op het einde neemt het vogeltje weer zijn 'stil leven' in: "Het ligt voor dood. Het houdt zijn snavel. Stillevens leven, maar zijn stil." Op die manier zal dit gedicht samen met de adaptaties van het schilderij kinderen zeker aan het denken zetten, net zoals Van Leeuwens verhaal over de bultenaar Verus, die dertig jaar door de wereld reisde en de waarheid in pacht lijkt te hebben. Omdat hij de waarheid echter niet kan bewijzen, wordt hij gestraft en verbannen. Natuurlijk tovert Van Leeuwen ook weer met veel zin voor taalhumor en vormgeving gekke fabeldieren op papier. Die humor treffen we ook aan bij Gerda Dendooven, die de Vlaamse sprookjesschat lijkt aan te boren. De teksten van Sylvia Vanden Heede zullen dan weer zeker lezertjes bekoren die zich graag laten meeslepen door een spannend verhaal. De tweespalt tussen haar twee verhalen 'Edelhond'/'Bedelhond' is mooi bedacht en de open eindes intrigeren.
Maar vooral het grote sprookjesgehalte, dat zowel voor kinderen als volwassenen uiterst herkenbaar is maar waarmee gelukkig ook druk wordt geflirt, maakt dit boek zo aaibaar en verteerbaar. Ook de verhalen van Noëlla Elpers, Klaas Verplancke en Bart Moeyaert zijn om die redenen erg dierbaar. [Hilde Lauwers]
Erik van de Grampel
In het kader van 'O Dierbaar Antwerpen' is in het Museum Nicolaas Rockokox de tentoonstelling 'Dierenplezier in het Rockoxhuis' te zien. Achttien, voornamelijk Belgische, auteurs en illustratoren hebben zich laten inspireren door die dieren op de tentoongestelde kunstwerken en een verhaal of gedicht geschreven passend bij het betreffende kunstwerk. Zo schreef Pieter Gaudesaboos een verhaal over een reuzenkever bij een kunstkabinet, schreef Sylvia VandenHeede over een bedelhond, passend bij het schilderij 'Brooduitdeling aan de armen', en maakte Edward van de Vendel een gedicht over vogels naar aanleiding van het schilderij 'Vogelconcert'. De bundel bevat humoristische, maar ook spannende en sprookjesachtige elementen. Aan het begin van elke bijdrage een kleine afbeelding van het originele kunstwerk. En verder zijn alle verhalen en gedichten ruim voorzien van opvallende illustraties. Achter in het boek is nog van elke auteur een korte toelichting op het thema opgenomen. Er is veel aandacht gegeven aan de vormgeving. Verzorgde uitgave in groot formaat, glanzend papier. De bundel lijkt het meest geschikt om voor te lezen. Vanaf ca. 9 jaar.
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.