De verdeelde aarde : hoe de grenzen in de wereld kwamen
Hans Dijkhuis
Hans Dijkhuis (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Boom, cop. 2007 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : FILOSOFIE : 153.1 DIJK |
31/12/2008
In deze 'andere geschiedenis van de Griekse wijsbegeerte' belicht Hans Dijkhuis de ongewoon talrijke ontmoetingen van vorsten met filosofen, met als resultaat een boek over filosofie dat ook een geschiedenisboek is. Filosofen waren graag geziene gasten aan vorstenhoven, waar ze als leraar, adviseur of criticus optraden. Wie echter vrijuit bleef spreken en zich niet tot vleierij verlaagde, viel vaak in ongenade.
De auteur begint zijn verhaal bij de Zeven Wijzen, waaronder Thales, die Milete de raad gaf zich met andere Ionische stadstaten in een bond te verenigen, en Solon, die in Athene voor verregaande politieke hervormingen zorgde. Herakleitos sloeg een uitnodiging van de Perzische koning Dareios af en Socrates ging niet in op die van de Macedonische Archelaos. Maar aan het hof van Syracuse kwamen drie leerlingen van Socrates, waaronder de latere hedonist Aristippos en Plato, die door Dionysios I als slaaf verkocht werd en er ook onder Dionysios II niet in slaagde zijn politiek ideaal in de prakrijk om te zetten. Later zou Plato's leerling Dion de stad besturen. Philippos van Macedonië gelastte Aristoteles met de opvoeding van zijn zoon Alexander, die later Diogenes opzocht en Kallisthenes liet ombrengen. Ook in de talrijke vorstendommen die na Alexanders dood ontstonden, waren de filosofen prominent aanwezig. Het waren vooral vertegenwoordigers van de Academie en de peripatetische school, van het epicurisme en stoïcisme.
De invalshoek van de auteur brengt mee dat de politieke filosofie en de ethiek (vooral geluksethiek) centraal staan, maar dat is nauwelijks een beperking. Niet alleen omdat de ethiek zich vanaf Socrates ontwikkelde tot filosofische discipline bij uitstek, maar ook omdat de behandelde aspecten steeds in hun ruimere filosofische context gesitueerd worden. Het historische verhaal, met veel kleurige details en vaak gedetailleerde beschrijvingen van allerlei spanningen, wordt afgewisseld met filosofische uiteenzettingen. De politieke theorieën van Plato en Aristoteles, die niet zo hoog opliepen met de verregaande vrijheid van de Atheense democratie, en de verschillende geluksopvattingen (met rol van deugd, lichamelijk genot en uiterlijke goederen) worden uitvoerig beschreven. Maar omdat de auteur associatief te werk gaat, worden ook heel wat interessante filosofische gegevens terloops tussen politieke en biografische realia vermeld, zonder dat er in de tussentitels op gewezen wordt. Zo wijst Dijkhuis op verschillen tussen op het eerste gezicht gelijkaardige visies, zoals de betekenis van de natuurkennis bij Pyrrho en Epikouros, van de onverstoorbaarheid bij het epicurisme en stoïcisme, en van de deugd bij de cynische en de stoïsche filosofie.
Deze uitgave, met een interessante en rijke, maar minder overzichtelijke inhoud, sluit af met een massa noten (42 pagina's) die vooral uit bronvermeldingen bestaan, enkele kaarten, een lijst van werken uit de oudheid (zonder vermelding van de vertaler) en van secundaire literatuur, en uitgebreide registers met enkel verwijzingen naar de tekst. [Jef Ector]
J.F. Vogelaar
Wijsheid en macht hebben elkaar nooit zo dicht genaderd als in de vierde eeuw vóór onze jaartelling, toen in Griekenland filosofen en vorsten elkaars nabijheid zochten. Plato werd hoveling van drie vorsten; Diogenes weerstond Alexander; behalve dezen zijn er nog vele, veel minder bekende namen, onder meer van een enkele vorst-filosoof, het ideaal waarvan ook Nietzsche nog droomde. Dijkhuis (1952) doorloopt in zijn indrukwekkende studie eeuwen Griekse filosofie op zoek naar het raakvlak van wijsgerig denken en verschillende staatssystemen, van monarchie en aristocratie naar democratie en tirannie. Enerzijds gaat het dan vooral om ethiek en politieke filosofie, anderzijds is er een veel bredere perspectief doordat de levens van filosofen in het kader van de politieke geschiedenis worden geplaatst, die reikt tot aan de Romeinse Stoa. Het boek is goed geschreven en gedoseerd, heel toegankelijk, en gelukkig zonder dat de lezer een interpretatie in hedendaagse termen wordt opgedrongen. Met eindnoten, enkele kaartjes en stambomen, een chronologisch overzicht, een literatuuropgave en register.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.