Ruby Rood
Linzi Glass
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Pimento, cop. 2007 |
YOUNG ADULT : GLAS |
2 exemplaren
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Pimento, cop. 2007 |
MAGAZIJN : SCHOOLCOLLECTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : GLAS |
Magazijn |
Pimento, cop. 2007 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 8169 |
31/12/2007
Verlangen, verlies en afscheid
Linzi Glass: Het jaar dat de zigeuners kwamen
The year the gipsies came. Onder deze mysterieuze, haast poëtische titel verwerkte Linzi Glass eigen jeugdherinneringen uit het Zuid-Afrika van de late jaren '60 in een groots en meeslepend verhaal. Haar relaas van een uit elkaar vallend gezin tegenover een broeierige maatschappelijk-sociale context kende velerlei versies. Tot Glass haar stoffige manuscript op de avond van haar 48e verjaardag opnieuw ter hand nam, een literair agent vond en werd uitgegeven bij het prestigieuze Amerikaanse Holt and Co. "Het beste verjaardagscadeau dat ik mezelf ooit gaf" zegt Glass daarover. En tegelijkertijd een schitterend cadeau aan de lezer, bijna driehonderd pagina's puur leesplezier. De Nederlandstalige uitgave verpakte uitgeverij Pimento in een flashy blauwe cover, die meteen doet denken aan de omslagen van Meg Rosoffs adolescentenromans. Met Rosoff heeft Linzi Glass alvast een intrinsieke gedrevenheid, uitgepuurde stijl en eigenzinnige stem gemeen.
De twaalfjarige Emily en haar drie jaar oudere zus Sarah groeien op in een ongelukkig huwelijk: de verwende moeder cultiveert een sterke hang naar luxe en verwijt de wat dilettante vader haar behoeften en grillen niet te kunnen vervullen. Emily blijkt een scherp observator van de wisselende stemmingen en gevoelens, die in prachtig proza aan het papier toevertrouwd worden. Als haar praatgrage moeder vanuit haar ivoren toren haar omgeving becommentarieert, slaat Emily de spijker op de kop: "Ze moet erom grijnzen als een likkebaardende kat omdat iedereen, behalve zijzelf, er als dom in wordt afgeschilderd." Echte liefde vindt Emily enkel bij haar zus Sarah, de huishoudster Lettie, en de oude, wijze Buza, die als surrogaat van de altijd afwezige ouders fungeren. De oude Zoeloe-nachtwaker Buza vertelt haar op mythische, haast bezwerende toon verhalen uit een rijke orale Zoeloe-traditie, die meermaals de verstikkende sfeer binnen het gezin weerspiegelen en kleine eilandjes van troost vormen. Of druppels honinglijm, om de "barstjes in je ziel" te lijmen. Maar Lettie en Buza hebben hun eigen problemen. In het Afrika van de jaren '60 lopen de spanningen tussen blank en zwart hoog op. Het is Glass' grote verdienste dat ze deze historische feiten uit allerhande details laat blijken, zoals spottende opmerkingen, of de racistische houding van de politie. Glass heeft geen betogen nodig om het onrecht dat de zwarte bevolking werd aangedaan aangrijpend en toch subtiel aan de kaak te stellen. En dat vraagt metier.
Telkens wanneer de spanningen tussen de ouders al te hoog oplopen, wordt een gast geïnviteerd. Slechts de aanwezigheid van deze semi-vreemde doet hen kalmeren en tijdelijk hun ouderlijke rol vervullen. Tot het jaar waarin de zigeuners hun opwachting maken en in de achtertuin logeren. De Australische wildfotograaf Jock Mallory, zijn vrouw Peg en hun twee zoons beantwoorden niet geheel aan Emily's exotische verwachtingen van zigeuners, al blijkt het ook geen gewone familie. Hun noma-dische levensstijl maakt hun maatschappelijk onaangepast, en geheel in de geest van de late jaren '60 worden hun zoons vrij opgevoed.
Vooral de mentaal gehandicapte Otis lijdt sterk onder het gebrek aan normen, waarden en duidelijke regels. En dan is er nog jongste zoon Streak, die langzaam Emily's vertrouwen wint. Hoe jong ook, toch beseft Streak maar al te goed dat volwassenen zelden doen wat ze beloven. Net als zijn onafscheidelijke kameleon zou Streak van gedaante willen veranderen. Een kameleon die hij overigens geen naam geeft, want dingen die je een naam geeft, verdwijnen steeds weer uit je leven.
Steeds inniger raken de levens van beide families met elkaar verweven. Enkel de sensitieve Buza en de immer wakkere Lettie ontwaren de minutieuze verwijzingen naar naderend onheil, zoals Pegs valse python, Otis' ongecontroleerde handelingen en de schijnbare vriendelijkheid van Jock. Vooral Emily's moeder, die met haar vreemde gasten pronkt als met exotische dieren, lacht de aantijgingen weg. Immers, naar bedienden wordt niet geluisterd, en zeker niet als ze zwart zijn. Van Streak verneemt Emily dat Jock zijn oudste zoon regelmatig aframmelt met de knobkerrie, een houten knuppel. Minutieus kruipt Glass onder de huid van haar personages en brengt pijnlijk treffend in beeld hoe adolescenten steeds opnieuw verlangen naar geborgenheid, aandacht en begrip van hun ouders. Maar geen van de volwassenen blijkt in staat om zijn kinderen die positieve waarden mee te geven. Otis blijkt het sterkst te lijden onder deze fundamentele afwijzing en vindt bij Sarah de acceptatie waarnaar hij wanhopig hunkert. Maar Otis, opgegroeid in het Afrikaanse binnenland, veelal aan zijn lot overgelaten, begrijpt weinig van menselijke interactie en op een avond gaat zijn toenadering te ver. De volgende dag verdwijnen de zigeuners halsoverkop. Schuld en schaamte maken dat Sarah en Emily alles voor hun ouders verzwijgen. Maar Sarah verandert, zowel innerlijk als uiterlijk. Ze laat een chaos aan gedachten en gevoelens binnen, die haar uiteindelijk verteren. Om zich ultiem te zuiveren, pleegt ze zelfmoord in het meer. Sarahs wanhoopsdaad opent de ouders de ogen, waarbij Emily de moed vindt om haar jarenlange frustraties en verwijten te uiten. Uiteindelijk verhuist de familie, laat haar oude leventje letterlijk en figuurlijk achter, als een slang die zijn oude huid afschudt. Een bijzonder aangrijpende passage vormt het afscheid van Buza, die naar Zoeloe-land zal terugkeren om zijn familie na jaren weer terug te zien. In de epiloog blikt Emily als volwassen vrouw via enkele flashbacks terug op haar jeugd. Deze passages, hoewel gevoelvol en onderhoudend geschreven, fungeren echter te veel als een expliciete geruststelling dat Emily's leven ondanks haar jeugdtrauma's op het juiste spoor geraakt is. Minder was alweer meer geweest.
Het jaar dat de zigeuners kwamen leest als een eerlijke en authentieke cross-overroman, vol couleur locale, gelardeerd met boeiende verhalen uit een rijke orale Zoeloe-traditie. Glass' metaforische stijl verbindt een patchwork van verhalen, herinneringen, dromen en verlangens tot een rijke en diepgaande roman. Een debuut om u tegen te zeggen!
[Jürgen Peeters]
Anja van Geert
De ouders van de 12-jarige Emily en Sarah (15) hebben vaak ruzie. De spanningen verdwijnen als sneeuw voor de zon als ze logés in huis halen. In de lente van 1966 kamperen er ‘zigeuners’ op het terrein van hun huis in Johannesburg: een merkwaardig gezin met twee zonen. De kinderen sluiten vriendschap. De dramatische gebeurtenissen die hieruit voortvloeien, veranderen hun leven voorgoed. Het verhaal wordt verteld door Emily (ik-figuur), een eenzaam figuur die snakt naar meer aandacht van haar ouders. Meestal is ze echter aangewezen op de affectie van de zwarte meid Lettie en de nachtwaker Buza, die haar troost door traditionele Zoeloeverhalen te vertellen. Ontroerend verhaal over een gezin dat uit elkaar valt, maar ook over de kloof tussen blank en zwart in de tijd van de apartheid. De dreigende ondertoon maakt dit boek minder geschikt voor gevoelige jonge lezers. Debuutroman van een schrijfster die met veel liefde over haar geboorteland Zuid-Afrika vertelt in een meeslepende taal. Achteraan een verklarende woordenlijst van Afrikaanse en Zoeloewoorden. Vanaf ca. 14 jaar.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.