Een seculiere tijd
Charles Taylor
Charles Taylor (Auteur), Joep Dohmen (Inleider)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Lemniscaat, cop. 2007 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : FILOSOFIE : 157.2 TAYL XXL |
31/12/2008
Wat is de mens? Deze aloude wijsgerige vraag staat centraal in het denken van de Canadese filosoof Charles Taylor. Bij uitbreiding klinkt de vraag zo: wat is de moderne mens, hoe begrijpt hij zichzelf, en begrijpt hij zichzelf überhaupt nog wel?
In deze breed opgezette ideeënhistorische studie uit 1989, nu vertaald in het Nederlands, speurt Taylor naar de historische wortels van onze moderne identiteit en de diverse "morele bronnen" waaraan zij zich heeft gelaafd. Taylor put daarbij uit de Angelsaksische analytische denktraditie, de continentale hermeneutische wijsbegeerte, en uit kunst en literatuur. De moderniteit filosofisch begrijpen kan volgens hem maar via een adequaat begrip van het verleden.
Eerst stelt Taylor zijn filosofische en morele uitgangspunten scherp. Daarin staat de morele ruimte centraal waarin mensen noodzakelijk leven. Het menselijke 'zelf' wordt gevormd door onze relatie met een begrip van het 'goede', dat volgens Taylor constitutief is voor de menselijke zijnswijze. Mensen begrijpen wie zij zijn door de "sterke waarderingen" die ze hebben over wat goed is, en de oriëntering in het leven die dit hen biedt. Deze richtinggevende idee van het goede bepaalt dus mee hun identiteit.
Het tweede en omvangrijkste deel wijdt Taylor aan de historische ontwikkeling van het moderne zelf. In premoderne tijden waren de morele bronnen extern gesitueerd. Bij Plato in de Idee van het Goede, bij Augustinus in God. De rede stond centraal, maar met Augustinus begon een beweging naar het innerlijk, die tot fundament werd van de westerse filosofische traditie vanaf Descartes. De rede werd bron van moraliteit en ontwikkelde zich tot instrument van onthechting en rationele controle, meer empirisch bij Locke en de door hem beïnvloedde "naturalistische" Verlichtingsdenkers, en zich doorzettend tot op de dag van vandaag.
De 'moral sense'-traditie van Shaftesbury en Hutcheson zocht de bron van het morele ook in het zelf, maar dan wel in het gevoel: een aangeboren gevoeligheid voor deugd en geluk. Daarbij ging het niet om het 'goede' leven, maar om het 'gewone leven'.
Rousseau en de latere romantici wezen dan weer op de beperkingen van de instrumentele rede. Taylor onderstreept het belang van het romantische gedachtegoed met zijn idee van zelfontdekking via creatie. Hij ziet een analogie tussen de ontdekking van het innerlijke zelf en de artistieke creatie. Het ideaal van zelfontplooiing en vrijheid had zijn plaats ingenomen naast het gevoel en de rede.
De pervertering van de drie grote morele oriëntaties is het onderwerp van het laatste deel. Het moderne morele bewustzijn heeft het contact verloren met haar morele bronnen, zodat voornoemde morele waarden, die Taylor allemaal bestempelt als waardevol en authentiek, in conflict komen of geperverteerd raken.
Na het lezen van dit bijzonder veelgelaagde boek, zouden we onszelf volgens Taylor beter moeten verstaan. Misschien is het morele als zodanig echter wel weerbarstiger dan hij denkt, en is het moeilijker om het harmonisch geïntegreerd te krijgen in een of andere "morele ontologie". [Hedwig Billiet]
Redactie
In een van de belangrijkste wijsgerige werken van de afgelopen decennia geeft Taylor een originele, diepzinnige, veelzijdige en voortdurend verrassende analyse van de moderne seculiere identiteit en haar herkomst. Op een inleidend systematisch deel, waarin hij laat zien hoe zeer onze gedachten over wie wij zijn, verweven zijn met onze ideeën over godsdienst en wetenschap, over moraal en samenleving, volgt een uitvoerig historisch deel, waarin hij uiteenzet hoe deze ideeën in de loop van de eeuwen zijn ontstaan en voortdurend weer veranderd. Erudiet, inspirerend, invloedrijk en uitvoerig gedocumenteerd. Meer recent is een minstens zo belangrijk vervolg verschenen, 'A Secular Age' (2007), in het Nederlands verschenen als 'Een seculiere tijd' (2009)*. Verzorgde uitgave; normale druk. Voorzien van onder meer literatuurverwijzingen in talrijke eindnoten en een register op personen en onderwerpen.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.