Moriae encomium, dat is De lof der zotheid
Desiderius Erasmus
Desiderius Erasmus (Auteur), John Piolon (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Donker, cop. 2006 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : FILOSOFIE : 155.2 ERAS |
00/00/0000
Als vijftiger schreef Erasmus aan de bisschop van Bazel, die het humanisme zeer genegen was, een brief over de vastenpraktijk en het vleesderven. Met zijn "uitermate fragiele constitutie én aangeboren vis-intolerantie" beschouwde hij, met wat overdrijving, het strenge naleven van de scrupuleuze voedselvoorschriften als zelfmoord.
Erasmus is het ermee eens dat "vasten en selectieve voeding" heilzaam zijn, omdat ze de lusten van het lichaam matigen en als vrijwillige boetedoening Gods wraaklust milderen. Maar hij vindt het strijdig met de evangelische vrijheid dat kerkleiders, vaak in functie van macht en geld, het arme en hardwerkende volk zware lasten opleggen en dat ze met "eeuwige verdoemenis" dreigen als door mensen ingestelde gebruiken (zoals ook de talloze feestdagen en het priestercelibaat) niet altijd stipt (kunnen) nagevolgd worden. Bij de paus ken men tegen betaling dispensatie verkrijgen, maar de parochiepriesters zijn beter geplaatst om te zien wie recht op dispensatie heeft, en voor een recht hoeft niet betaald te worden. Het argument dat iemand die tegen de regels in vlees eet, de orde verstoort en aanstoot geeft, weerlegt hij elegant met ad-hominemargumenten. En het afschaffen van uiterlijke plichtplegingen geeft volgens hem meer ruimte en energie voor authentieke geloofsbeleving.
Dit apologetische essay is interessant, meermaals amusant en goed gestructureerd. Erasmus benut heel wat vergelijkbare situaties uit de oudheid en de Bijbel, waar hij natuurlijk in Paulus een gezagvolle bondgenoot tegen allerlei (joodse) wetten vindt. Die situaties vormen dan de basis voor vlot overtuigende a-pari- en a-fortioriargumenten. En terloops klaagt hij de machtswellust en hebzucht van de kerkleiders aan en pleit hij voor christelijke vrijheid en authentiek christendom.
[Jef Ector]
Karel Bostoen
Dit betoog over de schadelijkheid van irrelevante kerkelijke voorschriften op het punt van vasten en vleesderven is typisch erasmiaans. Schrander en geestig weet Erasmus duidelijk te maken dat die voorschriften niet wezenlijk zijn voor het geloof. Integendeel, ze leiden tot religieus formalisme en staan daardoor de ware vroomheid in de weg. Voorts is wat hij schrijft over celibaat en priesterhuwelijk (p. 30-33) ook nu nog taboe in ‘Rome’. In Erasmus’ tijd liepen de dagen van verplicht vleesderven soms op tot een derde van het jaar. Minder welgestelden konden zich geen dure vismaaltijden veroorloven en de kost was bij hen op die dagen zo schraal dat hun gezondheid eronder leed. Het traktaat uit 1522 is over het algemeen in goed leesbaar Nederlands vertaald. De uitgave bevat een korte inleiding en noten.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.