De Schelde : verhaal van een rivier
Mark Van Strydonck
Mark Van Strydonck (Auteur), Anton Ervynck (Auteur), Marit Vandenbruaene (Auteur), Mathieu Boudin (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Davidsfonds, 2006 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 245.2 RELI |
31/12/2007
Toen de heilige Elisabeth van Thüringen boven aarde stond, kwam een schaar van devoten niet alleen stukken snijden of scheuren van de doeken, waarmee haar gelaat omwikkeld was; men sneed de haren en nagels af; ja zelfs stukken van de oren en tepels van de borsten" (J. Huizinga, Herfsttij der Middeleeuwen, 1919)
Relieken spelen in de middeleeuwse geloofsbeleving een zeer grote rol. De inwijding van kerken hing meestal samen met de 'insluiting' van een reliek in het altaar en kerken probeerden systematisch hun status te verhogen door het verzamelen van kostbare, liefst primaire relieken (lichaamsdelen of botten van heiligen). Via de reliek werd immers het contact met het hogere gegarandeerd en groeide het kerkgebouw uit tot een heiligdom. Dankzij hun bemiddelende positie tussen het aardse en het hemelse brachten de relieken ook wonderen en genezing. Ze werden in kerken vereerd en op belangrijke momenten aan het volk getoond of in processies meegedragen. Om die heiligheid te benadrukken werden ze in kostbare houders of schrijnen verpakt en de edelsmeden die de materialen gebruikten, genoten een hoge status, hoger dan die van de beeldhouwers en de schilders.
In de eerste twee inleidende hoofdstukken van deze publicatie staat de sacrale betekenis van de reliek centraal. De lezer wordt ingeleid in het fenomeen en leert de achterliggende bedoeling kennen. Daarna volgen twee hoofdstukken waarin hedendaagse onderzoeksmethodes m.b.t. relieken worden besproken: de radiokoolstofdateringstechniek, die resten uit het verleden kan meten en dateren; de fysische antropologie, die menselijke resten onderzoekt. De toepassing van die technieken laat zich lezen in 13 hoofdstukken waarin de relieken van diverse heiligen zijn onderzocht, zoals: Ursula en de elfduizend maagden; Rumoldus, de stichter van Mechelen; Domitianus en Mengoldus van Hoei; Dimpna en Gerebernus van Geel, Bavo uit Gent. Tot slot zijn in hoofdstuk 18 de resultaten van het onderzoek beschreven. "De huidige rationele en kritische kijk op alles wat met kerk of religie te maken heeft, heeft ertoe geleid dat men er soms van uitgaat dat alle relieken wel vervalsingen moeten zijn. Relieken bestaan binnen die visie dan ook uit gerecupereerd of gerecycleerd botmateriaal gebruikt ten dienste van de machtspolitiek van de katholieke kerk. Uiteraard is er rond de heiligenbeenderen vaak echte, bedoelde fraude gepleegd. Aan de andere kant vallen de dateringen soms (verrassend?) goed samen met de verwachtingen gebaseerd op de historische gegevens."
Dit boek is een typische uiting van de hedendaagse wetenschapsbeoefening die een antwoord wil geven op het waarheidsgehalte van de reliek. Voor de middeleeuwse mens zou de vraag echter totaal irrelevant zijn geweest. Net zoals de hostie Christus lijfelijk aanwezig stelt tijdens de wonderbaarlijke eucharistie, werden aan relieken magische krachten toegewezen. Men leefde immers in een holistische wereld. Met de komst van het protestantisme en de renaissance is die magische verhouding van de mens tot het geheel al gewijzigd en veranderd in een symbolische wereld die de weg heeft geëffend voor een rationele benadering van de werkelijkheid. Die aanpak zien we overtuigend vertaald in dit boek.
[Brigitte Dekeyzer]
Redactie Vlabin-VBC
Dit boek is een typische uiting van de hedendaagse wetenschapsbeoefening die een antwoord wil geven op het waarheidsgehalte van relieken. Voor de middeleeuwse mens zou de vraag echter totaal irrelevant zijn geweest, wat de auteurs ook erkennen. Bovendien ondervonden ze in hun analyses dat je niet altijd van een dichotomie echt/vals kunt spreken. De auteurs gaan eerst in op de sacrale betekenis van relieken en op hun onderzoeksmethodes (radiokoolstofmethode en fysische antropologie). Vervolgens worden de relieken van diverse 'Vlaamse' heiligen onderzocht, o.a. Rumoldus (de stichter van Mechelen), Domitianus en Mengoldus van Hoei, Bavo uit Gent. Een aantal relieken mag inderdaad als vals worden bestempeld, maar evengoed stemmen bepaalde relieken goed overeen met de bekende historische gegevens. De auteurs hebben hun onderzoekingen boeiend en vlot leesbaar neergeschreven, met de nodige grafieken en talrijke, duidelijke kleurenfoto's. Aan het eind suggesties voor verdere lectuur. Een overtuigende, informatieve, rijkelijk geïllustreerde en toegankelijke wetenschappelijke publicatie.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.