De Eerste Wereldoorlog 1914-1918 : alle grote gebeurtenissen van Sarajevo tot Verdun
Karel Verleyen
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Manteau, 2007 |
YOUNG ADULT : VERL |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Manteau, 2007 |
MAGAZIJN : SCHOOLCOLLECTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : VERL |
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Enkel raadpleegbaar |
Manteau, 2007 |
WEFLA MAGAZIJN : ENKEL NA MAGAZIJNAANVRAAG : VERL |
31/12/2007
Het meisje van de zee
Karel Verleyen overleed op 18 november 2006. Hij was een groot verteller, iemand die bijna een halve eeuw hard en ernstig werkte aan zijn levenstaak: kinderen en jongeren uit het Nederlandse taalgebied goed geschreven en boeiende boeken te bezorgen over actuele en historische thema's, boeken waarin jonge lezers geconfronteerd worden met zichzelf én met personages die wat te betekenen en te zeggen hebben. Telkens weer verraste hij met een nieuw onderwerp, interessante hoofdpersonen, een verschillende locatie, een andere structuur, een beter boek... Dat is ook nu weer het geval met zijn postuum verschenen Thalassa. Het verhaal speelt zich niet zo lang geleden af in een van de buitenwereld geïsoleerd en onbekend bergdorp aan de rand van de woestijn, ergens in Noord-Afrika of Voor-Azië. In het dorp zonder naam ("Je gaf de dingen een naam als er meer waren.") hebben de mannen het voor het zeggen. Zij beslissen over het lot van de meisjes en vrouwen, want zo wilde de god Khoda het, van in den beginne. In dat dorp groeit het meisje Thalassa op. Ze vertelt ze over wat er in en met haar gebeurde, vooral de laatste jaren, toen ze 12 à 13 was. Met haar vreemde naam, haar rode haar, bleke huid en blauwe ogen was ze niet zoals de anderen. Ze dacht ook niet zoals dat verwacht wordt in de dorpsgemeenschap, want zij stelde vragen, terwijl meisjes en vrouwen alleen maar hoeven te luisteren. Zij was het meisje van 'waarom' in een dorp van 'daarom'. Ze speelde nooit met poppen en ook niet met de andere meisjes. Ze voelde zichzelf "een loslopend geheim", levend in stug en bang zwijgen van het dorp, maar stilaan, door voortdurend vragen, kwam ze achter de waarheid: haar vader, die sinds haar geboorte al een hekel aan haar heeft, is haar vader niet. Zij is het kind van een vreemde, een piloot die, toen zijn vliegtuig in brand schoot, met een parachute ("de grote witte bloem") gekwetst neerkwam buiten het dorp. Thalassa's moeder had hem daar toen verzorgd: hij werd haar droom en de vader van haar kind. Toen hij, de verstoorder van de orde en de rust in het dorp, uit de weg geruimd was, heeft Thalassa's moeder de zekerheid aanvaard van een huwelijk met een man van wie ze niet houdt. Van de piloot kreeg Thalassa haar naam, haarkleur, huid en ogen. En haar vragen en verlangen naar de zee, waarover hij voortdurend praatte, maar die niemand in het dorp kent. Zij was het kind van twee werelden. Ze voelde bij het opgroeien dat er in haar allerlei veranderingen plaatsgrepen waarover niemand haar ooit iets verteld had.
Het meisje van de zee is een vreemde in het dorp en niemand praat echt met haar. Er is wel Bashir, maar die heeft bij haar geen belangstelling voor gesprekken: hij is immers een jongen en weet alles beter. Haar aanhoudend vragen brengt uiteindelijk wel de oude wijze vrouw van het dorp en de oude zonderling Eenogige Mafoes en zelfs haar moeder ertoe haar een en ander te vertellen, zij het omsluierd in beelden en verhalen en steeds met de waarschuwing erbij geen slapende honden wakker te maken en het verleden het verleden te laten. Dat kan Thalassa echter niet: ze heeft van haar vader van over de zee immers niet alleen uiterlijke kenmerken, maar ook de leergierigheid, de drang naar wijsheid en kennis, het grote verlangen naar de zee en naar geluk, de onwil om te doen wat van haar verwacht wordt, zonder verantwoording. Daartegenover staat dan de blinde en wrede eigengereidheid van de mannen, die zonder respect voor de vrouwen doen wat volgens de traditie moet gebeuren. Vrouwen zijn wezens die niet zelfstandig moeten denken, dingen die verhandeld worden en alleen moeten gehoorzamen. De rechtvaardiging van die opvatting is dat het altijd zo geweest is en dat Khoda het zo wil. Door die ons onbekende god als de oorsprong van leven en leefregels te kiezen verbindt Verleyen het conflict in dit verhaal niet met één bepaalde religie. (Het woord 'God' zou overigens ontleend kunnen zijn aan het Perzische 'Khoda'.) Minachting voor en zelfs haat tegen vrouwen kwam en komt wel meer voor in op godsdienst gevestigde maatschappijvisies.
Toen vernam ze tot haar ontzetting dat ze door haar vader als vrouw beloofd was aan een oude man. Dat wou ze niet en ze spreekt met Bashir af dat hij weg zou trekken uit het dorp, naar de zee, en dat zij hem later achterna zou komen. Dat zij, als vrouw beloofd aan de oude man, met Bashir gesproken had, bekoopt ze met een zware afranseling en opsluiting. Maar ze kon toch vluchten, Bashir achterna. Op de tocht naar zee werd ze verkracht door de dorpsjager, die als verkenner vooruitgelopen was op het groepje mannen dat haar achternazat. In ruil voor haar 'liefde' verried hij haar niet aan de achtervolgers. Uiteindelijk kwam ze in de stad bij de zee, waar ze Bashir weerzag, intussen verloofd met een ander meisje. Dat hij met haar sprak, onteerde zijn verloofde en haar familie. Uit eerwraak verkrachtten de vier broers van Bashirs verloofde haar. Bashir ontsnapte aan zware straffen door alle schuld op Thalassa te werpen en haar te verloochenen: "Ze is een teef en de dochter van een teef. Ze heeft altijd al verhalen verzonnen. Haar vader zou uit de hemel zijn gevallen." Hij liet haar in de steek, sloeg haar en schold haar uit. Zij stapte toen de zee in, haar "grote, koude moeder". Met het water tot aan haar borst wachtte ze op een hoge golf.
Het verhaal over Thalassa is zeker een van de beste boeken van Karel Verleyen. Hij slaagt erin het bergdorp en de mensen die er wonen zichtbaar te maken voor de lezer. Hij toont ons Thalassa met al haar onzekerheden, haar angsten, haar eenzaamheid en haar onwetendheid, maar ook met haar sterke, onverzettelijke wil, haar onbreekbare kracht om het geheim te ontsluieren en haar intens verlangen naar het geluk en de rust die de zee kan brengen. Hij beschrijft verder zonder omwegen en verdoezeling, maar ook zonder enig effectbejag, hoe ze stilaan van meisje tot vrouw wordt, hoe ze haar seksualiteit ontdekt, zonder dat iemand haar voorgelicht heeft. Zonder nadruk, zo natuurlijk als over eten of ademhalen, laat de auteur Thalassa vertellen over de ontdekking van de verandering in haar lichaam, de eerste menstruatie, masturberen, de ervaring met een gluurder, de roddels over de houten geliefde van Mazoe, haar verlangen naar lichamelijk samenzijn, het klaarkomen, en natuurlijk ook de verschrikking van de verkrachting.Thalassa toont de harde realiteit van een rigoureus traditionalistische gemeenschap, waarin een bevragende of kritische ingesteldheid zwaar in botsing komt met de gevestigde orde, met de tradities die niet aangeknaagd zijn door contact met de buitenwereld. Het laat zien hoe het leven is in "een dorp zonder tijd maar van altijd, waarin gisteren vandaag is en vandaag ook morgen". Daar leven natuurlijk ook mensen die het wel wat anders zouden willen ? de wijze vrouw, Eenogige Mafoes en ook Thalassa's moeder ? maar uiteindelijk kiezen ze allen voor de rust en de zekerheid van een bestaan in een starre, door mannen volgens de traditie geleide gemeenschap. De enige persoon in dit boek die echt anders is, is de rondreizende koopman in de woestijn bij wie Thalassa een tijdje verblijft op haar tocht naar zee. Bij hem vindt ze de warmte die haar vader haar niet bood, hij luistert naar haar en praat echt met haar, aan hem kan ze haar verhaal vertellen. Hij laat haar bovendien ook zijn diepste pijn kennen: zijn gezin kwam om toen het vliegtuig van Thalassa's echte vader brandend op zijn huis neerstortte.
Het hele boek vertelt eigenlijk wat voorafging aan de scène waarmee het begint en is daarvan meteen een verklaring: het verraad van Bashir op het strand, waarna Thalassa de zee in stapt, in de verwachting dat de zee "groen en hongerig" op haar af komt en met de vraag hoeveel tijd ze nodig heeft om in haar hoofd haar leven opnieuw te beleven. Dat er nergens sprake is van tijd of plaats, past bij het meisje uit het bergdorp zonder naam en zonder verandering. Nergens staat de auteur hier tussen Thalassa, die alles opnieuw beleeft, en de lezer.
Verleyen toont in dit boek dat hij zich grondig voorbereid heeft op het schrijven van het verhaal, door bewust alle uitweidingen en verklaringen te vermijden, door alleen weer te geven wat zij meegemaakt heeft, door het dorp en de stad aan zee te laten zien in de woorden die zij daarvoor gebruikt zou hebben. Dat zij een meisje is uit een wereld waarin de orale overlevering de enige vorm is van kennisoverdracht, doet de auteur ook nogal wat verhalen in het verhaal opnemen, zoals dat van de 'djinn' in de duivenkloof of van het meisje en de ezel.
Dit sterke en aangrijpende boek biedt veel meer dan het verhaal van wat er ooit eens met een meisje in een bange, verstarde gemeenschap gebeurde. Het dwingt elke lezer ook na te denken over de relatie tussen mannen en vrouwen, overal ter wereld, en over de fnuikende invloed van een onbeweeglijke visie op denken en leven. Het doet ons ook eens te meer en dieper betreuren dat we van Karel Verleyen geen nieuw boek meer kunnen verwachten. [Herman De Graef]
Th. Herrman
Vanaf haar geboorte in een streng traditioneel woestijndorp is Thalassa anders. Nieuwsgierig vragend naar "waarom" en niet onderdanig, ontdekt zij opgroeiend steeds meer over haar afkomst en zichzelf. Haar vader was een vreemdeling, door dorpelingen uit de weg geruimd. Van hem heeft ze de vrijheidsdrang en de wil tot zelfstandigheid die haar verhinderen zich erbij neer te leggen dat de dingen gaan zoals gewoonte wil. Uitgehuwelijkt en passend voor de ondergeschikte vrouwenrol vlucht ze naar de zeekust, waar haar vader vandaan kwam. Juist in dat "beloofde land" verraadt haar jonge minnaar haar. In beeldrijke, oosters getinte taal schildert de auteur vanuit Thalassa's perspectief (ik-figuur) het eeuwig conflict tussen oud en jong, bekrompenheid en weetgierigheid, traditie en vernieuwing en de machtsstrijd tussen man en vrouw. De moeilijke taal, het zware thema en de mooi verwoorde, maar onverbloemde rol van de seksualiteit eisen een rijpere lezer: een volwassen roman voor aankomende volwassenen. Vanaf ca. 15 jaar.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.