De plaatsvervanging
Emmanuel Levinas
Emmanuel Levinas (Auteur), Ruud Welten (Inleider)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Ten Have, 2005 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 157.2 LEVI |
31/12/2006
In deze bundel staan twee teksten van de Frans-joodse filosoof Emmanuel Levinas, die hij schreef aan de vooravond van de shoah. Ze maken duidelijk, aldus Ruud Welten in de interessante inleiding op dit boek, dat de afwijzing van het hitlerisme niet louter van politieke aard is. 'Enkele beschouwingen over de filosofie van het hitlerisme', de eerste tekst, werd gepubliceerd een jaar nadat de nieuwe rijkskanselier in Duitsland aan de macht was gekomen. Een tekst geschreven vóór Auschwitz dus, die onmiskenbaar getuigt van een angstaanjagend voorgevoel, dat de toen 28-jarige Levinas filosofisch weergeeft. Aan de shoah ligt de westerse cultuur zelf ten grondslag, vindt hij. Levinas beschouwingen zijn daarom een aanklacht tegen een metafysica waar de westerling zo trots op is en die voor hem in al zijn naïviteit nooit zou kunnen uitlopen op de gruweldaden van Hitler. Er sluimert in het westerse denken een zelfgenoegzaam Ik, dat zich niet bewust is van de gruwelen die het voortbrengt.
In 'Over de ontsnapping', de tweede tekst in deze bundel, gaat het niet over een filosofisch escapisme, maar wel over de vraag naar het zijn. Levinas wil het zijn zoals het zich onmiddellijk voordoet beschrijven. Daarmee toont hij zich in deze tekst een existentieel fenomenoloog. De behoefte om te ontsnappen voert ons, aldus Levinas, tot in het hart van de filosofie. Hij ontwikkelt in dit vroege werk gedachten die hij in een later werk, Autrement qu'être, zal uitdiepen. Elke beschaving die het zijn accepteert -- met zijn tragische wanhoopsgedrag en de misdaden die het rechtvaardigt -- verdient het om barbaars genoemd te worden.
Geen makkelijke literatuur, maar een zinvolle inleiding op het denken van de jonge Levinas. [Frans L. Van den Brande]
Dr. P. Leenhouwers
Twee teksten - tot nu toe nog niet in het Nederlands verschenen - van Levinas uit de jaren 1934-1936, nog voordat hij zich geprofileerd had als 'de filosoof van het gelaat' of 'van de ander'. Toch belangrijke artikelen, ontstaan in de periode van het opkomend Nazisme. Bedoeling van Levinas is niet te beweren dat het Hitlerisme een eigen filosofie had; wel om duidelijk te maken, dat de geldende 'zijnsfilosofie' zo gericht is op 'geest', dat het lichaam en dus ook het veranderlijke, concrete en historische vergeten wordt. Dit juist wordt het fundament van een mensheid, dat geconcretiseerd kan worden in het ideaal van het Arische ras. Verzet tegen die 'zijnsfilosofie' klinkt ook door in zijn gedachten over 'de ontsnapping': het pogen van de mens 'uit zichzelf weg te trekken', zich te bevrijden uit de greep van het 'zijn', dat de individualiteit geweld aandoet. Mooi zijn in dat verband de beschrijvingen van bijv. misselijkheid en schaamte. Loskomen van 'het zijn' ziet Levinas als een uitdagend filosofisch probleem. Het 'zijn' heeft als het ware te veel op zijn geweten om het niet ter discussie te gaan stellen. Dat heeft hij dan ook later gedaan. Moeilijke teksten, goed vertaald, voorzien van een belangrijke en heldere inleiding, die het verstaan ten goede komt.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.