Blauw groen : verf, het gezicht van de kunst
Monica Rotgans
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
Terra, cop. 2005 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : KUNST : 731.9 ROTG |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Terra, cop. 2005 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 731.9 ROTG |
31/12/2006
In dit boek vergast Rotgans de lezer op een boeiend verhaal over verf, het basismateriaal van de schilder. In het eerste, meeslepende hoofdstuk vertelt ze over het gebruik van verf, van de prehistorie tot nu. Verf blijkt veel ouder dan vaak wordt gedacht: er zijn sporen van teruggevonden die zo'n 500.000 jaar oud zijn (o.a. een aantal beschilderde Venusbeeldjes uit Israël en Marokko). Vandaag bestaan er ontzettend veel kleuren (meer dan 40.000), maar vroeger was het palet zeer beperkt. Wit, zwart, geel en rood waren de pijlers van de schilderkunst. Ze kwamen vooral in prehistorische grotschilderingen (de oudste zijn ca. 40.000 jaar geleden tot stand gekomen) voor. Grondstoffen waren rode en gele aarde, kalk of klei, mangaanzwart of houtskool, later aangevuld met verfstoffen afkomstig uit planten, dieren en halfedelstenen. Het was de Italiaan Cennino d'Andrea Cennini die in 1436 een van de oudste volledige traktaten over pigmenten en kleurstoffen schreef. Het is nog altijd een van de hoofdbronnen over het verfgebruik in de middeleeuwen. Pas in de 19e eeuw is door de explosief groeiende chemische industrie het kleurenpalet, dat aanvankelijk uit (an)organische en enkele chemisch tot stand gekomen kleurstoffen bestond (bv. menie, Spaans groen), onwaarschijnlijk uitgebreid. Die toename maakt de kennis van de grondstoffen bijzonder moeilijk. Gelukkig is dankzij de ontwikkeling van de natuurwetenschappen en van de analysetechnieken ook onze kennis van verfsoorten (de zogehete pigmentanalyse) de laatste jaren sterk toegenomen. Het laat ons toe om oude verven op een correcte manier te 'lezen' en te interpreteren. Hoe vaak is vroeger immers niet gedacht dat renaissanceschilders als Michelangelo, Da Vinci en Raphael een zeer somber, bruinachtig kleurenpalet hanteerden. Ondertussen is duidelijk geworden dat zij vaak zeer heldere, kleurrijke en soms zelfs harde tinten gebruikten. De gerestaureerde Sixtijnse kapel in Rome is daar allicht het gekendste voorbeeld van.
In het tweede hoofdstuk laat Monica Rotgans een aantal gerestaureerde kunstwerken 'voor' en 'na' de behandeling zien. Op die wijze maakt ze ons bewust van onze vaak zeer verkeerde lectuur/interpretatie van 'oude' werken: de achtergrond van het Portret van Edward, prins van Wales (1538), geschilderd door Hans Holbein de Jonge blijkt oorspronkelijk niet grijsbruin te zijn geweest, maar helder blauw (azuriet), en een grijze Rothko uit 1962 was oorspronkelijk hevig roos/rood, maar is door langdurige blootstelling aan daglicht helemaal van kleur veranderd.
In het derde hoofdstuk geeft de auteur een overzicht (nooit te technisch) van de belangrijkste historische en van een aantal moderne verfstoffen. Het rijkelijk geïllustreerde verhaal gaat van zwart, wit, over rood, purper en geel, naar groen, blauw en bruin. Ook recepten komen aan bod (vierde hoofdstuk). De auteur baseert zich daarbij vooral op de reeds aangehaalde publicatie van Cennini en op recente wetenschappelijke literatuur. Daarna leert Rotgans ons kijken naar schilderijen en naar de kleuren die in verschillende, doordachte lagen op paneel of doek zijn opgebracht. Tot slot volgen een hoofdstuk over 'Mengen, het kleurengeheugen en het beperkte palet' en 'Verf en verffabrikanten'.
Deze zeer mooie en verzorgde publicatie, die geen strikt wetenschappelijke ambitie heeft, is met een zeer groot gevoel en een fascinatie voor kleur en schilderkunst geschreven. Het is een absolute aanrader voor iedereen die verder wil kijken dan het vaak vergeelde/vergrijsde oppervlak van oude kunstwerken en iets van de logica die door de oude meesters is gehanteerd, wil begrijpen. [Brigitte Dekeyzer]
Anne Schulte Nordholt
De kunstgeschiedenis bekijkt schilderijen gewoonlijk vanuit stijlkenmerken. In dit boek is het uitgangspunt echter de verf. De opzet van het geheel is historisch: wat zijn de oudste toepassingen, en technisch: welke pigmenten had men vroeger, welke nu, en wat is de invloed van tijd en licht. Elke kleur wordt apart behandeld en er zijn praktische beschrijvingen van en aanwijzingen voor vervaardigen en mengen. Het boek is fraai geïllustreerd in kleur met voorbeelden uit alle tijden en culturen. Een origineel en interessant, toegankelijk geschreven boek dat de praktijk van het schilderen en de kunstgeschiedenis samen brengt. Met handige internetadressen en een uitgebreid register.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.