Robin
Els Launspach
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Lannoo, cop. 2005 |
MAGAZIJN : SCHOOLCOLLECTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : LAUN |
31/12/2006
Sciencefiction verkent denkbeeldige werelden voorbij tijd en ruimte. Toch, ook al speelt de meeste sciencefiction zich in een verre toekomst af, verwijzen toekomstverhalen op de een of andere manier naar onze werkelijkheid. Ze weerspiegelen onze dromen, ambities en idealen (utopie), of ze vertellen over een naargeestige toekomst die het gevolg is van onze huidige moderne technologische samenleving (de klassieke anti-utopie). Maar of de geschetste toekomst nu een utopie of anti-utopie is, uiteindelijk gaat het in de betere sciencefiction altijd om de vraag naar wat de mens is. Wat is zijn wezen, hoe gaat hij om met zijn mogelijkheden, wat is menselijk en menselijkheid. Ook jeugdboekenauteur Els Launspach stelt deze vragen centraal in haar eerste sciencefictionroman Het groene gen.
Launspachs verhaal begint in het jaar 2180 en speelt zich af in een wereld die in het geheel niet meer lijkt op die van ons. In 2055 hebben twee vulkaanuitbarstingen - een op de grens van de noordelijke poolstreek en een bij de West-Afrikaanse kust - een mega-tsunami veroorzaakt die onze huidige samenleving totaal heeft verwoest. Grote Amerikaanse steden als New York, Washington en Miami bestaan niet meer en West-Europa, waaronder ook Nederland, is geworden tot een eilandengroep in de Noordzee. Vanuit Denver heeft de Koreaanse Tanda, een soort religieuze leider, de wereld opnieuw opgebouwd. Deze Tanda stierf in 2096. In zijn plaats kwam Yamina I, die is opgevolgd door Yamina II, de leider in Het groene gen.
"Tanda wilde geen uitbreiding en verdichting van de samenleving, hij koos voor een 'simple society'", vertelt Launspachs hoofdpersonage June, die historicus wil worden. "Het bevolkingsaantal hebben we zelf in de hand, en daarom is elk product goed te regelen. We verliezen geen energie aan eindeloze vernieuwing, zoals tijdens de laatste fase van het kapitalisme. [...] Bij ons ligt de nadruk op kleinschaligheid en overleg. Op plezier, genieten en leven".
In deze 'simple society' worden kinderen niet langer groot gebracht in familieverband, want "het gezin als broedplaats van trauma's en patronen is afgeschaft" Kinderen en volwassen hebben dezelfde rechten en in een soort van kostschoolverband krijgt iedereen dezelfde vrije opvoeding. Onder andere middels mediteren leer je op eigen benen te staan en je bestemming in de maatschappij te vervullen.
In deze schijnbare utopie groeit June op. June is eigengereid en omdat ze tijdens haar geschiedenislessen veelvuldig in aanraking komt met het verleden en dus met andere samenlevingen en normen en waarden, begint ze de door Tanda gecreëerde wereld te bevragen. Als ze op een dag dankzij haar 'groene gen' ontdekt dat ze het verleden tasbaar kan oproepen en misschien ooit een broer heeft gehad is ze vastbesloten te onderzoeken wat de waarde van familiebanden is. Op haar ontdekkingstocht wordt ze gehinderd door haar eigen samenleving en op de proef gesteld door de oude Mentor, een soort van stamhoofd. June is op zoek naar menselijke identiteit, naar samenhang en naar een verbinding met zichzelf en met haar omgeving, een thema waarop ook Launspachs Het Zwarte schip en historische jeugdroman Jeanne d'Árc rusten. Aan het einde van het verhaal volgt June Mentor op en krijgt als taak mee 'heel voorzichtig stukjes 'andere wereld", zoals de positieve kracht van familie, in Tandas samenleving te integreren. Launspach slaagt er niet in een antwoord te geven op de vraag wat volgens haar het wezen van de mens is en hoe hij het beste met zijn mogelijkheden kan omgaan. Als lezer kom je te weinig te weten over de daadwerkelijke constructie van de nieuwe samenleving en hoe de mensen in die samenleving leven.
Hoe heeft Tanda de nieuwe wereld na de 'mega-tsunami' opgebouwd? Hoe heeft hij bijvoorbeeld de vijf wereldreligies verenigd? Iedereen die onze huidige werkelijkheid kent weet dat zoiets als het verenigen van verschillende geloofsovertuigingen nooit zonder geweld gegaan kan zijn. Heeft Tanda geweld moeten gebruiken om zijn idealen te verwezenlijken? Hoe kan het dan dat Tanda zomaar wereldwijd werd geaccepteerd? Hoe zit het met fysieke aantrekkingskracht tussen man en vrouw in Launspachs nieuwe wereld? En waarom reageren Launspachs personages zo herkenbaar 21e-eeuws, terwijl onvoorwaardelijke liefde, zoals de liefde tussen broer en zus of moeder en kind, niet meer bestaat?
Goede sciencefiction werkt alleen als de auteur heel precies is over de imaginaire feiten. Alles moet tot in detail kloppen, tot en met de beeldspraak aan toe. Metaforen gebruikt Launspach gelukkig maar minimaal en op haar korte zinnen en vlotte taalgebruik is weinig aan te merken, maar haar alternatieve toekomstige wereld is onvoldoende uitgewerkt en daardoor ongeloofwaardig. En een roman, of dat nu een fantastische, realistische, historische, of toekomstroman is, overtuigt alleen als de auteur een werkelijke wereld voor zijn personages schept. Die werkelijkheid is in Het groene gen afwezig en dat is jammer. [Mirjam Noorduijn]
Carla Paijmans
Na een natuurramp is de oude wereld verwoest. In 2180 is de wereld totaal veranderd en is er geen plaats voor familie en de emoties die daarmee samenhangen. June, die geboren is met het groene gen waardoor zij beelden uit het verleden kan oproepen, lijkt dit als enige niet te accepteren. Doordat zij beelden krijgt van haar broer die in 2005 leeft, gaat zij tegen alle regels in op zoek naar hem. Zo probeert ze de leiders te overtuigen van het belang van het familiegevoel en gaat door ook al wordt ze verbannen en mag ze haar vriendin Bo, die ze als haar zusje ziet, niet meer zien. De ups en downs (vriendschap, afwijzing) van de ik-figuur, een opgroeiend meisje, komen goed uit de verf. Hoofdstukindeling, korte zinnen en eenvoudig, soms populair woordgebruik ('opletten, meisje, hier gebeurt het! Right.'). Mystieke en ietwat griezelige omslagillustratie met foto-element: een liggend kind omgeven door groen licht. Een vlot geschreven, boeiend toekomstverhaal. Vanaf ca. 12 jaar.
Claudine Vandendriessche
ua/an/22 j
June leeft in een compleet nieuwe tijd. De oude wereld is vernietigd door een natuurramp. Er is een totaal nieuwe leefgemeenschap ontstaan. In deze wereld is er geen plaats voor familie. Kinderen worden in leefgroepen opgevoed, met telkens rituele overstappen in de groei tot volwassenheid. June is voorbestemd om geschiedenis te studeren. Maar zij heeft iets speciaals, namelijk het groene gen. Hierdoor wordt zij extra op de proef gesteld en nauwlettend in de gaten gehouden. Mentor heeft een heel speciale bestemming voor haar. De schrijfster slaagt erin om een onbekende wereld op te roepen die je blijft fascineren. Zij beschrijft hoe kinderen van de wereld van het kind-zijn overgaan naar de puberteit en zo tot adolescent uitgroeien. Dit alles in een wereld waar ‘familie’ een onbekend concept is en vragen stellen over waar de kinderen vandaan komen, volledig taboe is. June stelt zich wel zeer veel vragen, waardoor haar opgroeien veel lastiger en pijnlijker verloopt dan bij de anderen. Er komen filosofische vragen naar boven zoals “hoe overleef ik in eenzaamheid”, “wat is er anders bij mij”, “hoe overleef ik in zo’n systeem als je anders bent”… Vele vragen die haar uiteindelijk tot een zeer waardevol persoon maken. Een verhaal dat jongeren tussen 13 en 15 jaar zeker zal aanspreken en tot denken aanzet. Het taalgebruik is zeer duidelijk en de schrijfstijl is vlot. Het is een verhaal dat makkelijk leest, maar de lezer toch tot nadenken stemt. Het is ook geen vergezocht sciencefictionverhaal; na de beelden over de tsunami lijkt het wel bijna waar gebeurd. De omslagtekening is zeer symbolisch en spreekt wel aan. In zijn totaliteit een goed, vlot geschreven boek.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.