Eén mens is genoeg
Els Beerten
Els De Bens (Auteur), Karin Raeymaeckers (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
LannooCampus, 2007 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : ALGEMEEN EN MEDIA : 092.6 BENS |
31/12/2001
Els de Bens, doctor in de communicatiewetenschappen, gewoon hoogleraar en decaan van de faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen aan de Universiteit Gent, vindt dat de dagbladpers springlevend is, zich uitstekend tussen de andere media (radio en televisie) heeft weten te handhaven en nog een mooie toekomst voor zich heeft. Zij concentreert haar verhaal vooral op de 19de en 20ste eeuw. Wat daaraan aan 'tijdinghen' en 'couranten' in onze contreien is voorafgegaan, heeft ze summier afgedaan, met veel verwijzingen naar wijlen professor Theo Luykx. Dat is begrijpelijk omdat de auteur duidelijk haar inspanningen heeft willen sparen en pas echt op dreef is gekomen bij de beschrijving van wat in 1830 is begonnen met de Belgische Grondwet, die de pers een voorheen nooit geziene vrijheid bood.
Die eerste dagbladen waren nochtans onderworpen aan zegelrechten, ze verschenen voor een beperkt en voornamelijk Franssprekend publiek. De kranten waren toen zeer politiek ingesteld. Zij die ze uitgaven en schreven, waren zowat manusjes-van-alles, avonturiers, idealisten of beide. Uit die tijd stamt ook de indeling in katholieke, liberale en socialistische (of progressieve) persorganen. Gaandeweg werden die verhoudingen grondig door elkaar gehaald, maar dat heeft jammer genoeg niet geleid tot een diversifiëring van de waaier van opinies, eerder het tegengestelde heeft zich voltrokken. Els de Bens stelt een "verschraling" vast, vooral ter linkerzijde.
Voor het ogenblik wordt 'De Morgen' geacht de taak van linkse of progressieve kwaliteitskrant voor Vlaanderen op zich te nemen. Na heel wat omzwervingen en zelfs rocamboleske wederwaardigheden is 'De Morgen' thans onder dak bij uitgever Van Thillo ('Het Laatste Nieuws' - 'De Nieuwe Gazet'). Zo kwam een einde aan een bewogen odyssee en gaat het de laatste tijd bergop, niet in de laatste plaats omdat het blad meer redactionele armslag kreeg. Toch ligt het voor de hand dat die cohabitation met 'liberale' persorganen niet zonder risico's is.
De laatste opiniebolwerken zijn dus gevallen en daardoor is de invloed van de politici vervangen door die van de financiers. Het is kenmerkend dat 'De Financieel-Economische Tijd', "de jongste krant van Vlaanderen", sinds zijn eerste nummer van 3 januari 1968 een succes is geworden als gespecialiseerde kwaliteitskrant voor de Vlaamse industriële en zakenelite. Dezelfde milieus waren het trouwens die bij het faillissement van 'De Standaard' in 1976 massaal te hulp zijn gesneld. Dat faillissement was het gevolg van roekeloos beheer, maar 'De Standaard' werd gered. 'Vooruit' en 'Volksgazet', ook slachtoffers van wanbeheer, weze het van een andere aard, konden niet op dergelijke hulp rekenen.
Ondanks de door het geld en de steeds voortschrijdende technische ontwikkeling sterk beïnvloede struggle for life, is het in dit boek van Els de Bens niet al kommer en kwel. Er zijn niet weinig verhalen over succes, ondernemingszin en dapperheid. Ook werd voldoende aandacht besteed aan de pers tijdens de twee wereldoorlogen, aan de concentratiebewegingen en de nieuwe dagbladgroepen. Tevens worden de technische aspecten belicht: kosten en inkomsten, marketing, publiciteit, de verhouding losse verkoop en abonnementen, oplagen, de distributie, de organisaties van de beroepsjournalisten enz., te veel om op te noemen. Ook het tweede deel van het boek is een mijn van informatie. Daarin krijgen zowat alle Nederlandstalige en Franstalige dagbladen en talrijke weekbladen die in België verschenen en verschijnen, een doorlichting, en een historische schets. Tot en met de Duitstalige 'Grenz-Echo' uit Eupen.
Els de Bens schreef zonder twijfel een indrukwekkend boek. Toch lijkt er ons iets fout te zijn gelopen met het gebruik van de term sociaal-democratisch. Op twee plaatsen wordt 'Het Volk', de krant van het christelijk vakverbond, een sociaal-democratische krant genoemd. Nochtans werd 'Het Volk' in 1891 juist opgericht om de sociaal-democraten (want zo noemden de volgelingen van Marx zich) op eigen syndicaal terrein de pas af te snijden. En zelfs de 'Gazet van Antwerpen' zou in de jaren '20 "een meer sociaal-democratische koers" zijn gaan varen. Al zijn de tegenstellingen op verre na niet meer zo scherp als weleer, toch zullen bij de vermelde kranten nog wel enkele wenkbrauwen worden gefronst. Deze tweede druk werd geactualiseerd tot december 2000. Bepaalde hoofdstukken (kosten- en inkomensstructuur) werden bewerkt en actuele thema's aangeboord. Nieuw zijn o.m. de aandacht voor de maatschappelijke rol van de pers als 'vierde macht', de digitale krant en een eerste aanzet tot het doorgronden van de inhoud van de krant. [Robert Schoeters]
Drs. Jef Abbeel
In 1997 verscheen de eerste editie van deze monumentale studie. Sindsdien is er genoeg veranderd in de eigendomsverhoudingen, de strijd om de lezer, het uitzicht en de inhoud van onze geschreven informatie, dat een herwerking en updating zeer gewenst was. Deel I bevat een historisch overzicht vanaf de zestiende eeuw, de concentratie, de huidige eigenaars, inkomsten en uitgaven, oplagecijfers, marketing, technologische innovaties, profiel van de journalisten, overheidssteun. Jammer dat men in 2001 nog werkt met peilingen van 1991 en dat er geen informatie beschikbaar is voor Wallonië, waar dit soort onderzoek nog opgestart moet worden. Spijtig ook dat de meeste kranten via facelifts, kleurenfoto's, nieuwtjes over 'human interest stories', rampen en misdaden en allerlei bijlagen vooral mikken op meer lezers en niet op meer kwaliteit. Deel II is een grondige doorlichting van de persgroepen: geschiedenis, lezerspubliek, adverteerders etc. De bibliografie is omvangrijk; een register ontbreekt helaas. Deze tweede editie besteedt meer aandacht aan onder andere de rol van de pers als vierde macht, reclame, plichtenleer en positie van de journalist. De auteur schrijft mild-kritisch. Een onmisbaar boek voor wie de Belgische pers, politiek en maatschappij volgt.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.