De Grieken. 3, Bloed
Karel Vanhaesebrouck
Karel Maartense (Auteur), Jurgen Walschot (Illustrator)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Clavis, 2005 |
VERDIEPING 2 : BABILLE : IK EN DE WERELD INFO (TURKOOIS) : GESCHIEDENIS
Middeleeuwen (500 tot 1500) |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Clavis, 2005 |
Jeugdinfo (turkoois): Geschiedenis
Middeleeuwen (500 tot 1500) |
31/12/2008
In Over ridders en zo en Over liefde en zo uit de 'Het dagelijkse leven bij ons'-reeks roepen Karel Maartense en Ludo Jongen resp. een beeld op van de 12e en 13e eeuw. In het boek over de 12e eeuw roepen Maartense en Jurgen Walschot een helder en kleurrijk beeld op van een boeiende tijdspanne, die in het teken stond van kruistochten en ridderidealen en -verhalen. Zij vertellen wat er in die periode gebeurde in de noordelijke en de zuidelijke Nederlanden en hebben het over het harde boerenleven en het leven van de stedelingen, over voedsel en hongersnood, over natuurrampen en heiligendevotie, over wevers en kooplui, over hoofse ridders en hun idealen, over hoop en wanhoop van de kruisvaarders...
De overzichtelijke bladzijden van het vrij grote boek ogen niet alleen aantrekkelijk door de duidelijke en realistische ondersteunende tekeningen in een beperkt aantal kleuren, maar ook door de afwisseling in de presentatie van de tekst. De illustratie verwijst naar voorstellingen op oude schilderijen of tekeningen en naar miniaturen. De teksten worden bovendien aangevuld met kadertekstjes. (met o.m. fragmenten uit het Waleweinepos en uit middeleeuwse kronieken).
De situering van de gebeurtenissen in het begin van het boek is wat onduidelijk en saai, maar verder krijgt de lezer zeker boeiende informatie, o.m. over de langdurige belegering van Antiochië, met o.m. de zogenaamde ontdekking van de speer die Christus aan het kruis doorboorde.
Om de lezers beter bij het beschreven verleden te betrekken, gebruikt de auteur de tegenwoordige tijd (bv. "Plattelanders die naar de steden willen om brood te kopen, komen om van de honger voor ze de stad bereiken".) Die techniek voert jonge lezers dan wel naar het verleden, maar zorgt ook voor verwarring, zoals in de volgende zin: "Het is nog niet zo lang geleden dat boeren hun heren alleen maar konden dienen met werken en het afleveren van producten van het boerenland." Gaat dit nu over de 12e eeuw of over vandaag?
Meer dan eens veronderstelt de schrijver bovendien een niet zo algemene kennis bij de lezer. Begrippen als 'lijfeigenschap', 'hoofs' etc. worden niet verklaard... Het komt in dit boek overigens wel vaker voor dat de lezer te weinig informatie krijgt om echt te begrijpen wat de auteur wil vertellen. Zo verneem je dat graanhandelaars bij Duisburg acht penningen moeten betalen en dan de achtste terugkrijgen, maar niet waarom dat zo is. Verder lees je dat de middeleeuwse boeren water of melk drinken en dat ze daardoor zeer vatbaar zijn voor ziekten, weerom zonder verklaring. Meer dan eens lijkt het alsof de auteur verwacht dat zijn lezers hem vanzelf volgen in zijn gedachtesprongen. Zo schrijft hij over "de dagen van heiligen in verschillende steden": "Eigenlijk zijn dat de vakantiedagen van de middeleeuwers: de 'holy days'." Alsof jonge lezers zomaar het etymologische verband leggen tussen Vlaamse heiligendagen en de Engelse vakantiedagen. Een goede redactie had die onduidelijkheden toch kunnen wegwerken.
Het boek eindigt met de beschrijving van de hoop en de wanhoop van de kruisvaarders. Een echt afsluitend of samenvattend eindtekstje is er niet. Wel volgt nog een vrij uitgebreide en relevante lijst van relevante Nederlandse en Vlaamse fictie én non-fictie over de 12e eeuw, tot en met stripverhalen.
Ludo Jongens boek over het dagelijks leven bij ons in de 13e eeuw is in grote trekken hetzelfde opgebouwd als het eerste deel uit de reeks. Het bestaat uit 12 hoofdstukken, die genoemd werden naar de maanden. Elke maand wordt gewijd aan een van de thema's "die de gemoederen in de dertiende eeuw bezighielden": het begrip 'tijd' en de jaarindeling, het werk op de boerderij, etiquette en gedragsregels, geloof en bijgeloof, reizen en pelgrimstochten, school, dagelijks voedsel, zin van het leven en de dood etc. Alles bij elkaar geeft dit boek een duidelijker en vollediger beeld van het dagelijkse leven van gewone mensen dan het boek over de 12e eeuw. Ook hier krijgt de lezer kadertekstjes met uitleg over fenomenen als de ridderroman Heer Walewein en de Groene Ridder, de wetenschapper Jacob van Maerlant, middeleeuwse gedragsregels voor kinderen etc. In de tekst zelf kom je heel wat te weten over hedendaagse verschijnselen: hoe zuurkool ontstaan is, waarom mensen op een chic diner hun lippen schoonvegen voor ze van hun glas drinken, hoe kinderen leerden schrijven op wastafeltjes enz.
Jongens boek munt uit door een aanschouwelijke beschrijving met vermelding van details, en door de variatie in de zinsbouw. Het gaat er ook veel minder vanuit dat jonge lezers al de nodige babage hebben. Daarom krijgt de lezer verklaringen bij termen als 'leem' en "klooster". Toch kom je ook hier wel eens onvolledige informatie tegen, zoals in de volgende zin: "De kloosterlingen beloven een kuis leven te leiden. Dat wil zeggen dat ze zich netjes zullen gedragen." Ook hier schept het gebruik van de onvoltooid tegenwoordige tijd wel eens verwarring.
Het valt overigens ook op dat ook in dit boek de samenhang tussen de zinnen niet altijd duidelijk is. Zo lezen we bv. "Aan eiwitten ontbreekt het de adel niet. Groente achten ze beneden hun waardigheid: dat is voer voor de boeren!" In het lijstje met boeken over de 13e eeuw wordt vooral aandacht besteed aan jeugdboeken over de middeleeuwen en hertalingen van middeleeuws werk van Jacob van Maerlant en Lodewijk van Velthem, en van De roman van Lancelot en Ferguut.
Alles bij elkaar bieden beide boeken aangenaam gepresenteerde informatie over het leven in onze gewesten in het verleden. [Herman De Graef]
Jos B.M. Spekman
Dit boek beschrijft voornamelijk het leven in de twaalfde eeuw in Vlaanderen. Er wordt antwoord gegeven op vragen als: Hoe zag het dagelijks leven eruit in de twaalfde eeuw, de eeuw van de kruistochten en de ridderidealen? Wat gebeurde er bij een overstroming? Hoe was het boerenleven? Hoe was het leven in de stad? Wat werd er gegeten en gedronken? Hoe kon je ridder worden en hoe rijk moest je daarvoor zijn? Ook de grote veranderingen in de samenleving, zoals de snelle groei van de steden, het verminderen van de macht van de adel en de strijd om de macht tussen de kerk, de adel, de burgers en de boeren komen aan de orde. De tekst wordt door middel van gestileerde middeleeuws aandoende tekeningen verduidelijkt. De zinsbouw en het woordgebruik zijn afgestemd op de leeftijdsgroep van 10 tot 12 jaar. Eerste deel in een reeks over het dagelijks leven in onze streken door de eeuwen heen; tegelijkertijd met deze uitgave verscheen 'Het dagelijks leven bij ons in de dertiende eeuw'*. Met literatuuropgave.
Veerle Uyttersprot
ua/an/22 j
In samenwerking met de Kunsthal Sint-Pietersabdij te Gent heeft uitgeverij Clavis een informatieve reeks op stapel gezet over ‘het dagelijks leven in onze streken door de eeuwen heen’. Het eerste deel focust op de twaalfde eeuw en kreeg de ondertitel ‘Over ridders en zo’. Auteur Karel Maartense beschrijft in korte hoofdstukken variërend van twee tot vier pagina’s diverse aspecten van de middeleeuwse samenleving. Hij bespreekt de geografische aspecten van de Lage Landen (de gevaarlijke kuststreek, de rijke Vlaamse steden en het minder rijke noordelijke gebied), en behandelt daarna een waaier van thema’s gaande van het boerenleven, de wol- en lakennijverheid, het voedsel, het geloof in heiligen, tot ridders en het verschijnsel van de kruistochten. Daarbij valt op dat aan ridders en ridderlijke bezigheden pas in de tweede helft van het boek aandacht wordt besteed. Volgens de achterflap is het boek bedoeld voor kinderen vanaf tien jaar maar dit lijkt toch wel hoog gegrepen. De tekst is niet zo gemakkelijk geschreven en er komen veel namen en termen in voor waar kinderen absoluut niet mee vertrouwd zijn en die verder ook niet geduid worden. Het stukje over het noordelijke deel van de Nederlanden bijvoorbeeld (p. 12-13) handelt over de oorlogen in het graafschap Holland. In de uitleg komt niet alleen graaf Floris III van Holland ter sprake maar ook het rivaliserende bisdom van Utrecht, Keizer Frederik Barbarossa die Floris tot rijksvorst maakt en de Vlaamse graaf Philips van den Elzas. Ook de kruistochten worden in het verhaal betrokken terwijl dat verschijnsel pas op p. 44 wordt uitgelegd. Er wordt bovendien geen enkel kaartje opgenomen dat de zaak wat zou kunnen visualiseren. In die zin vallen de illustraties van Jurgen Walschot wat mager uit. De tekenaar heeft zich gebaseerd op de stijl van de middeleeuwse miniatuurkunst wat soms aardige effecten oplevert, maar vaak ondersteunen ze de tekst te weinig. De illustratie bij het hoofdstuk 'Storm!' bijvoorbeeld is eigenlijk nietszeggend en had perfect aangevuld kunnen worden met een schema van de Vlaamse en Hollandse kustlijn in de twaalfde eeuw en in de hedendaagse tijd. In de tekst zitten goede ideeën maar die worden nergens echt uitgewerkt. Zo wijst de auteur op het grote verschil dat er bestaat tussen de plechtige riddereed en de praktijk van de oorlogsvoering of tussen het kruistochtideaal en de werkelijke motieven van een aantal deelnemers. Deze problematiek had best wat uitvoeriger kunnen behandeld worden. Ook de hoofse cultuur en de hoofse ridderroman krijgen nauwelijks aandacht. De Arturromans zoals Chrétien de Troyes ze schreef, worden bovendien ongenuanceerd en zelfs karikaturaal voorgesteld (p. 40). Achteraan wordt een beknopte bibliografie opgenomen voor wie wat langer in de twaalfde eeuw wil ronddwalen. Deze is vrij onevenwichtig samengesteld. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen romans en informatieve werken. De Artur-trilogie van Kevin Crossley - Holland bijvoorbeeld is een romancyclus; het gaat hier niet om non-fictie. Bovendien zijn de meeste aangehaalde boeken helemaal niet voor kinderen geschreven en dus ook veel te moeilijk voor hen (bijv. Vic De Donders ‘Zonsverduistereing boven Brugge’ of Duby’s ‘Willem de Maarschalk’. Ook de prachtige roman van T.H. White ‘Arthur, koning voor eens en altijd’ of de Nederlandse vertalingen van Chrétien de Troyes’ ridderromans, zullen voor kinderen niet te pruimen zijn, of die nu veel leeservaring hebben of niet.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.