Van Eyck : een optische revolutie
Maximiliaan P.J. Martens
Till-Holger Borchert (Redacteur), Peter Carpreau (Auteur), Johan De Smet (Auteur), Dominiek Dendooven (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Bozar, 2005 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 700.4 BORC |
31/12/2006
In de zomer van 2005 liep in Bozar (Brussel) een merkwaardige tentoonstelling over het Vlaamse verzamelwezen. Het Groeningemuseum in Brugge en de Musea voor Schone Kunsten van Antwerpen en Gent sloegen de handen in elkaar en vertelden aan de hand van stukken uit hun collectie de geschiedenis van hun verzameling. De tentoonstelling was dus veel meer dan een klassieke bloemlezing van topstukken. Werken werden niet getoond omwille van hun virtuoze schildertechniek of rijke iconografie, maar omdat zij iets wezenlijks over het verzamelwezen in de voorbije eeuwen opriepen. Bijgevolg waren er ook tweederangswerken te zien. Op zich was dat een nobel doel, maar de tentoonstelling was vaak moeilijk en de keuze van de stukken was lang niet altijd zonneklaar. Deze catalogus is veel duidelijker en in zekere zin ook evenwichtiger opgebouwd dan de tentoonstelling.
De tekst valt in zes chronologisch geordende delen uiteen: 'Van kapel tot kabinet', de vroege geschiedenis van het verzamelen in Vlaanderen; 'Van ambacht tot academie' , over kunstappreciatie en het groeiende aanzien van de kunstenaar; 'De bewogen tijd van de Franse bezetting'; 'Van revolutie naar museum'; 'Ontwikkeling van de collectie eigentijdse kunst in de 19e eeuw'; 'Van museum naar wetenschappelijke instelling'.
Musea zijn niet van alle tijden. De meeste ontstonden pas in de 19e eeuw. Aan die collectievormingen ging echter een hele geschiedenis vooraf. Reeds in de 15e eeuw werden vnl. door aristocratische families en door de ambachtswereld van de schilders kunstwerken van individuele kunstenaars verzameld/aangekocht. De opmerkelijkste vorstelijke verzameling en meteen ook de eerste kunstcollectie in de moderne betekenis van het woord, was die van Margareta van Oostenrijk.
Een beslissende stap voor de geschiedenis van de collectievorming was de oprichting van de academies. In Antwerpen opende onder impuls van David Teniers de eerste academie in 1664; Brugge en Gent volgden in de 18e eeuw. Aan de academies werden in de eerste fase vooral tekenlessen gegeven. Zij werden in het leven geroepen omdat het onderwijssysteem van de gilden -- waarbij een leerling in het atelier van een gevestigd meester ging werken -- niet langer voldeed. De academies begonnen echter vrijwel meteen ook werken van leraren en van oude meesters te verzamelen als studiemateriaal voor hun leerlingen (het kopiëren van briljante voorbeelden was immers een wezenlijk onderdeel van de opleiding van de kunstenaar). Die verzamelingen vonden later hun weg naar de musea. Op het einde van de 18e eeuw stelden verscheidene vorsten hun collecties bovendien open voor het publiek. Kunst was, aldus de Franse revolutionairen -- en de idee verspreidde zich spoedig over heel Europa --, geen privilege van de rijken, maar moest toegankelijk zijn voor iedereen. En ofschoon de Fransen vele kunstwerken uit de buurlanden roofden, lag precies die grote kunstroof aan de basis van het ontstaan van het klassieke museum. Vele kunstwerken die eeuwenlang in kerken en kloosters hadden gehangen, verhuisden na de Franse Revolutie voorgoed naar musea. Maar er is meer. De musea uit ons land zouden nooit hun collectie hebben kunnen uitbouwen, zonder de schenkingen en legaten die zij doorheen de jaren mochten ontvangen. Al die elementen samen en uiteraard ook de aankoop van bepaalde stukken hebben geleid tot de ontwikkeling van de schitterende collecties die in Antwerpen, Brugge en Gent zijn bewaard. En dat verhaal staat helder en toegankelijk in deze catalogus beschreven. [Brigitte Dekeyzer]
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.