De keerzijde van de keizer
Agave Kruijssen
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Lannoo, cop. 2005 |
VERDIEPING 2 : BABILLE : TAAL EN VERHAAL : VERHALEN : KRUI |
31/12/2005
De opdracht van Merlijn
Merlijn, welbekend als raadsman van Koning Arthur, is in Agave Kruijssens verhaal het kind van het meisje Mette, die tijdens de meifeesten in bewusteloze toestand zwanger gemaakt werd door de Hertenman, de god van het woud, de god van het leven. Merlijn de Moedige, de Zoon zonder Vader, beseft bij zijn geboorte al dat zijn opdracht is vrede te brengen tussen de ruziënde Britse stammen onderling en in een wereld geteisterd door de barbaarse Saksen. Hij wordt opgevoed door de wijze Blasys: die vertelt hem over de graal -- sinds die weg is, is er oorlog in het land --, over zijn taak ervoor te zorgen "dat de mensen alles zullen doen om vrede te bereiken, om orde te scheppen, om de graal te vinden", en ook over "de loop der dingen", het lot, waartegen zelfs de machtigste druïde niet opgewassen is. Een tovermantel maakt van de jonge Merlijn de statige witgebaarde wijze man die op de koningsburcht verschijnt om hulp te bieden in troebele tijden. Hij verslaat de vervaarlijke rode draak, helpt prins Uter om de usurpator en tiran Vertigier te doden en stimuleert koning Uter, met gering succes, de vrede in het land voorrang te geven op zijn eigen verlangens. Uters verliefdheid op Igrene, de vrouw van Gorlois, hertog van Cornwall, en de moeder van het vreemde meisje Morgene met de zienersblik, leidt tot nieuwe strijd. Omdat de liefde tussen koningen en prinsessen een politieke zaak is en omdat hij het koste wat het kost oorlog moet vermijden, leent hij Uter zijn tovermantel om in Gorlois' gestalte Igrene te benaderen. De wijze Blasys had Merlijn immers geleerd dat de bron van vrede in Brittannië in de schoot van Cornwall lag. Daar komt die ene koning vandaan die alles ten goede zal keren, de koning "die vol enthousiasme een ronde tafel in zijn zaal zal zetten, een koning die naar hem zal luisteren". Gorlois sneuvelt op het veld van eer, Igrene brengt de kleine Arthur (afgeleid van het Keltische woord voor 'beer') ter wereld, Uter maakt Igrene tot zijn koningin. Merlijn brengt de kleine Arthur ver van de ruzies en intriges aan het hof bij Heer Hector en Vrouwe Amelia, een eerlijk en oprecht gezin, waar het kind kan gedijen, groeien en bloeien. Morgene 'ziet' de toekomst; ze begrijpt "het plan van één man, van één druïde: Merlijn. Slimme, sluwe, geslepen Merlijn. Merlijn de Machtige". De kleine Arthur zal ooit het gouden zwaard uit de steen trekken en de koning worden van alle Britten.
Kruijssen vertelt het verhaal in de tegenwoordige tijd vanuit de optiek van Mette (in het begin van het boek), van de opgroeiende Merlijn (afwisselend in zijn werkelijke gedaante en als de oude wijze tovenaar) en van de geheimzinnige Morgene, de kleindochter van de Vrouwe van het Meer, die met haar priesteressen eeuwenlang de graal verzorgde. Die wisseling van optiek maakt Merlijn menselijker: het zien van Morgene maakt Merlijn onrustig maar het is de lezer die verneemt wie Morgene eigenlijk is, waar ze haar betoverende kracht en haar zicht op de toekomst vandaan heeft. Met haar "ijsblauwe ogen die hem rillingen over de rug jagen", doorziet zij Merlijns vermomming als wijze en nodigt hem ietwat dubbelzinnig uit eens met haar te komen spelen als hij ooit weer eens even een jongen is. Het is boeiend Merlijn te leren kennen als jongen die veel, maar niet alles weet, die in zijn tovenaarsgedaante tegelijk jongen en volwassene is, die moet leren leven met het alles bepalende lot, en die eronder lijdt dat hij het kwade soms in de hand werkt om het grote goede, de vrede, te doen zegevieren. Het verhaal toont overigens enige gelijkenis tussen Merlijn en Jezus Christus: beiden zijn ze geboren uit een jong meisje dat zwanger was door goddelijke tussenkomst; beiden zijn ze voorbestemd om vrede te brengen, gelijkheid onder de mensen, bescherming voor de zwakken; beiden nemen soms andere gedaanten aan (de knaap Merlijn als wijze oude man, Jezus met de Emmaüsgangers).
Het boeiend vertelde verhaal over Merlijn is geïllustreerd met een tiental sfeervolle realistische tekeningen die toch een romantische visie op het middeleeuwse leven tonen. Na de 'verantwoording' over de bewerking van Maerlants verhaal, dat slechts bewaard is gebleven in een middeleeuwse Nedersaksische vertaling op het Duitse kasteel Steinfurt, biedt de schrijfster de lezer, ter kennismaking met de oude tekst, een fragment daaruit met daarnaast een letterlijke vertaling.
Agave Kruijssen bewijst eens te meer dat zij oude verhaalstof aantrekkelijk toegankelijk kan maken voor jonge lezers. In de figuur van Morgene, Arthurs halfzuster en voor Merlijn een intrigerend en troeblerend wezen, zit nog zoveel raadselachtigs verscholen dat ook zij wellicht eens de hoofdfiguur kan worden in een verhaal.
Agave Kruijssen heeft al een hele reeks oude Nederlandse verhalen op uitmuntende wijze voor de jeugd van vandaag hertaald, o.m. die over de vier Heemskinderen, over Elegast en koning Karel, over de Vliegende Hollander, over de non Beatrijs. De stof voor haar Merlijnverhaal haalde ze uit Historie van den Grale. Merlijns boec van Jacob van Maerlant, de 13e-eeuwse "vader der Dietse dichteren altegader", die zelf zijn stof vond bij de Franse schrijver Robert de Boron. In de 'Verantwoording' verwijst Kruijssen naar de voorchristelijke oorsprong van de Keltische Arthur- en Merlijnverhalen, die haar ertoe noopte geen middeleeuws-christelijke elementen (die wel voorkomen bij Maerlant) in haar bewerking op te nemen. [Herman De Graef]
J.J.J.M. Engels
Nieuw deel in een serie hervertellingen van middeleeuwse sagen en legenden, nu over ziener en magiër Merlijn. Op boeiende wijze worden in een mix van 'historische realiteit' en fantasie zijn geboorte, ontdekking, relatie met zijn pleegvader Blasys, zijn eerste roemruchte daden en ten slotte zijn bewerkstelliging van de geboorte van koning Arthur verhaald. Achter in het boek legt de auteur uit hoe deze moderne bewerking tot stand is gekomen. Er is, zeer begrijpelijk, een aantal ingrijpende concessies gedaan. Zo wordt Merlijn hier wat minder zelfverzekerd geportretteerd en heeft hij niet altijd het gelijk aan zijn kant, ontbreken de uitweidingen over middeleeuwse rechtspraak en bestuur en krijgt Merlijn een tovermantel om zijn 'kunsten' aannemelijk te maken. De toegankelijkheid is mede bevorderd middels proza in eigentijds taalgebruik ('dat ouwe mens moet haar mond houden'), korte zinnen, veel dialogen en dosering in enkele lange hoofdstukken verdeeld in vele, korte paragrafen, allemaal voorzien van een afzonderlijke titel. De overwegend zwart-witte pentekeningen met grijstinten sluiten goed aan bij de sfeer van het verhaal. Vanaf ca. 10 jaar.
Gonda Lesaffer
ua/an/22 j
Mette danst met haar vriendinnen rond het meivuur. Negen maanden later wordt ze de moeder van Merlijn. Wie is de vader? Is het de hertenman, de god van het woud? Voor het kind één jaar oud is, brengt Mette het naar Blasys, de druïde. De wijze man wordt voor Merlijn een leermeester en vader. Hij vertelt de jongen het verhaal van de heilige graal. Zeven jaar later trekt Merlijn door het land. Met zijn tovermantel kan hij elke gedaante aannemen. Er heerst onrust. Vertegier heeft koning Pendragon vermoord. Merlijn voorspelt de overwinning van de witte op de rode draak. Vertegier wordt door Uter, broer van de vermoorde vorst, verslagen.Uter stelt Merlijn aan als zijn raadsheer. Merlijn probeert de jonge koning ervan te overtuigen in vrede te leven met al zijn hertogen. Want de Saksen bedreigen Brittannië. Maar Uter wordt hopeloos verliefd op de mooie Igrene, echtgenote van de hertog van Cornwall. Tintagel, de burcht van hertog Gorlois, wordt belegerd. Door een list raakt Uter, vermomd als Gorlois, tot bij de hertogin. Negen maanden later wordt Arthur geboren. Merlijn zal de jongen opvoeden. Zal hij vrede brengen voor Brittannië? Het leven van Merlijn was nog niet vaak behandeld in een jeugdboek. In een nawoord verklaart de schrijfster dat ze inspiratie heeft gezocht in het werk van Jacob van Maerlant (1261), een ‘overtuigde katholiek’ (een anachronisme). De namen zijn niet altijd consequent gespeld (bv. Vertiger op de achterflap). Fraaie illustraties door Fiel van der Veen.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.