Magische dieren : rare dieren van nergens
Frans Van der Helm
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Het Spectrum, 2005 |
Jeugdinfo (groen): Natuur - Planten - Dieren
Dieren |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Het Spectrum, 2005 |
MAGAZIJN : SCHOOLCOLLECTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE :
Dieren |
31/12/2006
Frans Van der Helm doet het meesterlijk: hij brengt wetenschap naar het kinderhart. Hij doet het met de glimlach. Dat helpt de zaak alvast een stap vooruit. Maar er is nog een tweede geheim ingrediënt: respect. Voor de kinderlijke intelligentie, voor de wetenschap en voor de dieren... In zijn reeks 'Dieren Dingen' biedt hij vers-van-de-pers wetenschap die nog druk over de academische tongen gaat. Over een aantal studies schrijft hij als eerste in ons Nederlandse taalgebied. Geen herkauwde kennis uit muffe encyclopedieën, maar hop vooruit, mee naar de avontuurlijke frontlinie van de kennis. Kinderboekjes als nieuwste wetenschappelijke uitkijktorens. Neem er de tijd voor, dit is puur genot, een heerlijk verfrissende golf door de kinderboekenwereld.
Je hebt het je ongetwijfeld al eens afgevraagd tijdens de zoveelste 'Laatste Show': vind je luid snurkende hond alle televisieprogramma's poepsaai? Ook wanneer er leuke beestjes in de studio rondlopen? Het kan altijd wel aan de praatgast liggen, maar waarschijnlijker is dat uw hond gewoon te goed ziet. De hele show speelt zich voor hem af als een hortende dvd op een te zwakke computer. Honden zien veel sneller beweging dan wij. Ze zien hoe elk plaatje afzonderlijk wordt opgebouwd en er valt moeilijk nog iets begrijpelijks uit te brouwen. Slechtziende schoothondjes kunnen daarbij in het voordeel zijn. Met hun achterstand zien ze de zaak ongeveer even goed als wij en kunnen ze vergenoegd van op uw schoot meekijken. Katten zouden van nature dan weer veel meer geboeid geraken door die korte springende bewegingen. Hun interesse valt sneller op te wekken, vooral met natuurdocumentaires over muizen en vogels of een zenuwslopend partijtje tafeltennis... Hetzelfde fenomeen maar dan een stukje erger treedt op bij tl-buizen. Die flikkeren nog veel sneller dan televisiebeelden. Kippen in batterijen worden er allicht horendol van, zelfs al gaat hun productie er niet meetbaar op achteruit. Onderzoek op spreeuwen toonde geen nadelige effecten, enkel wat meer onrust. "Dus", zegt Van der Helm gevat, "vogels in tl-licht zijn maar een beetje zielig. Maar ja, een heleboel beetje zielig bij elkaar is toch weer een hele boel." Het levert kippen op die hun leven gesleten hebben in een discotheek. Misschien toch een argument om werk te maken van diervriendelijke belichting in de kippenstal.
Dat schapen en veel hoevedieren sociale beesten zijn, weten we al lang. Maar het onderzoek naar hun sociaal cognitieve vermogens zit de laatste tijd in de lift. Schapen kunnen op foto de gezichten van wel vijftig soortgenoten herkennen en onthouden. Daar mogen we ook ons lesje uit trekken, aldus Van der Helm. Wanneer je een sociaal dier moet afzonderen om een of andere reden, hang je toch gezellig een foto van een bekende groepsgenoot in de stal. Onze fantasie sloeg al lekker op hol. Waarom geen varkenstransportwagens met idyllische varkenstaferelen op de wand? Of geef je verhuizend dier een foto van jezelf mee. Koeien kunnen fantastisch goed gezichten van mensen onthouden. Jarenlang zelfs. Heel grappig is dat enkele mededieren ook nog ons oog voor schoonheid delen, zo bleek uit kippenonderzoek. Een foto van een pin-up in een werkplaats heeft doorgaans niet veel bekijks. Hang dat ding toch gewoon in de kippenstal. We zien het label al op het kippenproduct "Deze boer had oog voor dierenwelzijn".
Zelfs als wetenschapper lees je deze boekjes met koortsige opwinding en huppelend hart. Niet alleen de manier waarop Van der Helm te werk ging, is schitterend -- werkend met recent wetenschappelijk vakmateriaal -- maar ook de selectie van thema's is een schot in de roos. In Schele dieren kijkt hij door de bizarre ogen van een reeks dieren naar de wereld. Hij schetst het wereldbeeld van tv-kijkende honden en katten, van de vlieg die langs uw wang scheert of de duif die het jong naast het nest niet kan zien. In Vieze dieren gaat het over op zichzelf pissende, viezigheid verzamelende en modderbadende mededieren. Of hij brengt het verhaal van de stormvogelkuikens die een bijtende mengeling van maagzuur en rottende vis spugen op mogelijke belagers. Spuwen doen ze als de besten, maar hun ouders herkennen ze niet altijd even goed. "Oeps, sorry ma, ik had u niet herkend...".
Het is een voor kinderen bijzonder aantrekkelijke insteek voor een dosis informatie over dierengedrag en natuurlijke selectie. Want dat vergeet Van der Helm nooit: de functie van het o zo bizarre dierengedrag wordt steeds uit de doeken gedaan. Stinkende giraffestieren zijn sexy voor de vrouwtjes en planten zich beter voort, schuimcicades in schuimpis zijn beter beschemd tegen rovers en overleven beter, en ga zo maar voort. Op het einde van het boekje zit de Darwiniaanse reflex er ingebakken.
Met Frans Van der Helm weet je plotsklaps ook wat het nut is van de soms bizarre onderzoeken uit de fundamentele wetenschap. Er kan verrassend nuttige, toepasbare kennis uit voortkomen. Zo geeft hij niet alleen weer hoe onderzoekers ontrafelen hoe dierenogen functioneren, maar ook wat je met die kennis kan doen. Dat je een goudvis beter in een aquarium zet met rechte dan met bolle wanden die de wereld bizar vervormen. Ze zien immers behoorlijk goed en reageren op de buitenwereld. Als je weet dat voor een jonge hondenpup je handen en hoofd nog geen mooi persoonlijk geheel vormen, maar drie entiteiten, dan snap je het spel van een pup ook stukken beter. Of je snapt waarom dierentuinen die spiegels in hun flamingoverblijf gebruiken, betere broedsuccessen hebben. De vogels vinden veiligheid tegen roofdieren in hun grote aantallen en krijgen door de spiegels de indruk in een grote veilige kolonie te zitten. Doordat eenzelfde thema over verschillende soorten wordt gelegd, komt de verbondenheid tussen de soorten tot uiting. De bizarre gewoonte van inbrekers om een drol in een vreemd huis te draaien wordt bijna vanzelfsprekend na de reeks verhalen over nijlpaarden, vossen of neushoorns die hun territorium afbakenen op dezelfde manier. Dan zwijgen we nog over de haringen die 's nachts ploppende winden laten om bij elkaar te blijven in het donker of over de halfapen die hun handen beplassen om sneller klimmend te kunnen wegvluchten.
Vakliteratuur vertalen in kindertaal, het lijkt evident, maar zo gemakkelijk is het niet. Het vraagt een behoorlijke dosis kennis van de recente vakliteratuur, die met bangelijke exponentiële snelheid blijft toenemen... De meest diverse nieuwe puzzelstukjes moeten op hun waarde worden geschat en dan nog in een begrijpelijk stramien aan de kinderen aangeboden worden. Dat vraagt tijd, moeite en vakkennis. Dat Van der Helm die kostbare elementen aan een kinderpubliek wijdt, dat is toch wel een bijzondere verdienste. [Hilde Vervaecke]
Joke de Graaf
De auteur beschrijft op luchtige, maar zeker ook informatieve wijze hoe de ogen van allerlei dieren functioneren. De eerste twee hoofdstukken zijn een algemene inleiding op hoe ogen eruit kunnen zien qua vorm en functie. Vervolgens wordt bij elk dier in een doorlopend verhaaltje verteld over de eigenschappen, de bouw en de mogelijkheden van de ogen, ook in vergelijking met die van de mens. Hierbij is het dier aan het woord, wat het het geheel levendig maakt, waardoor de informatie voor kinderen al snel herkenbaar en makkelijk te begrijpen is. Vele diersoorten komen aan de beurt, zoals vissen, reptielen, vliegen, vogels, zoogdieren en weekdieren. Duidelijk komt naar voren dat ogen tot doel hebben om te overleven, dus om een prooi te kunnen opsporen. Elk hoofdstuk bevat minimaal een fraaie kleurenfoto waarop de ogen duidelijk zichtbaar zijn. De uitgave sluit af met een overzicht van 'mensenuitdrukkingen waar ook dieren wat mee kunnen'. Voor in het boek staat een inhoudsopgave, maar een register ontbreekt. Het keurig verzorgde boek is geschikt voor kinderen vanaf ca. 9 tot 12 jaar.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.