Hersenschimmen
J. Bernlef
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Querido, 2005 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 1207 |
31/12/2005
Een jongensoorlog van de Nederlandse auteur Bernlef is een derde bewerking van zijn prozadebuut Stukjes en beetjes uit 1965. Het verhaalt het laatste jaar van de Tweede Wereldoorlog door de ogen van de jongen Michiel. Michiel woont in Amsterdam, maar wordt voor zijn veiligheid door zijn ouders naar het Hollandse platteland gestuurd. Zijn oom Johan Tulp en zijn tante Merel ontvangen hem er op de boerderij, samen met zijn oudere neef Jan en zijn twee nichtjes. Het contrast met de stad is groot voor het kind. Vooral het feit dat de oorlog niet zo nadrukkelijk in het straatbeeld te zien is, maar des te gevaarlijker onderhuids aanwezig lijkt, sticht verwarring. Ook ver van de stad leven uiteindelijk dezelfde tegenstellingen en spanningen. Die tussen opportunisme en welwillendheid, tussen onverschilligheid en inzet, tussen machtshonger en respect. Het geronk van overvliegende Amerikaanse vliegtuigen aan het firmament is steeds even onvatbaar als dreigend op de achtergrond aanwezig.
De jongen krijgt wat te verduren tijdens de periode bij de familie Tulp. Hij wordt naar de dorpsschool gestuurd waar hij door zijn stedelijke afkomst sterk uit de toon valt, hij krijgt te maken met de seksueel uitdagende houding van zijn oudste nichtje, hij moet leren de (boeren)handen uit de mouwen te steken en zijn mond te houden. Hij trekt zich goed uit de slag. Door middel van zijn verbeelding weet hij zich enigszins goed te voelen in de dwingende realiteit van de wereld rond hem. Zo verzint hij graag de wildste verhalen bij het spionagespelletje dat hij met zijn nieuwe klasgenoten speelt en droomt hij weg bij de verzameling zilverpapiertjes die hij in de velden opraapt.
Een jongensoorlog komt in een stroomversnelling terecht als Michiel oog in oog komt te staan met een neergestorte Amerikaanse piloot. Meer dan een paar gebaren en een blik hebben ze niet nodig om tot een verstandhouding te komen. In hun uitgewisselde gestes zit hoop vervat. Vanaf dit punt gaat het snel. De piloot wordt even later opgepakt met de dochter van een NSB'er, de bevrijding wordt werkelijkheid als de Amerikaanse luchtvloot voorbijtrekt, voor het huis van de buurman is een rood hakenkruis geschilderd en hij wordt opgepakt, zijn minnares wordt kaalgeschoren en weggestuurd.
Bernlef weet in dit boek steeds met veel verfijning en trefzekerheid de ongrijpbare betekenis van een absurde periode te suggereren. Hij laat je achter met een moedige vraag en een onzeker antwoord. Hoe kruipt de oorlog in de huid van een kind? Hij laat een reeks onuitwisbare indrukken na 'alsof er niets gebeurd was'. [Niko Hafkenscheid]
L. Torn
Bernlef (1937) brak door met zijn roman ‘Hersenschimmen’ (1984) waarvan meer dan een half miljoen exemplaren zijn verkocht. ‘Een jongensoorlog’ is de herschreven editie van het boek ‘Achterhoedegevecht’ (1989) dat weer een bewerking was van Bernlefs prozadebuut ‘Stukjes en beetjes’ (1965). Blijkbaar betekent dit verhaal zoveel voor de auteur dat hij er blijvend aan wil schaven. Een Amsterdamse jongen wordt aan het eind van de Duitse bezetting opgevangen door een familie in een dorp in Noord-Holland. Met moeite weet hij staande te blijven in het gastgezin en op de dorpsschool waar hij als nieuwkomer wordt uitgetest. Uiterlijk heeft hij lef genoeg om voor zichzelf op te komen, maar innerlijk strijdt hij tegen gevoelens van eenzaamheid en ontreddering. Het maakt hem bijzonder ontvankelijk voor de sociale spanningen die het dorp beheersen. Als kind en buitenstaander registreert hij de tekenen van dreigend onheil; hij ontdekt dat ‘goed’ en ‘fout’ geen bruikbare etiketten zijn om het gedrag van mensen te typeren. Een uitgepuurd verhaal met scherpe observaties. Vrij kleine druk. Paperback.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.