Het mysterie van de hersenstam : over basisfuncties, psychosomatiek en spiritualiteit
Tjeu Van den Berk
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Meinema, cop. 2005 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 206 BERK |
31/12/2005
Ervaringen kunnen soms overweldigend zijn, zoals prachtige berglandschappen, momenten van totale stilte, een wandeling langs een rivier, een zonsondergang, de witheid van de sneeuwvlakte, noem maar op. Het gebeurt ons zonder dat we erom vragen. De Duitse theoloog Rudolf Otto gaf er in zijn beroemde werk Das Heilige (1917) het woord 'numineus' aan. Het zijn volgens hem momenten van verbijstering (tremendum) en verrukking (fascinosum). Enerzijds boezemen ze angst in voor het grootse, een huivering (siddering) die ons schokt en soms zelfs overhoophaalt. Anderzijds trekken ze aan als een moment van overweldigende schoonheid en diepere zin. Tjeu Van den Berk tracht in dit boek het spoor te volgen van deze haast onbeschrijflijke ervaringen. Hij gaat uit van een eigen jeugdherinnering, een heilige huiver in een Brabantse (NL) wei die hem zijn hele leven is bijgebleven en een sterke invloed heeft gehad op zijn persoonlijke ontwikkeling. Hij plaatst die herinnering naast die van talrijke andere auteurs die haar hebben trachten te beschrijven, zoals Bomans, Mulisch, Pavese, Virginia Woolf, Coetzee, Nescio, Jan Willem Otten en anderen. De theoretische onderbouwing zoekt Van den Berk bij Rudolf Otto en Carl Gustav Jung, die sterk geïnspireerd werd door Otto's werk. Ook bij de Duitse psychoanalyticus Eugen Drewermann vindt hij er duidelijke aanzetten van. Uiteindelijk steunt het numineuze als ervaring op de onderhuidse kracht van het symbolische bewustzijn. Het is een ervaring voorbij het denken, een 'verbeelde ervaring' die niet 'begrepen' kan worden, maar waardoor je zelf 'gegrepen' wordt. Het gaat om een regressief gebeuren waarin de mens zich overgeeft aan wat hem aanspreekt, zodat het onbewuste als verbeeldende kracht werkzaam wordt. Het numineuze geeft geen 'waarheid', maar is wel 'werkelijkheid'. De dingen passen op een andere wijze in elkaar dan in ons gewone denken en handelen. Je krijgt het gevoel opgenomen te zijn in een groter geheel zodat je hele leven plots 'geïntegreerd' lijkt. Gaat het dan om seksuele, esthetische of religieuze ervaringen? Het kan, maar hoeft niet. Je mag ze zeker niet vereenzelvigen. Het numineuze heeft zijn eigen wegen. Daarom durft Van den Berk in het laatste hoofdstuk enkele aanzetten geven tot een 'agogiek van het numineuze'. Dat is een waagstuk, maar zolang je een open perspectief aanhoudt geeft dit wel te denken. De belangrijkste elementen zijn volgens hem: onthaasten, stilte, op 'vakantie' gaan, meditatie, natuurervaring. Deze elementen kunnen op weg zetten, maar essentieel is dat de mens zich openstelt, of beter nog, gevoelig is voor het moment waarop het numineuze zich voordoet. Uiteindelijk zijn het grenservaringen en die kan je niet zelf bepalen of oproepen.
Het boek is in de typische stijl van de auteur vlot geschreven. Hier en daar is wel wat ernstig denkwerk vereist, maar de talrijke beschrijvingen van numineuze momenten (bij verschillende mensen) kunnen de lezer ongetwijfeld een gevoel van herkenning geven. Misschien biedt dit boek een interessante basis voor een gesprek dat voorbij de tegenstelling geloven/niet-geloven wegen zoekt die mensen dichter bij de zin van hun eigen leven kunnen brengen. [Willy Deckers]
Drs. J. Kleisen
Ieder van ons heeft wel eens een mysterieuze ervaring gehad die de wereld als het ware even voor ons stilzette, een ervaring die een diep heimwee in ons raakte en een innerlijk verlangen in ons wekte. De auteur vertelt wat er gebeurt als het ons overkomt; hij geeft voorbeelden die hij aantrof bij schrijvers als Bomans, Mulisch, Otten, Virginia Woolf, Coetzee, Van Ruysbeek, Soyinka en Pavese. Het zijn ervaringen die de droomwereld van het kind raken, alsmede de verbeeldingswereld van de volwassene, ervaringen die de grens tussen de zichtbare wereld en het alomvattende waar wij deel van uitmaken voor een moment uitwissen, die het bestaansmysterie verhelderen en onzegbaar geluk behelzen. De term 'het numineuze' werd geijkt door Rudolf Otto en door Jung overgenomen. Van den Berk gaat breed in op Jungs visie op het onbewuste en verwerkt praktisch wat Otto theoretisch uiteenzette. Een waardevol en zeker niet te moeilijk boek!
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.