's Nachts komen de vossen : verhalen
Cees Nooteboom
Cees Nooteboom (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Atlas, 2005 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : NOOT |
31/12/2005
Nu de islam het gespreksonderwerp nummer één is in Nederland, worden de reisreportages en gedichten verzameld die Cees Nooteboom maakte over de moslimwereld. Hoewel, het initiatief voor deze bundeling blijkt van zijn Duitse uitgever te komen, die nog andere thematische verzamelingen van Nootebooms reisverhalen plant. Erg relevant voor de huidige discussie is deze verzameling niet. Sommige reportages dateren uit de jaren '60, toen van moslimterrorisme nog geen sprake was. Bovendien heeft Nootebooms manier van reizen weinig van doen met sociopolitieke verslaggeving. Meermaals merkt hij in zijn verhalen op dat hij de oosterse samenlevingen die hij bezoekt niet kan doorgronden, op zo'n korte termijn, en "gescheiden door een onverteerbare massa geschiedenis, afkomst, taal, ritueel". Nooteboom vindt het daarom zinloos om over sociale en politieke onderwerpen te schrijven. Gesprekken met mensen ter plaatse komen nauwelijks voor in deze reportages -- en dat is eigenlijk een soort verademing in de reisliteratuur, waar je vaak gebombardeerd wordt met korte gesprekjes waarin even vlug 'het probleem' van de bezochte landen wordt aangekaart. Overigens verandert Nootebooms reismethode lichtjes in de jaren '70 wanneer hij, in schitterende teksten over Iran en Mali, meer sociopolitieke feiten opsomt en al eens een Arabisch vers of verhaal citeert. In een verhaal uit 1992 over de oud-islamitische stad Granada verplaatst hij zich even in het standpunt van een moslim uit de 15e eeuw.
In afwezigheid van reëel 'contact' en 'begrip', geeft Nooteboom zijn ogen goed de kost en beschrijft hij secuur de architectuur, het landschap, de mensenmassa's. Steeds noteert hij hoe 'anders' die wel niet is: hoe leeg de woestijn, hoe fascinerend, maar ondoordringbaar, 'on-menselijk' de beeldende kunst in moskeeën en paleizen, hoe er nog plaats is voor ambacht in de oosterse samenlevingen, hoe anders, in de tijd, het groepsgedrag is. Het zijn misschien al te vertrouwde thema's geworden in de reisliteratuur, maar het stilistisch vermogen van Nooteboom maakt dat zijn beschrijvingen verrassend blijven.
De grondtoon van deze verhalen is vervreemding. In de reportage over Mali valt te lezen: "ik sta op de markt en maak een smak in de tijd, in een andere economie, een ander gedrag, ik val uit mijn wereld en niet in de hunne, verwordt tot een verschrikkelijk soort outcast, een echte vreemdeling". Het is een bron van frustratie, maar ook van vreugde, verrassing en opwinding, de "zegen van het verschil".
In het laatste, voor deze bundel geschreven stuk 'Dingen die niet bij elkaar horen, of toch?' gaat Nooteboom in op de actualiteit na 9/11. Via beelden, ervaringen en lectuur reflecteert hij over een vervreemding die globaal geworden is nu het Westen en de moslimwereld elkaar op zovele wijzes ontmoeten. De grondtoon van vervreemding en anders-zijn wil hij ten slotte enigszins verzachten door te wijzen op enige verbanden, en door te spreken over de noodzaak tot "het opheffen van de onvoorstelbare onwetendheid omtrent elkaar". [Chris Bulcaen]
Redactie
Bundeling van reportages, beschouwingen en gedichten over de islamitische wereld. Op twee na verschenen ze eerder in boekvorm. Het oudste stuk dateert uit 1960, het jongste - niet eerder gepubliceerde - is van 2004. In de periode tussen die jaren reisde Nooteboom (1933) naar onder andere Perzië (nog voordat daar de islamitische revolutie plaatsvond), Tunesië, Marokko, de Sahara, het Spaanse Andalusië, Mali en India. 'De stukken en gedichten in dit boek zijn de verhalen van een onschuldige reiziger, of misschien moet ik zeggen van een reiziger in een onschuldige tijd. Ik was jong, en ik reisde door een wereld die bedreigd werd door andere gevaren: de atoombom, de koude oorlog', schrijft Nooteboom in het laatste stuk van de bundel, dat dateert uit december 2004 en waarin hij verder schrijft over de islamitische 'ander' in het Westen, de inval van Bush en Blair in Irak, Ayaan Hirsi Ali, de moord op Theo van Gogh, en de verwarring waarin Nederland verkeert. 'Maar ik denk dat het betonvlechtwerk van dit land sterk genoeg is om onze muterende maatschappij met al haar middelpuntvliedende krachten bij elkaar te houden', zo eindigt Nooteboom deze boeiende bundel.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.