1914-1918 de grote oorlog : een aanvulling op de permanente tentoonstelling in het Koninklijk Legermuseum
Piet De Gryse
Christine Van Everbroeck (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Meulenhoff/Manteau, 2005 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 937 BORMS |
31/12/2005
Over August Borms (1878-1946) Vlaams-nationalist, activist en politiek collaborateur, verscheen in het verleden menig huldebetoon, opgevat als een beknopte hagiografie, maar het was wachten op de biografie van Christine Van Everbroeck voor een evenwichtige en genuanceerde optelling van de feiten, nodig om realiteit van de mythe te onderscheiden.
Door talloze Vlaams-nationalisten, van tijdens de Eerste Wereldoorlog tot lang na de Tweede Wereldoorlog, werd Borms beschouwd als de Vlaamse voorman bij uitstek, wiens liefde voor zijn Vlaamse taal hem gedurende twee wereldoorlogen in lijnrechte oppositie bracht met de Belgische staat. Zijn politieke connectie met de Duitse bezettingsmacht tijdens de Eerste Wereldoorlog (hij was lid van de collaborerende Raad van Vlaanderen) leverde hem in 1919 tien jaar gevangenisstraf op. Hij droeg het kleed van martelaarschap op theatrale wijze, wat zijn politieke aanhang in het Vlaams-nationalistisch milieu nog opdreef. Nog voor het uitzitten van zijn straf schreeuwde zijn achterban 'Borms vrij!' en verwierf hij een zetel in het parlement. Het democratisch parlementaire spel zinde hem evenwel niet en hij nam zijn politiek mandaat niet op. Van Everbroeck bewijst op overtuigende wijze, aan de hand van brieven, pamfletten en redevoeringen, dat Borms meer een man was van het 'gebaar' dan van de politieke daad. Borms' theatrale signaal zou nog versterkt worden in de jaren '30, de jaren van opgang naar het nazisme. In welke mate de toen ouder wordende Borms zich bewust was van de nieuwe politieke stroming, werd tot voor kort nog in twijfel getrokken, maar ook hier maakt de biografe een duidelijk onderscheid tussen mythe en realiteit. Borms de doodgeverfde idealist, kende zichzelf onder het nieuwe fascistische bewind een schadevergoeding toe voor geleden 'pijnen en smarten'van één miljoen Belgische franken, een fortuin in die tijd. Dat hij de nazi-idealen bewust propageerde, bewijst deze biografe middels zijn begeesterende redevoeringen die jonge Vlamingen mentaal dienden klaar te stomen voor het Oostfront. Zijn politieke collaboratie in de Tweede Wereldoorlog leverde hem in de nadagen van de repressie de dood met de kogel op, wat in Vlaams-extremistische kringen eens te meer zou bijdragen tot zijn uitstraling als Vlaamse messias.
Van Everbroeck schetst niet alleen Borms' publieke bestaan, maar beschrijft ook zijn privéleven, zo o.a. de wijze waarop zijn vrouw en kinderen zijn politiek engagement hebben beleefd. Een legende wordt op genuaceerde wijze doorprikt door het systematisch en nauwgezet onderzoek en het toetsen van archiefbronnen. Borms treedt in deze biografie dan ook naar voren als een slachtoffer van eigen bevlogen zelfbegoocheling. Voor het eerst wordt dit gevoelige onderwerp op subtiele wijze gedemystifieerd. [Staf Schoeters]
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.