De donkere kamer van Damokles
Willem Frederik Hermans
Willem Frederik Hermans (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Bezige Bij, 2005 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 4059 |
31/12/2005
Zes verhalen van Hermans hebben als hoofdpersonage Richard Simmillion. Ze zijn sterk autobiografisch: de schrijver heeft, naar eigen zeggen, niets verzonnen maar hier en daar dingen weggelaten om niet vervelend te worden. Met wat goede wil kun je ze bundelen tot een 'onvoltooide autobiografie' -- meer omdat ze een beeld geven van Hermans' psyche en preoccupaties dan een relaas van wat hij in zijn leven heeft gedaan. Van een aaneensluitend, compleet verhaal kan zeker geen sprake zijn. Als romanschrijver koesterde Hermans strenge opvattingen over de samenhang en functionaliteit van elk detail in een verhaal.
In deze met vitriool geschreven teksten wil dat wel eens tegenvallen. Het zuiverst is 'De elektriseermachine van Wimshurst', het relaas van een jongen, anders dan de anderen, die zijn medeleerlingen en leraar verbluft wil laten staan met zijn wetenschappelijke experimenten. Het ene plan na het andere mislukt, de opgelopen averij wordt de motor van het schrijverschap. Hermans leeft zich hier volledig in in de wereld van de jonge knaap, vertelt met indringende details en zonder de uitweidingen waar hij zich in de andere autobiografische verhalen aan bezondigt. De schets 'Waarom schrijven?' is vooral een anekdotisch essay vol zelfbeklag. 'Een toerist', dat nog niet eerder in boekvorm werd gepubliceerd, beschrijft een zeldzaam gelukkige schooluitstap naar een natuurgebied. Toch is het een echt verhaal van Hermans. Een poging om dit geluk opnieuw te beleven door de vader over te halen met de zoon het uitstapje over te doen wordt een vreselijke flop. De twee volgende, het ene over de tijd in Canada, het andere over een verblijf in Parijs, hebben iets van memoires. Ze werpen licht op de gekwelde geest van de auteur, zijn stokpaardjes en aversies, maar hangen als los zand aan elkaar. Revelerend zijn ze wel: "Ik ben verlegen, een barbaar, gefrustreerd; ik lijd aan zelfhaat; nihilisme; complexen, ressentimenten; ik ben behept met alles wat de pedagogen veroordelen." In het laatste verhaal, 'Dood en weggeraakt', borstelt Hermans sereen het portret van zijn vader, een man zonder ambitie, en verweeft het met het relaas van de obligate bezoekjes aan de kapper, die bruusk een einde nemen. Op het eerste na, kunnen deze verhalen niet in de schaduw staan van het fictionele werk. Ze leggen de privébeerput open van een man die met zijn scheppend nihilisme net trachtte die kleinheid in de greep te krijgen en te overwinnen. Voer dus voor psychologen. [Erik de Smedt]
Hans Renders
Willem Frederik Hermans hield niet van autobiografieën. Hij wantrouwde de zogenaamde eerlijkheid. En in zijn geval had hij er een hekel aan omdat hij vond dat zijn jeugd niet prettig was om over te schrijven. Toch heeft hij vijf verhalen geschreven die autobiografisch zijn, een daarvan was nooit gebundeld: 'Een toerist'. Arjan Peters heeft nu die vijf verhalen, waarvan vier afkomstig uit diverse eerdere bundels, bij elkaar gebracht en voorzien van een nawoord: 'De elektriseermachine van Wimshurst', 'Het grote medelijden', 'Afscheid van Canada' en 'Dood en weggeraakt'. Schrijnend is het verhaal over een 'biologietocht' waar de jonge Wim erg naar had uitgekeken omdat hij die samen met zijn vader zou gaan maken. Tot grote teleurstelling van de enthousiaste scholier bleek zijn vader 's morgens niet uit zijn bed te willen komen. Hermans droomde er als kind vaak van zijn vader te vermoorden. Geen wonder als je de hartverscheurend dialoog leest: 'Ga naar je bed terug, Richard, 'zei mijn moeder.' 'Maar vader heeft het beloofd.' 'Ach, welnee, jongen. Iedereen belooft wel eens wat.' Een schrijnend boek. Vrij kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.