Mannen komen van Mars, vrouwen van Venus : mannen zijn anders, vrouwen ook
John Gray
John Gray (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Ambo, cop. 2004 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 309 GRAY |
31/12/2005
Veelschrijver John Gray herhaalt het graag: het liberale humanisme en het vrijemarktdenken zijn vormen van postchristelijk geloof waarin God door de mens vervangen wordt en kennis als de motor van onbeperkte vooruitgang wordt beschouwd. Deze ideologieën ontkennen fundamentele menselijke behoeften en tekorten, en zien niet in dat wetenschappelijke kennis en technologische wonderen niet automatisch leiden tot vooruitgang op het ethische en politieke vlak. Het zijn stellingen die al lang onderwerp vormen van zijn wetenschappelijke publicaties, en sinds enkele jaren van meer toegankelijke werken zoals Strohonden (Ambo, 2003), of zijn bijdragen aan het tijdschrift 'New Statesman', die in dit nieuwe boek verzameld worden.
Met elegantie hanteert Gray de hamer: "Er is geen markt voor de waarheid dat veel van onze problemen feitelijk onoplosbaar zijn. Terwijl de godsdienst ons in staat stelde dit pijnlijke feit te accepteren, is het tegenwoordig bijna een taboe geworden." Vrijheid bv. is vooral een effect van staatsmacht, bescherming is een veel fundamentelere menselijke behoefte, en dat maakt conflicten over natuurlijke hulpbronnen, identiteit en staatsgrenzen onvermijdelijk. Dat is na 9/11, de aanslagen die een einde maakten aan de illusies over nieuwe wereldordes of geglobaliseerde paradijzen, opnieuw volledig duidelijk geworden -- hoewel niet voor het neoconservatieve clubje van Washington dat de hertekening van het Midden-Oosten wou bereiken via de oorlog in Irak. We trappen steeds opnieuw in dezelfde val, omdat onze samenleving drijft op het geloof dat kennis ons zal bevrijden, van honger, pijn, het kwade, en uiteindelijk van onszelf. Biotechnologie bv. biedt ongekende nieuwe mogelijkheden, maar je kan eropaan dat ze misbruikt zullen worden, want "de mensheid gebruikt de macht van wetenschappelijke kennis om de waarden en doelen die ze al heeft te bevestigen en te verdedigen" en die zijn niet altijd fraai. De mens is voor Gray vooral een homo rapiens. Het alternatief dat Gray voor ogen heeft, komt neer op sterke soevereine staten die onderling sterk verschillen maar samenwerken, de uitbouw van een sterke Europese Unie (liefst zonder het Verenigd Koninkrijk) zodat een multipolaire wereld ontstaat, erkenning van de behoefte aan religie (die de zondigheid en onvolmaaktheid van de mens benadrukt), (her)introductie van waarden als beteugeling, stoïcisme en standvastigheid. Het is een "meer-dan-hobbesiaanse taak" en Gray heeft er niet veel vertrouwen in dat we die effectief kunnen uitvoeren, maar wel dat de geschiedenis ons ertoe zal dwingen de illusies van het verlichtingstijdperk op te geven.
Deze 'provocaties' leveren scherpe, frisse en zeer citeerbare gedachten op, maar het columngenre houdt ook veel herhaling in. Na een aantal teksten heb je het wel door -- als je het al niet wist van Grays vorige boeken. In delen twee en drie, met stukken tegen de oorlog in Irak en Tony Blair, begint de repetitieve en drammerige stijl echt te storen. Gray weet nog tweemaal te verrassen, met een pleidooi pro gecontroleerde marteling in de strijd tegen terrorisme, en een scherpe analyse van de amusementsindustrie. [Chris Bulcaen]
Dr. D.G. van der Steen
John Gray is niet weg te denken uit het moderne politiek-filosofische debat. Boeken als "Strohonden" mogen controversieel zijn, je kunt ze niet schouderophalend terzijde leggen. Deze bundel heet niet voor niets "Provocaties": opnieuw knaagt Gray aan de vooroordelen van het intellectuele establishment. In 24 essays, eerder verschenen in de "New Statesman", ontmaskert hij de illusie van de vooruitgang, en schetst hij de rol die deze illusie bijvoorbeeld speelt bij de oorlog in Irak, de politiek van Blair en de opkomst van het moderne populisme. De opzet van de bundel zorgt voor enige overlap, de vertaling voor de nodige slordigheden, en de index voor een grote toegankelijkheid.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.