Van Karel de Stoute tot Karel V 1477-1519
Paul Morren
Paul Morren (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Garant, 2004 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : ISRAEL 945.2 |
31/12/2004
Theodor Herzl overleed honderd jaar geleden. In het geheugen van velen staat hij bekend om twee belangrijke publicaties: het essay Der Judenstaat (1896) en de roman Altneuland (1902). In beide boeken werkt hij de gedachte uit van de oprichting van een 'Jodenstaat' waarin het joodse volk zich kan beschermen tegen de toenemende antisemitische opstelling van de Europese samenleving, met name in Duitsland, Frankrijk en Oostenrijk. Hij organiseerde een aantal 'Zionistische' congressen waar hij opriep tot de verwezenlijking van de Jodenstaat: heel aanvankelijk zag hij die gestalte krijgen in Egypte, hij dacht ook aan een provincie in Oeganda en zelfs aan een Latijns-Amerikaans land. Toch stelt hij ten slotte het oude land van de voorvaderen rond de Jordaan voor als nieuwe thuishaven: 'Altneuland'.
Op 14 mei 1948, vierenveertig jaar na het vroegtijdig overlijden van Theodor Herzl, kwam Israël als staat tot stand. Het startschot hiervoor werd, aldus Morren, door Herzl gegeven, de grondlegger van het politieke Zionisme. Uitgebreid beschrijft hij in dit boek diens leven, zijn studies in Hongarije, zijn journalistieke loopbaan in Wenen voor 'Die neue Presse', zijn zoektocht naar de joodse identiteit gekoppeld aan het Europeeër zijn en zijn protest naar aanleiding van de antisemitische uitspraak op het Dreyfusproces, dat hij als journalist verslaat.
Morren schetst in een eerste deel de achtergrond van de joodse cultuur in het Europa van de 19e eeuw: na 19 eeuwen verspreiding en vervolging -- ook heimwee naar het verwoeste Jeruzalem -- genieten de joden godsdienstvrijheid. De getto's worden afgeschaft; velen integreren zich volledig in de samenleving. Er is zelfs een sterke beweging tot assimilatie. In de tweede helft van die 19e eeuw duikt het antisemitisme echter weer in alle hevigheid op. Dat doet het joodse volk ontwaken; velen koesteren de droom om naar Palestina te trekken. In die context schrijft Herzl de brochure, in feite een klein boekje, dat hij als titel Der Judenstaat geeft. De ondertitel luidt in vertaling: 'ontwerp voor een moderne oplossing van het Jodenvraagstuk'. Daarin werkt hij rond het thema dat de joden een volk zijn dat één is. Nergens zullen ze zich veiliger voelen dan in een eigen staat. De joden die het willen, schrijft Herzl, zullen hun staat hebben.
Het tweede en veruit belangrijkste deel van Morrens boek gaat over Herzl en zijn ideeën, en beschrijft waar deze dromer -- hij werd uitgemaakt voor een Jules Verne -- zijn ideeën vandaan haalde, hoe ze in zijn omgeving en op de Zionistische congressen werden ontvangen en hoe hij ertoe kwam om na zijn optreden als theoreticus de inspirerende leider te worden van een beweging. Morren bestudeert tot in de details wat Herzl in De Jodenstaat schrijft. De man die werd uitgemaakt voor een fantast met irrealistische plannen, bleef volhouden dat de staat er zou komen, "binnen vijf jaar misschien, binnen vijftig jaar zeker". In een kort derde deel analyseert Morren de verdere geschiedenis in Palestina tot aan de oprichting van de staat Israël: de Balfour-verklaring bood de joden een eerste teken van hoop op een land, het Brits mandaat remde echter de totstandkoming van Israël tot in 1948 af. Achter in het boek geeft de auteur een lijst van het indrukwekkende haast vergeten literaire oeuvre van Herzl. Een uitgebreide bibliografie, een lijst van kaarten en illustraties en vooral het register van persoonsnamen zijn nuttige bijlagen. [Frans L. Van den Brande]
Hanna Blok
Dit boek van een Belgische historicus vormt een waardig monument voor de honderd jaar geleden overleden journalist Theodor Herzl, grondlegger van het zionisme. Op 2 mei 1860 wordt Herzl geboren in Boedapest; na de vroege dood van zijn zusje verhuizen zijn ouders naar Wenen. Daar kan Theodor zijn literaire talenten ontplooien: zijn hele leven blijft hij schrijven: onder andere gedichten, romans als 'Altneuland' en toneelstukken. Zijn blijvende verdienste voor het jodendom is echter dat hij de verschillende in die periode ontstane zionistische groeperingen bijeen wist te brengen tot een politieke beweging, waartoe hij oproept in zijn brochure 'Der Judenstaat' (1896). In zijn boek citeert Morren royaal uit deze brochure. Herzl is niet de eerste die pleit voor terugkeer naar Palestina: zowel voor als na hem waren vaker zulke geluiden te horen. Ondanks de veelal slechte omstandigheden van de joden in Europa kreeg Herzl ook bij hen lang niet altijd een positieve respons. Morren volgt Herzl op al diens reizen, citeert belangrijke besluiten op de verschillende congressen met als hoogtepunt het belangrijke zesde congres in Basel, 1903, waar 572 stemgerechtigden van Herzl de keus krijgen tussen een 'Nacht-asyl' in Oeganda of Palestina. Na heel discussies: Palestina! Een gedegen studie.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.