Nog zoveel om voor te leven : roman
Louis De Bernières
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Arbeiderspers, 2004 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : BERN |
31/12/2005
Latijns-Amerika, Griekenland, Australië, Turkije... het zijn evenzoveel exotische achtergronden waartegen de Britse romanschrijver Louis De Bernières zijn romans laat afspelen. En meestal kiest hij daarbij voor een breed opgezet, toegankelijk verhaal met epische allures. Vogels zonder vleugels, zijn vijfde roman, blijft dezelfde koers volgen, wat door de critici niet altijd in dank wordt afgenomen. Wie is deze auteur die, meer nog door de verfilming van Kapitein Corellli's mandoline dan door het boek zelf, bekendheid verwierf?
Louis De Bernières werd geboren in Groot-Brittannië in 1954 in een familie van militairen. Zijn vader vocht tijdens de Tweede Wereldoorlog in Afrika en Italië, en aanvankelijk leek het erop dat Louis in diens voetsporen zou treden. Op zijn achttiende begon hij zijn militaire opleiding in Sandhurst. Maar na amper vier maanden gaf hij er de brui aan en trok als privéleraar naar Columbia. Dat verblijf in een hem compleet vreemde, magisch aandoende wereld én de dreiging van het geweld van guerrillero's, hebben later hun invloed gehad op haet beginnend schrijverschap van De Bernières. Na zijn terugkeer studeerde hij filosofie, waarna een resem van de meest uiteenlopende baantjes volgde.
Een langdurige herstelperiode na een motorongeval legde de basis aan zijn 'Zuid-Amerika trilogie': De oorlog van don Emmanuels edele delen (1990 -- Commonwealth Writers Prize 1991 for Best First Book (regio Eurazië)), in snel tempo gevolgd door Het vrouwenleger van Senor Vivo (1991 -- Commonwealth Writers Prize 1992 for Best Book (regio Eurazië)) en The troublesome offspring of Cardinal Guzman (1992). De trilogie bezorgde De Bernières een plaats bij de twintig beste romanschrijvers van Granta (1993). In deze boeken creëert hij een imaginair Zuid-Amerikaans land, waarbij hij gebeurtenissen uit verschillende landen vermengt met allerlei historische gegevens. Woorden en uitdrukkingen uit de taal van de indianen, het Braziliaans en het Spaans benadrukken de couleur locale. Corrupte politie, nietsontziende dictators, drugshandel, een verdeelde kerk en guerrillero's -- die niet altijd weten tegen wie of waarvoor zij vechten -- vormen de ingrediënten. Realiteit en droom worden vervlochten tot een magische werkelijkheid. Daarmee plaatst Louis De Bernières zich met deze drie romans nadrukkelijk in de magisch-realistische traditie van auteurs als Gabriel García Márquez en Isabel Allende.
In het openingsdeel, de zwarte komedie De oorlog van don Emmanuels edele delen, wil de rijke en verwende doña Constanza in Chiriguaná de rivier omleiden om haar zwembad te vullen. Het dorp komt in opstand en de regering zendt soldaten om de dorpelingen mores te leren. Maar het kan niet verhinderen dat guerrillero's en de excentrieke Don Emmanuel Constanza's plannen dwarsbomen. Dionisio Vivo uit het tweede deel, Het vrouwenleger van señor Vivo, is een docent filosofie aan de universiteit van Ipasueño die met jeugdige overmoed de kranten bestookt met ingezonden brieven, waarin hij de drugsbaronnen aanklaagt. Hij wordt door de maffia bedreigd, maar zet door. Vivo groeit gaandeweg uit tot een volksheld met haast mythische allures, die een legertje toegewijde vrouwen rond zich verzamelt en uiteindelijk de confrontatie met cocabaron El Jerarca aangaat. Met The troublesome offspring of Cardinal Guzman rondt De Bernières zijn trilogie af. De corrupte kardinaal Guzman worstelt met de demonen van zijn seksuele obsessies. In een poging die te bezweren, stuurt hij de sadistische jezuïet Mgr. Rechin Aquilar eropuit om de "verloren schapen" opnieuw de "ware schaapsstal" binnen te leiden. Aquilar wijdt zich met een wreedheid die zelfs de inquisitie zou doen verbleken, aan zijn taak. Opnieuw zal Vivo op magische wijze het tij moeten keren. De trilogie is kleurrijk en wreed tegelijk; de personages excentriek, de ondertoon soms magisch-realistisch.
Toch duurt het nog tot in 1994 voor De Bernières doorbreekt bij het grote publiek, en wel met Kapitein Corelli's mandoline. Daarin illustreert hij de gevolgen van oorlog, economische vooruitgang en natuurgeweld voor de levens van gewone mensen. De gebeurtenissen spelen zich af op het Griekse eilandje Kefallinia, aan de vooravond van, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Pelagia, de mooie dochter van dokter Iannis, maakt zich op om te trouwen met Mandras, een visser. Hun plannen worden echter in de war geschopt wanneer de parachutisten van Mussolini het eiland overrompelen. Jonge mannen duiken onder in het verzet; anderen worden door de bezetter weggehaald; families worden door politieke twisten verdeeld. Kapitein Antonio Corelli, een mandolinespeler, wordt ingekwartierd bij Dr. Iannis en Pelagia. Langzaam maar zeker slaagt hij erin haar hart te veroveren. Wanneer ook de Duitsers het eiland hebben bezet, volgt een bloedige burgeroorlog. Dr. Iannis werkt intussen aan een persoonlijke geschiedenis van het eiland, waarin hij de gewone eilandbewoners een plaats geeft.
Hun belevenissen worden in Kapitein Corelli's mandoline verbonden met de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog. De Italiaanse bezetting verloopt alles in acht genomen vrij menselijk, maar loopt uit op een nachtmerrie wanneer de Duitsers na de capitulatie van de Italianen het heft in handen nemen en het ook tot hevige botsingen met de partizanen komt. Na de bevrijding volgt nog de wrede burgeroorlog tussen royalisten en communisten. En dan is er ook nog de verwoestende kracht van een aardbeving. Tussendoor voert De Bernières ook historische personages ten tonele als Mussolini en de Griekse fascistoïde dictator Metaxas, maar het zijn hoofdzakelijk fictieve personages die op het voorplan treden. Vooral Kapitein Corelli, die het onverwoestbaar menselijk optimisme verpersoonlijkt; het geloof dat er tóch een toekomst is, de veerkracht ondanks alles. Hij zorgt er voor dat Pelagia blijft geloven in het leven en de liefde.
De Bernières toont zich in Kapitein Corelli's mandoline een rasverteller die een breed historisch tafereel schetst en tegelijkertijd een liefdesverhaal vertelt, vol liefde voor zijn personages en met zin voor detail. Voeg daarbij de zin voor humor die de ernst van het onderwerp tempert en je begrijpt waarom het boek zo'n groot succes werd. De succesrijke verfilming doet echter geen recht aan de complexiteit van het boek.
In afwachting van een lang aangekondigd nieuw epos, publiceerde De Bernières in 2001
De rooie hond: een Australisch verhaal, een boekje met tekeningen, gedeeltelijk gebaseerd op ware gebeurtenissen. Tijdens een promotietournee in West-Australië zag de auteur het standbeeld van een rooie Australische schaapshond. De hond was gekend en geliefd in de regio omdat hij al 'liftend' heen en weer reisde met bussen en vrachtwagens. De Bernières vertelt zijn leven in 15 verhalen. Aanvankelijk zijn de verhalen erg luchtig en sterk humoristisch gekleurd. Maar gaandeweg beleeft de hond ook minder prettige zaken. De Bernières vertelt de verhalen in een simpele, directe stijl en slaagt erin de lezer de wereld door de ogen van een hond te laten bekijken.
Tien jaar na Kapitein Corelli's mandoline verscheen in 2004 Birds without wings (Vogels zonder vleugels). Het is een breed opgezet verhaal over de gevolgen van de Grote Oorlog en de opkomst van de moderne Turkse staat met Kemal Atatürk. Centraal staat Eskibahçe, een nietig dorp in het zuidwesten van het Ottomaanse rijk waar moslims, orthodoxe christenen, Armenen en joden samen in harmonie wonen. Maar dan breekt de oorlog uit: de Armeense bevolking wordt gedeporteerd en uitgemoord, terwijl de christenen worden behandeld als tweederangsburgers -- ze worden na de machtsovername van Atatürk verdreven naar Griekenland. Het idyllische overheerst in de eerste helft van het boek, daarna neemt de gruwel hand over hand toe. De Bernières maakt gebruik van verschillende vertelinstanties, zodat het boek opgebouwd wordt uit een kluwen van verhalen en personages.
Vogels zonder vleugels is een complexe roman, waarin de geschiedenis met het persoonlijke leven verweven wordt. Een soort Oorlog en vrede, zonder de ambitie Tolstoj naar de kroon te steken. Het beeld van de menselijke beperktheid en onvermogen waarnaar de titel verwijst, is van begin tot einde aanwezig: "Voor vogels mét vleugels verandert er niets; ze vliegen waar ze maar willen en ze weten niets van grenzen en ze maken maar heel even ruzie. Wij echter blijven beperkt tot de aarde, hoe vaak we ook naar een hoge plek klauteren en met onze armen wieken. Omdat we niet kunnen vliegen zijn we veroordeeld dingen te doen die niet bij ons passen. Omdat we geen vleugels hebben, worden we gedwongen tot worstelingen en weerzinwekkende dingen waarnaar we niet verlangden, en dan, na dat alles, verstrijken de jaren, de bergen worden vlakker, de dalen komen omhoog, de rivieren worden gestremd door zand en de kliffen vallen neer in zee". Het resultaat is een boeiend en gevoelig verhaal vol levensechte personages over religie en nationalisme, over macht en geweld, over de hoop en de menselijke veerkracht.
In de vijf romans die De Bernières gepubliceerd heeft, zijn duidelijk constanten te ontdekken. De auteur werkt dikwijls met contrasten, tegenstellingen: de kleine mens die vermalen wordt door de grote gebeurtenissen; de liefde tussen man en vrouw, de vriendschap en de onschuld van kinderen tegenover machtsmisbruik en oorlogsgeweld, vrijheidsdrang tegenover verdrukking. Of het decor Latijns-Amerika, Griekenland of Turkije is, het blijven de vaste gegevens van zijn breed opgezette verhalen. Sommigen zullen zich aan de omvang van zijn boeken en de woordenvloed ergeren, anderen zullen zich maar al te graag overgeven aan de magie van zijn verhaalkunst. [Geert Swaenepoel]
Redactie
Deze boeiende roman is een kroniek van de ondergang van het Ottomaanse Rijk en de geboorte van het moderne Turkije. Het verhaal speelt zich af in een kuststadje in Anatolië; bij aanvang, rond 1900, leven een etnische mix van Turken, Grieken, Armeniërs moslims en christenen hier vreedzaam bij elkaar. Maar de geschiedenis verandert het leven van de 'vogels zonder vleugels', de bewoners, volkomen. In afgrijselijk detail weerspiegelen de ruim honderd, soms zeer korte hoofdstukken, het einde van een vreedzame multiculturele samenleving, waar eerst de Armeense en later de Griekse minderheid worden gedeporteerd en vermoord buiten het zicht van de westerse wereld. Het verhaal over het leven en soms de dood van een groot aantal zeer verschillende personages (o.a. Iskander de pottenbakker, Philotei, een christelijk meisje legendarisch van schoonheid, de analfabete Karatavuk en Mehmetçik, vrienden vanaf hun jeugd, pater Kristoforos) wordt geflankeerd door 22 hoofdstukken die de klim naar macht beschrijven van de roemruchte Mustafa Kemal Atatürk. Met een uitvoerige en huiveringwekkende schildering van de slag bij Gallipoli. Een meeslepend en prachtig geschreven verhaal. Van de auteur verscheen onder meer de verfilmde bestseller 'Kapitein Corelli's mandoline'. Gebonden, vrij kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.