Het Tsjetsjeens labyrint
Anne Nivat
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Arbeiderspers, cop. 2004 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : NIVA |
31/12/2004
De Franse Ruslandcorrespondente Anne Nivat verwierf enkele jaren geleden bekendheid met Het Tsjetsjeense labyrint, een journalistiek ooggetuigenverslag van de oorlog in Tsjetsjenië. In Een wolkenkrabber in Moskou: Russen van nu pakt de journaliste het anders aan. Terwijl ze voor Het Tsjetsjeense labyrint haar leven meermaals op het spel zette door zich in Russisch-Tsjetsjeens oorlogsgebied te wagen, lijkt het actieterrein van haar tweede reportageboek een ware oase van peis en vree. De Moskouse wolkenkrabber uit de titel is een van de monumentale flatgebouwen die halfweg de 20e eeuw, onder impuls van Stalin, in de Russische hoofdstad werden opgetrokken. De archictectuur ervan wordt wel eens omschreven als stalinistische empirestijl: het gaat om bouwwerken met een uitgesproken verticale en ietwat piramidale structuur, waarvan de collonnades en verticale uitlopers versierd zijn met allerhande torentjes, kantelen en architectonische ornamenten.
De wolkenkrabber die Nivat in kaart brengt, is de oudste van de zeven 'suikertaarten' die over het Moskouse stadscentrum verspreid staan, en bevindt zich niet zo ver van het politieke hart van het land, het Kremlin. In de hoogdagen van het stalinisme gold het gebouwencomplex niet alleen als een van de grote bouwkundige prestigeprojecten van het regime, maar bood het ook een onderkomen aan de politieke, militaire en culturele elite van het land. In haar reportageboek benadert Nivat het gebouw en zijn huidige bewoners als een sui generis microkosmos die de belangrijkste politiek-economische en sociaal-culturele verschuivingen van de laatste vijftig jaar in de Russische samenleving weerspiegelt. Na een korte inleiding die de historiek van het gebouw schetst, gaat ze op gesprek bij tientallen mensen die thans in het gebouw werken of een van de talrijke vleugels bewonen. Door in te gaan op de persoonlijke -- vaak tragische -- lotgevallen van de bewoners en hun familieleden, ontstaat een veelzijdig en verbrokkeld beeld van een samenleving in volle transitie. Die heterogeniteit blijkt ook goed uit de sterk uiteenlopende politieke opvattingen van de bewoners: een nakomeling van KGB-man Felix Dzjerzjinski (die toevallig ook het ongeluk heeft met dezelfde naam door het leven te moeten gaan) woont er in de buurt van een bekend sovjetdissident als Vasili Aksjonov, fervente voorstanders van privatisering en liberalisering gaan in de bewonersraad in de clinch met hun ideologische opponenten... Het flatgebouw zit zelfs letterlijk gespleten tussen nostalgie en vernieuwing: een deel van de appartementen is opgekocht door buitenlandse 'expats' en rijke Russen die fenomenale bedragen investeren in de modernisering van wat ooit het symbool van het anti-kapitalisme was.
De sociologische dwarsdoorsnede die Nivat in haar gesprekken presenteert, laat de lezer echter op zijn honger zitten. Weinige interviewees weten in hun commentaren uit te stijgen boven hun persoonlijke besognes, en slechts in enkele gevallen (zoals bv. in het gesprek met artdirector Vasili Valerius) wordt een dieper inzicht geboden in hoe het begin 21e eeuw met Rusland gesteld is en hoe het nu verder moet. Ook Nivat zelf onthoudt zich, afgezien van enkele algemene conclusies op het eind van het boek, van verdere commentaar, zodat het uiteindelijk aan de lezer toekomt om de verschillende puzzelstukken bij elkaar te zoeken. Spijtig is ook het feit dat het illustratiemateriaal beperkt blijft tot slechts één foto van het gebouw (op de voorplat van het boek). Een plattegrond en wat extra fotomateriaal (bv. van de moderne designappartementen in enkele vleugels van het gebouw) hadden de lezer ongetwijfeld beter wegwijs kunnen maken in het architecturale en maatschappelijke labyrint dat Nivat in Een wolkenkrabber in Moskou schetst. [Kris Van Heuckelom]
Redactie
Aan de Ketellapperskade in Moskou staat een monumentaal, in (stalinistische) empirestijl gebouwd wolkenkrabbercomplex met in totaal zo'n achthonderd appartementen. Sinds 1952 wordt het bewoond door wetenschappers, schrijvers, hoge functionarissen van de geheime dienst, kunstenaars, de nieuwe rijken en andere vertegenwoordigers van de Russische elite. Auteur Konstantin Paustovskij (1892-1968) en primaballerina Galina Oelanova (1910-1998) van het Bolsjoj-theater hebben er gewoond, nu o.a. de auteur Vasili Aksjonov (Generaties van de winter). De Franse journaliste (1969), die er ook woont, beschrijft de geschiedenis van het complex en interviewde de huidige bewoners, soms nakomelingen van voormalige beroemde bewoners, over hun leven en verlangens. Via hun verhalen en herinneringen schetst ze een beeld van het dictatoriale Rusland en de overgang naar de democratie en geeft een fascinerend en boeiend inkijkje in de Russische samenleving. Nivat is correspondente in Moskou voor o.a. Libération en International Herald Tribune. Eerder schreef ze 'Het Tsjetsjeens labyrint'*, waarvoor zij de Prix Albert-Londres 2000 ontving. Foto van het gebouw op de omslag.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.