De middagvrouw
Julia Franck
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Wereldbibliotheek, cop. 2004 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : FRAN |
31/12/2004
Een gril van de recente geschiedenis wil dat de eens gehate dictatuur van de DDR na verloop van tijd voorwerp is geworden van heimwee: 'Ostalgie'. Aan zulke geschiedvervalsing doet Julia Franck (geb. Oost-Berlijn 1970), die als achtjarig kind met haar moeder en tweelingzus naar West-Duitsland verhuisde, niet mee. Evenmin echter aan de ophemeling van het vrije Westen die omstreeks de Wende 'bon ton' was. Afwisselend vanuit vier personages vertelt ze in Kampvuur hoe vluchtelingen uit het communistische Oosten eind jaren '70 in het kamp Berlijn-Marienfelde werden 'opgevangen'. Dat laatste woord suggereert een veilig vangnet, maar in de loop van de roman blijkt het meer en meer een valstrik die alle vrijheid verstikt. Zodra de jonge Nelly Senff met haar twee kinderen de Bornholmer Brücke overkomt, moet ze vernederende verhoren ondergaan, die peilen naar de motieven van haar vlucht. De agenten van de Amerikaanse geheime dienst hebben meer aandacht voor haar verleden dan voor haar toekomst. Een aantal hoofdstukken wordt verteld uit het perspectief van een van hen, John Bird. Verder is er de Poolse Krystyna Jablonowska, die met haar vader naar het Westen is gekomen in de hoop dat haar broer, die kanker heeft, daar beter kan worden behandeld. En ten slotte Hans Pischke, die er jaren gevangenis in de DDR heeft opzitten en weinig meer van het leven verwacht. In het kamp, waar de vluchtelingen dicht opeengepakt leven, kruisen hun levens elkaar, al worden ze nooit uit hun eenzaamheid verlost.
De auteur weet het bedrukkende bestaan in het vluchtelingenkamp op te roepen door haarfijn concrete handelingen en zintuiglijke gewaarwordingen te beschrijven. Daarin is Kampvuur het sterkst, minder in de politieke en filosofische overpeinzingen waarmee de handeling wordt gelardeerd. Die zijn -- in contrast daarmee -- wat schematisch en clichématig. "Is het je niet opgevallen dat we in een kamp wonen met een muur omheen, in een stad met een muur omheen, midden in een land met een muur omheen? Vind je soms dat hier binnen, in het binnenste van de muur, het gouden Westen is, de grote vrijheid?" Het boek moet het vooral hebben van het halve weten: Hoe kinderen vroegrijp het gedrag van de volwassenen gadeslaan en hoe terechte en ongegronde verdachtmakingen een eigen leven gaan leiden. Hoe men in het Westen in uitersten vervalt van pesterijen en gemaakte menslievendheid, en hoe schimmig de 'ware' motieven van menselijk handelen zijn. Kampvuur is overtuigender als verzameling korte verhalen dan als roman. De middelen die Julia Franck gebruikt om er een geheel van te maken (bv. het vaak gehoorde liedje 'Rivers of Babylon', de schakels tussen de hoofdstukken) komen nogal geforceerd over. Bij momenten wordt de lectuur taai, al kan dit deel zijn van de strategie van de schrijfster om de uitzichtloosheid van het verblijf in niemandsland voelbaar te maken. [Erik de Smedt]
Annemiek Buijs
Vierde roman van de oorspronkelijk Oost-Duitse auteur Franck [1970] van wie 'De gigolo' en 'Buiklanding' in het Nederlands vertaald zijn. Deze roman speelt zich af in vluchtelingenkamp Marienfelde in West-Berlijn aan het einde van de jaren zeventig. Hier worden vluchtelingen uit het communistische Oost-Europa opgevangen en gescreend door de Amerikaanse geheime dienst, in afwachting tot toelating tot het vrije Westen. De levens van vier hoofdpersonen komen samen in dit kamp. De joodse Nelly en haar twee jonge kinderen, de Poolse Krystyna, de spion Hans en de Amerikaanse CIA agent John Bird vertellen beurtelings over hun ervaringen. De roman zit knap in elkaar; door het steeds wisselende ik-perspectief ervaart de lezer het kampleven van verschillende kanten. Inhoudelijk is het een prachtig, ontroerend en vooral aangrijpend portret van mensen die om medische, sociale, humanitaire of psychische redenen vluchtten uit het voormalige Oostblok. Een aanrader voor liefhebbers van literaire romans en geïnteresseerden in de geschiedenis van Duitsland. Vrij kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.