De intellectuele verleiding : gevaarlijke ideeën in de politiek
Frits Bolkestein
Frits Bolkestein (Auteur), Derk Jan Eppink (Medewerker)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Lannoo, 2004 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 339.5 BOLK |
31/12/2004
Frits Bolkestein is een erudiete politicus-debater, die er een indrukwekkende carrière heeft opzitten: afkomstig uit het bedrijfsleven speelde hij vanaf de jaren '80 een leidende rol bij de Nederlandse liberalen. Als voorzitter leidde hij de VVD in 1994 en 1998 naar een klinkende verkiezingsoverwinning, om vanaf 1999 Europees Commissaris voor de interne markt, belastingzaken en de douane-unie te worden. Zijn overstap naar een Europees mandaat lag nochtans niet voor de hand: Bolkestein staat bekend als uiterst eurosceptisch, wat hij o.a. neerschreef in de publicatie Boren in hard hout uit 1998. Als bijna afscheidnemend Commissaris publiceert hij nu -- in samenwerking met zijn parlementair medewerker-journalist Derk-Jan Eppink -- het interviewboek De grenzen van Europa (ook in het Engels uitgegeven), waarin hij negen prominente Europese parlementsleden aan het woord laat: Pat Cox, Willy de Clercq, Lord Inglewood, Hans Modrow, Hans-Gert Pöttering, Michel Rocard, Jacques Santer, Mario Soares en Carlos Westendorp. De namen zijn politiek en geografisch afgewogen, maar twee criteria gaven de doorslag: het zijn allen figuren die een belangrijke rol hebben gespeeld op nationaal vlak én ze hebben een uitgesproken visie op de toekomst van de Europese integratie. De gesprekken -- in vlotte interviewvorm uitgeschreven -- hebben hun eigen dynamiek en zitten in een niet al te strak keurslijf. Uiteraard komen bepaalde thema's steeds terug, zoals de eigen politieke carrière, de geografische en politieke grenzen van Europa, de nieuwe Europese Grondwet, de wenselijkheid van de Turkse toetreding... Sommige gesprekken overstijgen echter het onderwerp en groeien uit tot machtige tijdsdocumenten vol persoonlijke ontboezemingen: de marxist Modrow over zijn carrière in de DDR, de Franse socialist Rocard over mei '68 en zijn moeilijke relatie met Mitterrand, de Luxemburger Santer over zijn bewogen aanstelling tot voorzitter van de Europese Commissie, de Portugese ex-president Soares over de strijd tegen de Salazar-dictatuur... In een inleidend hoofdstuk synthetiseert Bolkestein hun standpunten over Europa en schrijft hij zelf op zeer heldere wijze zijn Europese ideeën neer, die dwars tegen zowat alle opvattingen van de Europese federalist Dehaene, maar ook tegen bv. het VLD-standpunt, ingaan. Voor Bolkestein staan twee realiteiten voorop. Ten eerste kan de Europese Unie nooit een federatie worden waarin de lidstaten de rol van deelstaten krijgen toebedeeld. Een Europese federatie van 25 of meer lidstaten is een mythe: "Als een federatie op het niveau van België niet lukt, lukt het met de Benelux ook niet, al helemaal niet met de zes oprichters van de Unie, laat staan met straks 25 landen". Ten tweede zal Europa militair en politiek altijd een regionale macht blijven. Die twee uitgangspunten betekenen niet het einde van Europa, maar een beperking van wat de Europese Unie kan/moet doen: "Wij moeten niet streven naar een kern-Europa in de vorm van een voorhoede maar naar een Europa van kerntaken". Bolkestein ziet slechts drie kerntaken: het wegnemen van belemmeringen voor het onderlinge economische verkeer, het aanpakken van grensoverschrijdende problemen als criminaliteit en grensbewaking en het benutten van schaalvoordelen, bv. in de landbouw- en handelspolitiek. Europa heeft geen taak op het vlak van sociaal en buitenlands beleid. Het cohesie- en structuurfondsenbeleid schiet aan zijn doel voorbij. Daaraan koppelt hij ook andere discussiepunten zoals het subsidiariteitsbeginsel, de werking van de Europese instellingen na de uitbreiding, de legitimatiecrisis van Europa bij de bevolking en de toetreding van Turkije. Over dat laatste onderwerp ontstond na het verschijnen van dit boek een hele rel, omdat Bolkestein als EU-commissaris ingaat tegen de in 1999 in Helsinki gemaakte afspraken, waar Turkije werd gepromoveerd tot kandidaat-lidstaat. Volgens Bolkestein zou Turkije beter een bufferstaat buiten de Europese Unie blijven als bescherming tegen Irak, Iran en Syrië. Hij maakt de analogie met Moldavië, Wit-Rusland en Oekraïne, die dan ook lid zouden moeten kunnen worden. In dat geval wordt Europa niet meer dan een veredelde douane-unie. Zolang Bolkestein in de politiek actief blijft, zal hij voor controverse en polemiek zorgen, maar steeds op niveau en getuigend van groot inzicht. De grenzen van Europa is een waardig Europees testament van een van Nederlands allerbelangrijkste naoorlogse politici. [Gunter Bousset]
Dr. B.J.S. Hoetjes
De auteur, Nederlands Eurocommissaris en VVD-politicus, voerde samen met zijn journalist-medewerker D.J. Eppink gesprekken met negen prominente EU-politici uit België, Luxemburg, Duitsland, Groot-Brittannië, Frankrijk, Spanje en Portugal. Onderwerp: de ambities, perspectieven en beperkingen van de EU. De visie van Bolkestein wordt in een inleidend hoofdstuk weergegeven: Eurosceptisch van toon, maar minder helder dan gesuggereerd ('schaalvoordelen benutten', 'grensoverschrijdende problemen aanpakken'). Ook worden feiten en wenselijkheden nogal door elkaar gehaald - weinig inspiratie/visie. Toch: prettig leesbaar, interessant en informatief. Geschikt voor een breed, maatschappelijk geïnteresseerd publiek.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.