Tekens tot liefde
Jan Kjaerstad
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Geus, cop. 2004 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : KJAE |
31/12/2004
Het kloeke De ontdekker is het sluitstuk van de overweldigende trilogie waar Jan Kjaerstad jaren aan werkte. Die trilogie (orig. publicaties resp. 1993, 1996 en 1999) is een reeks van biografische verhalen over de fictieve tv-persoonlijkheid Jonas Wergeland, die gevierd wordt omwille van de innoverende serie 'Denk groot'. De televisiemaker valt van zijn troon wanneer hij beschuldigd wordt van de moord op zijn vrouw. De cruciale vragen in de trilogie zijn: Wat is een individu? Wat is een mens? Hoe kunnen we hem, haar of onszelf bevatten, en kunnen we dat ooit wel? Niet verwonderlijk zijn de biografieën tegenstrijdig, en geschreven door verschillende auteurs: De Verleider roemt de energie en creativiteit van Wergeland, De Veroveraar toont zijn egocentrisme en zwakke karakter en De ontdekker portretteert hem als een onvermoeibare zoeker naar identiteit en een levensdoel. De idee dat een persoon een 'netwerk van uien' is, en niet die ene ui waarvan je de rokken kunt pellen in een biografie, beheerst de trilogie. Ook de idee dat er in elk leven wel één gebeurtenis of oorzaak aan te wijzen valt voor de vorming van een identiteit, wordt radicaal afgewezen. De romans beperken zich echter niet tot deze biografische en existentiële vragen, ze zijn een lawine van verhalen, omvat in complexe kaderverhalen en voorzien van een overvloedige beeldspraak en met de nodige metafictionele commentaar. Een belangrijk subthema is dat van de identiteit van de Noorse natie, een kwestie die gespiegeld wordt aan het hoofdthema.
In De Ontdekker ontmoeten we Wergeland terwijl hij deelneemt aan een onderzoeksproject dat de natuurlijke en sociale geschiedenis van de Sognefjor, de grootste fjord van Noorwegen, in een multimediale vorm wil vastleggen. De bergtoppen waarop hij uitkijkt omschrijft hij als orgelpijpen. Via de 'orgel'-associatie opent Kjaerstad zijn achronologische kaderverhalen wanneer er een flashback volgt naar de vader-orgelist van Wergeland en nog een naar de begrafenis van die vader, waarbij Jonas het orgel bespeelt. Zo tuimelt de roman verder tussen verschillende tijdniveaus uit het rijkgevulde leven van Wergeland, met ditmaal opvallend veel scènes uit zijn jeugd.
Aan de fjordexpeditie neemt ook zijn dochter deel -- zij is trouwens de voornaamste verteller -- en er duiken nog meer familieleden op, alsook vertellers uit de vorige boeken van de trilogie. Dit lost alvast een aantal raadsels over de status van de vorige boeken op. Voor de eerste maal komt ook Wergeland zelf aan het woord, en krijgen we meer inzicht in zijn raadselachtige identiteit, of liever -- want definitieve antwoorden zijn onmogelijk in deze postmoderne fictieve biografie --, hoe Wergeland een nieuwe, positieve weg vindt naar een andere identiteit en verhouding met zijn geliefden. De ontdekker is ook een ontwikkelingsroman. Doorheen de wirwar van verhalen over Wergelands jeugd en carrière kunnen we zijn ontdekking en tevens onvermogen i.v.m. denken en liefde volgen. In dit boek blijkt hoezeer de ode aan de verbeelding die Wergelands eigenzinnige tv-serie is, samenhangt met de ode aan het denken en herdenken dat het leven van Wergeland is.
Kjaerstad volhardt in zijn postmoderne biografieproject, maar De ontdekker is evenwichtiger opgebouwd dan de vorige delen -- iets wat de Noorse critici ook waardeerden (het boek werd bekroond met de prestigieuze, panscandinavische Noorse Raadprijs 2001). Dit laatste deel van de trilogie dient niet enkel het stimuleren van complexiteit en vragen stellen, het biedt tevens een alomvattend perspectief op de trilogie, waarbij een aantal puzzels opgelost worden. Hoewel het boek nog steeds tjokvol feiten, revelerende momenten, gedachtegangen, zijsprongen enz. zit, komt het hoofdthema duidelijk naar voren. De overdaad blijft, zowel in het grote aantal gebeurtenissen en beschrijvingen als in het exalteren van ideëen, gebaren en gevoelens, maar die veelheid is nu eenmaal de kern van Kjaerstads literaire project. [Chris Bulcaen]
G. Brandorff
Derde deel van de monumentale trilogie van de Noorse schrijver (1953) over de fictieve Noorse televisiepersoonlijkheid Jonas Wergeland, na 'De verleider' en 'De veroveraar'*. De lezer ontmoet de held na zijn vrijlating uit de gevangenis, waar hij een aantal jaren voor de vermeende moord op zijn vrouw doorbracht. Jonas wordt nu toegevoegd aan een onderzoeksteam dat de langste fjord van de wereld, de Noorse Sognefjord, in kaart moet brengen. Terwijl tijdens de tocht geschiedenis, cultuur, natuur, mensen en steden onderwerp van studie en onderzoek zijn, heeft Jonas de tijd om zijn eigen levensgeschiedenis de revue te laten passeren. Deze innerlijke, associatieve reis voert Jonas langs de buitengewone plaatsen, bijzondere mensen en groteske en erotische gebeurtenissen die zijn existentie bepaalden. Was hij niet de geniale persoonlijkheid die dankzij zijn 'magische penis' een verzamelaar van vrouwen werd en met zijn camera de gehele Noorse natie bespeelde? Tijdens deze reis doet Jonas de onthutsende ontdekking van zijn werkelijke existentie. Kjærstad is een groot verteller. Hij schetst in een uitdagende, de geest tot zwaar maar genotvol werk aanzettende wijze een uitstekend en prikkelend tijdsbeeld van de (post)moderne westerse mens. Grote klasse. Gebonden; kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.