Handboek voor de koning
Robert Senelle (Auteur), Emiel Clement (Auteur), Edgard Van de Velde (Auteur)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt magazijn
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Lannoo, 2004 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 393.33 SENE |
Besprekingen
31/12/2004
De 85-jarige professor-emeritus en grondwetspecialist Robert Senelle publiceert samen met politicoloog Miel Clement en met constitutionalist Edgard van de Velde een Handboek voor de koning -- plechtig opgedragen Aan Zijne Majesteit Albert II Koning der Belgen -- of een praktische handleiding in "hoe overleef ik als koning een land in ontbinding". De auteurs vertrekken van de paradoxale stelling dat een erfelijke parlementaire monarchie de facto democratischer werkt dan een republiek met een door het volk verkozen president. De persoonlijke macht van de bij erfopvolging zetelende koning is in een parlementaire monarchie uiterst beperkt. De politieke verantwoordelijkheid ligt immers volledig bij de regering, samengesteld uit partijen, die verschillende filosofische en politieke gedachtestromingen vertegenwoordigen. Presidenten zijn democratisch gelegitimeerd, maar vormen een personificatie van de staatsmacht met verregaande persoonlijke bevoegdheden. De auteurs verwijzen naar het Amerikaanse model, waar de president geen rekening moet houden met de politieke besluitvorming in de regering. Hij vertrekt als de emanatie van één politieke partij en moet in de loop van zijn ambtstermijn die partijpolitieke band overstijgen en zich gaandeweg ontpoppen tot staatshoofd van de hele natie. In een parlementaire monarchie daarentegen functioneert de koning steeds als een neutrale, matigende en harmoniërende macht.
Nadat de roep van vele Vlaamse politici naar een republikeinse staatsvorm zo deskundig is gecounterd, gaan de auteurs diep in op de scharnier- en pijnpunten in de spannende vierhoeksverhouding koning-regering-parlement-bevolking. Twaalf thema's komen aan bod: het functioneren van België als parlementaire monarchie tijdens de periode 1831-1951, het concept "de onmogelijkheid tot regeren" (cf. Boudewijn en de abortuskwestie), de grenzen van de koninklijke macht (Le roi règne en ne gouverne pas), de rol van de koning bij het ontslag en de samenstelling van de regering, de koning als bevelhebber van het leger, de koning en het Belgische buitenlandse beleid, de Afrika-politiek van het paleis, de troonsopvolging, de kroonraad, het geld van de koning, de Koninklijke Schenking en het kabinet van de koning.
De auteurs huldigen een gestroomlijnde en integrale aanpak. Eerst wordt het onderwerp juridisch, historisch en politicologisch gedissecteerd met gebruikmaking van alle mogelijke bronnen: wetgeving, rechtspraak, rechtsleer, getuigenissen van de politieke hoofdrolspelers, politieke essays, historische traktaten... Soms is die multidisciplinaire aanpak erg interessant, maar op sommige (neven)thema's wordt dan weer te uitputtend ingegaan. Als praktisch naslagwerk is Handboek voor de koning in ieder geval uiterst bruikbaar, met een indrukwekkend eindnotenapparaat, een bibliografie en een namen- en zakenregister. Anderzijds bevat het boek hier en daar ook wat slordigheden: zo wordt in de analyse van de "stakende PS-ministers" in 1981 Mark Eyskens verwisseld met zijn vader Gaston.
Na de analyse volgen per hoofdstuk steeds een aantal "krachtlijnen", die kunnen worden opgevat als rechtstreekse raadgevingen aan de koning. Samengevat komen ze hier op neer: besef steeds dat het parlement boven het paleis staat, schuif morele bezwaren opzij (cf. abortuskwestie), zorg ervoor dat de hele koninklijke familie drietalig is, schaf de Kroonraad af, haal de prinsen weg uit de Senaat en objectiveer het dotatiesysteem. Die al bij al zeer brave voorstellen worden echter overtroefd door de voornaamste raad aan de koning, die in het slothoofdstuk van het boek wordt geformuleerd: "Het zou een historische fout van de monarchie zijn niet bij te dragen tot de verdere verfijning van de staatshervorming en de verdere omvorming van het land tot een echt federaal staatsbestel... Alleen de afschaffing van Gemeenschappen en Gewesten en hun vervanging door deelstaten met een zeer ruime autonomie kan de politieke toekomst van het federale Koninkrijk België veilig stellen". Bij de presentatie van het boek in de Kamer voegde Senelle er nog aan toe dat hij vier deelstaten ziet: een Vlaamse, een Waalse, een Brusselse en een Duitstalige. Het valt erg te betreuren dat dit revolutionaire voorstel in het boek helemaal niet wordt uitgewerkt. [Gunter Bousset]
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.