Othello
William Shakespeare
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Bezige Bij, 2004 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : KOMR |
31/12/2004
Feit is dat na (her)lezing van Verwoest Arcadië en het vermakelijke Demonen van vorig jaar Hercules wat tegenvalt. In een interview met Johan Vandenbroucke in 'De Morgen' verklaart de jarige zijn recentste boek als een allegorie over de condition humaine: "Het is allemaal een beetje verstild opgeschreven, hoewel het in een ontzettende aanval van woede is geschreven. Woede over de mens en zijn gigantische weigering ook maar één seconde na te denken over zijn eigen ontoereikendheid, zijn eigen tekortkomingen." Het is een wat gemakkelijk in te schieten voorzet, maar in Hercules lijkt Komrij gebotst te zijn op die eigen tekortkomingen. De meester-vermommer schept zijn antiheld Tim-(metje) losjes naar de mythische held Hercules, die in opdracht van de koning van Mykene, Eurystheus, 12 bovenmenselijke opdrachten diende uit te voeren. Van de Griekse halfgod maakt de schrijver een naïef, zichzelf overschattend kneusje, dat vooral volhardt in het presenteren van zijn mislukkingen als overwinningen: "Hoe sukkels zich redden uit benarde situaties, situaties die de sukkels zelf hebben veroorzaakt en nog eens extra verpest, daarover gaat ieder verhaal." Dat zorgt af en toe voor groteske passages, zoals die waarin Tim zich op safari met bejaarde dames ontpopt tot een stuntel die met pijl en boog geen leeuw maar een minuscuul vogeltje heroïsch de dood injaagt. In navolging van de Griekse overlevering verschalkt hij daarna een veelkoppig monster, dat in Komrijs irreële en duistere setting de gedaante aanneemt van een massa "simpele mensen [...] die naar een leider verlangen [...]". "Er ontwikkelt zich een fiere en woedende strijd die waarachtig iets meer verbeeldt dan alleen moordzucht, blikkering van staal en bloed. Het is allemaal zo sacraal, het valt nauwelijks te begrijpen, zo sacraal is het", laat de verteller ons weten. Maar het gevecht dat volgt vermag niet te boeien. Evenmin als Tims allegorische maar weinig verhelderende aanvaring met een zwijn. Ook de Augiasstal, de Amazones, de Kretenzische stier en de onderwereld krijgen met Tim te maken. De verschillende betekenislagen (waaronder gelogen biografische waarheden en de mythologie) en de sporadische rake, mooie en welluidende observaties, kunnen het verhaal en het leesplezier echter niet redden. Daarvoor is het verhaal een te mager vehikel en verzwelgt het soms een beetje onder zijn eigen ernst en woordenkramerij. Van de zelfverklaarde vitale pessimist hadden we, zeker na Demonen, meer verwacht. Komrijs bekend en beproefd recept werkt in Hercules niet echt, al probeert hij de lezer in de slotalinea nog wel te overtuigen: "De list is om het verval rijping te noemen, de zwerver held, de ruïne schoonheid, de eeuwige achteruitgang vooruitgang en alles wat mislukt geschiedenis. Het gaat erom onze mislukkingen te presenteren als overwinningen." [Jan Bettens]
Drs. Cees van der Pluijm
"Hercules" neemt in Komrijs wonderlijk veelzijdige oeuvre een bijzondere plaats in. In twaalf verhalen worden de mythologische heldendaden van Hercules in onze tijd overgedaan door de anti-held Tim. Nu eens zijn de verhalen zeer concreet, dan weer raadselachtig qua taal en handeling. Tim is een Elckerlyc, en Komrijs "Hercules" wordt zo een parodie op de moderne samenleving, de mens die zich almachtig waant en zich onderdompelt in zelfbedrog bij de "uitdagingen" die hij aangaat, de kicks die hij zoekt. De taal van de verhalen is zeer poëtisch, vaak archaïsch, vol verwijzingen, en rijk aan betekenis. De allegorie mag van deze tijd zijn, taal en verteltrant lijken een archaïsme, ook wat de verzorging en de eruditie betreft. "Hercules" is een intrigerend, uitdagend boek dat zijn rijkdommen bij herlezing verveelvoudigd prijsgeeft. Gebonden; vrij kleine maar ruim gezette druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.