De maagd Marino : roman
Yves Petry
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Bezige Bij, 2003 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : PETR |
Jeroen de Preter
ob/kt/15 o
Yves Petry
De laatste woorden van Leo Wekeman
De Bezige Bij, Amsterdam, 256 p., 18,50 euro.
Als het waar is dat goede schrijvers onder meer te herkennen zijn aan een meer dan gemiddeld ontwikkeld inlevings- of voorstellingsvermogen, dan is Yves Petry een héle goede schrijver. Petry's nieuwe roman speelt zich voor een belangrijk deel af op de redactie van De Stem, een kwaliteitskrant met een progressief imago. De schrijver, een wiskundige en filosoof, heeft bij mijn weten nooit op de redactie van zo'n krant gewerkt, maar dat is uit deze roman beslist niet af te leiden. Goed, het beeld dat hij van de journalistieke praktijk schetst, is bij momenten karikaturaal, maar de karikatuur is wel raak. Om één sterk voorbeeld te noemen: geen enkele collega heeft mij ooit zo precies kunnen navertellen hoe teleurstellend en inhoudelijk oninteressant een interview met een groot kanon in de regel wel is. "Uiteraard herkende ik zijn gezicht", denkt Petry's journalist na een interview met de president van de Verenigde Staten. "Maar de echte president was voor mij een elektronisch beeld. Hij bestond uit stralende pixels en ontleende zijn scherpte, kleur en glans aan de kwaliteit van mijn tv-toestel. Dit fletse schepsel hier van vlees en bloed leek me eerder zijn doordeweekse, weinig indrukwekkende tweelingbroertje te zijn dat het zelf nooit erg ver had geschopt in het leven maar bij deze gelegenheid de president van Amerika mocht spelen."
Inlevingsvermogen is duidelijk een van de grote troeven van Petry, en daar lijkt hij zich ook goed van bewust. In De laatste woorden van Leo Wekeman laat hij in vijf hoofdstukken vier ik-personages aan het woord, en telkens weer valt op hoe goed de schrijver erin geslaagd is om zich in hun vier totaal andere gedachtewerelden te verplaatsen.
Dat laatste geldt in het bijzonder voor de eerste en laatste ik die in deze roman aan het woord komt, het hoofdpersonage Leo Wekeman, een 35-jarige journalist die van de ene op de andere dag verlaten wordt door zijn vrouw. Het vertrek van zijn Eva lijkt deze Wekeman aanvankelijk nauwelijks te deren; eenzaam, liefde- en opwindingsloos was zijn bestaan trouwens ook al toen hij nog aan haar zijde leefde. Maar dan maakt de jonge god Xavier Kingston zijn entree op de redactie. Als een soort kruising tussen Christus en de Übermensch slaat hij zonder het zelf te willen iedereen op de werkvloer murw, chef buitenland Karel Schurmans niet het minst. Zo duidt Schurmans niet de 'Amerika-deskundige' Wekeman, maar wel Kingston aan als de geknipte man voor het exclusieve interview met de Amerikaanse president. Wekeman voelt zich uiteraard gepasseerd, in de kont geneukt zou je zelfs kunnen zeggen, als het niet precies dat was wat Wekeman van Kingston wil. "Om weer mezelf te kunnen worden", denkt Wekeman onder meer, "moest ik de man bezitten door wie ik bezeten was. Waar hij is, moet ik worden."
Het lot van de journalist Wekeman lijkt dan al bezegeld. Om Kingston te helpen bij de voorbereiding van het interview, nodigt Wekeman hem uit voor een babbel in zijn flat. Daar doet hij een slaapmiddel in diens whisky, zodat hij niet enkel ongehinderd zijn zaad over de zo vereerde concurrent kan uitstorten, maar de volgende dag ook zijn plaats kan innemen als interviewer. Oog in oog met de president krijgt Wekeman evenwel te kampen met het Gilles de la Tourette-syndroom. "Ik geef het niet graag toe", getuigt hij later, "maar ik vrees dat ik in een vlaag van machteloosheid met verdraaide ogen en geklauwde handen rauwkeels hijgend een denkbeeldige fallus heb staan afrukken. Een onstuitbare stroom van grimassen en kreten, vele beschavingen ver buiten het gebruikelijke repertoire vallend, voer door me heen."
Wekeman wordt ontslagen, de diepste depressie wenkt, maar door god en klein pierken verlaten raakt hij wel vervuld van een nieuw verlangen: het verlangen niemand te zijn. "Daarin", redeneert Wekeman, "ligt je onsterfelijkheid. De mate waarin je tijdens je persoonlijke leven bent opgehouden te bestaan. Zo probeerde ik mijn verlatenheid te verlichten: door haar te laten aansluiten bij een verlatenheid op universele schaal."
Wekeman is niet het enige personage dat in deze roman uitgebreid mag filosoferen of fantaseren over seks, seksuele identiteit, liefde en de zin of de onzin van het bestaan. Er is ook Karel Schurmans, de chef die de mening is toegedaan dat je intiemste verlangens - Kingston als Christus aan het kruis genageld op kop - er zijn om onvervuld te blijven. Uiteraard is er ook Kingston zelf, de jonge god die in die mate aanbeden wordt dat zijn visie op de liefde op het eerste gezicht volstrekt cynisch is geworden. En ten slotte is er ook nog Eva, Wekemans vrouw die zich na haar vertrek even lijkt te gaan bekeren tot een feministe van de harde lijn, maar ten lange leste tot de conclusie komt dat het hele bestaan maar op één manier ingevuld kan worden. "Vroeg of laat heeft iedereen kinderen", zegt ze als ze op een grijze dag weer gewoon in Wekemans huiskamer verschijnt. "En als je ze niet hebt in de eigenlijke zin, dan heb je ze wel in een oneigenlijke zin. Dan ben je zelf een kind gebleven, of heb je van je partner, als die er is, er eentje gemaakt. (...) Geef mij dan maar een echt kind."
En zo hebben aan het eind van het boek de vier belangrijkste personages ruimschoots de tijd en de ruimte gekregen om hun vaak duistere kijk op het leven te ontvouwen. In dit vaak oeverloze gefilosofeer ligt zonder meer de zwakte van de roman. Petry is een erg goede, bij momenten zelfs briljante verteller met veel oog voor betekenisvolle details. Eens zo jammer is het dan dat hij zijn ideeën niet vaker in de vorm van concrete, voor zichzelf sprekende gebeurtenissen heeft gegoten, in plaats van vrijblijvende theorieën. Mij zou het niet eens verbazen mocht Petry zich van die tekortkoming bewust zijn. Allicht bewust zelfkritisch en in elk geval erg geestig is Petry als hij na een lang betoog van Wekeman over de onmogelijkheid om niemand te zijn, plots diens ex laat binnenkomen. "'Ah, daar ben je!', riep ze vriendelijk toen ze me in de woonkamer op de sofa zag liggen. 'Inderdaad, ja. Dat kan ik niet ontkennen...', mompelde ik."
Yves Petry laat zijn personages uitgebreid filosoferen en fantaseren over seks, seksuele identiteit,
liefde en de zin of de onzin van het bestaan.
John Vervoort
ob/kt/01 o
Het gegeven van de roman is eenvoudig. De Amerikaanse president komt op bezoek en wil wel geïnterviewd worden. Op een krantenredactie azen een paar journalisten op deze unieke kans. Hoewel het verhaal een paar niet onaardige wendingen en een onverwacht einde bevat, is De laatste woorden van Leo Wekeman vooral een ideeënroman. Daarbij laten verschillende personages in hun eigen vertelstijl hun licht schijnen op de grote levensvragen rond seksualiteit, de liefde, de dood, religie en kunst. Talloos zijn de gevleugelde zinnen die je aan het denken zetten. Toch is dit geen zwaarwichtige roman, want Petry's stijl is lichtvoetig en accuraat. Yves Petry: ,,Het idee voor het verhaal kwam toen ik een jaar of wat geleden een interview van Greet De Keyser met George Bush zag. Die ontmoeting mocht een paar minuten duren en werd gepresenteerd als een belangrijk nieuwsfeit. De machtigste man van de wereld had het zich verwaardigd om een journaliste van het nietige België te ontvangen. Ik heb geen ervaring met krantenredacties, maar ik kon mij de naijver en de jaloezie wel voorstellen.''
De tijd stilzetten Uw roman bulkt van de reflecties over de grote menselijke thema's. Hoe ambitieus bent u?
,,Ik ben fulltime schrijver. Dat heeft nogal wat consequenties. Ik heb er mijn leven op ingericht. Ik krijg een werkbeurs, maar ik moet sober leven. Ik heb geen nine-to-five job en ik hoef niet elk jaar naar Benidorm. Maar je kan het ook anders zien: kiezen voor deze manier van leven is tegelijk een goed alibi om al die dingen niét te moeten doen. Ik ben nogal eerzuchtig wanneer het op schrijven aankomt. Het gaat niet om geld of om het winnen van een literaire prijs, alhoewel ik dat niet zou afslaan.'' Waar gaat het dan wel om?
,,Schrijven is voor mij een manier om de tijd stil te zetten. Ik wil de ruimte scheppen om op een diepgaande manier te reflecteren over het leven. Het is een manier om enige orde aan te brengen in de chaos die het leven is. Tegelijk wil ik ook wat tegengewicht bieden voor al de oppervlakkigheid die ons omringt. De literatuur is uitermate geschikt om daartegen een dam op te werpen. Literatuur moet in de diepte gaan. Ze moet fundamentele vragen durven stellen, de dingen scherp willen stellen. Ik hou van schrijvers die compromisloos op de grote levensvragen willen ingaan. Niet om een oplossing aan te bieden, maar om ze uit te diepen, om ze proberen te nuanceren. Ik denk aan Nabokov, Beckett of Musil. Ik lees eigenlijk alleen maar topliteratuur.'' Geniet u van het schrijven?
,,Ik kan genieten wanneer ik in mijn ogen een mooie zin of een geslaagde passage heb geschreven. Ik zou mijn schrijfsels in de schuif kunnen laten liggen, maar ik matig mij aan dat ik de mensen iets te vertellen heb. Niet door ze eenduidige antwoorden aan te bieden, maar door de vragen scherp te stellen. Ik wil niks aanklagen of kapot analyseren. Ik wil geen wetenschappelijke of filosofische studies schrijven. De schrijvers die ik daarnet als voorbeeld noemde, zetten niet alles op de boodschap, maar hebben ook grondig nagedacht over de vorm die ze daaraan wilden geven. Dat wil ik ook proberen. Daarom heb ik voor de roman gekozen. Daar zijn stijl en structuur minstens even belangrijk als de inhoud.''
Geen zonderling Uw roman bulkt van de intrigerende ideeën rond seksualiteit, relaties, religie en nog veel meer. Daarover wil u grondig nadenken.
,,Het zijn toch de dingen die ons leven bepalen? In deze roman heb ik gepoogd om na te gaan hoe de mens een eigen identiteit probeert te construeren. Maar die constructie houdt zelden lang stand. De centrale vraag is in hoeverre je meester bent over je eigen bestaan. De personages in deze roman proberen zich allemaal staande te houden in hun zoektocht naar hun eigen kern. Sommigen gaan daaraan ten onder omdat ze elke concessie weigeren, of omdat ze de confrontatie met zichzelf en de anderen niet aankunnen. Anderen passen zich naadloos aan.'' U bent filosoof en fulltime schrijver. Bent u zelf iemand die weigert om concessies te doen tot meerdere eer en glorie van de kunst?
,,Ik ben geen zonderling, als u dat bedoelt. Ik wil wel het recht om mijn leven op mijn manier uit te bouwen. Ik leef in Leuven, een stad waar mijn keuzes wel gewaardeerd worden. Velen hier hebben gestudeerd, zijn bezig met kunst en literatuur. Weet u, eigenlijk heb ik altijd een soort heerser willen worden. Niet in de politieke of zelfs maatschappelijke zin, daar heb ik geen ambitie voor. Maar ik wil wel de heerser zijn over mijn eigen ideeën en gevoelens. De literatuur helpt me om dat vorm te geven. Om mezelf vorm te geven.''
Yves Petry: ,,Schrijven helpt mij om mezelf vorm te geven''
QUOTE
,,De centrale vraag is in hoever je meester bent over je eigen bestaan''
Frank Hellemans
ob/kt/22 o
Yves Petry (°1967) heeft een voorliefde voor losers die het niet meer de moeite vinden om hun mislukking voor zich te houden. Pas wanneer ze tot dat louterend besluit zijn gekomen, gunt de schrijver zijn hoofdpersonage een blik op mogelijke verlossing. In
De laatste woorden van Leo Wekeman, Petry's derde roman, is het niet anders. Maar de tocht naar verlossing van deze weke, nieuwe man wordt wel erg baldadig door Petry geënsceneerd. Hij spaart niets en niemand en laat zijn sarcastische tirades over de verwrongen seksualiteit van de mens de vrije loop.
Wekeman, de vijfendertigjarige antiheld in Petry's (com)passieverhaal, is een journalist die voor een kwaliteitskrant werkt. Net nu hij de president van Amerika zou kunnen interviewen, krijgt een andere journalist het privilege om de machtigste man ter wereld te ontmoeten. Wekemans leven stort in. Zijn vrouw verlaat hem en hij voelt zich eigenaardig genoeg seksueel aangetrokken tot zijn concurrent. Petry trekt alle sluizen van zijn barok verteltalent open om allerlei hondsbrutale scènes rond hetero-, homo- en biseksualiteit te verzinnen. Immers, aldus protagonist Wekeman: 'Ik geloofde niet meer in een betere wereld zolang er lui als ikzelf in rondliepen.' Ook de poezen komen letterlijk aan hun gerief. Zo bont heeft Petry het nog nooit gemaakt in zijn sardonisch gehinnik over de menselijke conditie. Na een finale uitbarsting van Wekeman tegenover de Amerikaanse president - officiële diagnose: Wekeman lijdt aan het scheldsyndroom van Gilles de la Tourette - en een definitief ontslag bij de krant, wordt Wekeman gered. Petry schreef een uitzinnig oratorium voor vier stemmen (Wekeman, zijn vrouw, zijn concurrent en zijn chef) waarin ieder om beurt aan het woord komt. Het leven en de werken van de zondaar die Wekeman is, staan echter centraal. Ontferm u over hem!
Yves Petry, 'De laatste woorden van Leo Wekeman', De Bezige Bij, Antwerpen/Amsterdam, 256 blz., 18,50 euro..
31/12/2004
De roman De laatste woorden van Leo Wekeman gaat in de eerste plaats over verlies. De 35-jarige Leo Wekeman ziet als het ware alles waarvoor hij zich in zijn leven tot hiertoe heeft ingezet, door de vingers glippen: zijn vrouw Eva verlaat hem na vijf haar huwelijk, op de redactie van de krant 'De Stem' wordt hem het interview met de Amerikaanse president niet gegund, ook al is hij de zogezegde Amerika-specialist, en wordt de voorkeur gegeven aan de nieuwbakken Xavier Kingston. Met de komst van Kingston, die een vorm van 'smetteloze perfectie' uitstraalt, gaat Wekeman zelfs aan zijn seksuele identiteit twijfelen. De manier waarop hij zich tot de man aangetrokken voelt, doet bij hem de vraag rijzen of hij niet in wezen homoseksueel is. In die toestand van bijna volledige vertwijfeling voert Wekeman zijn rivaal Kingston dronken. Zo kan hij toch zelf de president gaan interviewen, maar het interview gaat volledig de mist in; Wekeman wordt afgevoerd door de veiligheidsdiensten en wordt ontslagen.
Yves Petry heeft dit relaas van en over een mislukkeling handig opgebouwd: twee hoofdstukken over Wekeman omkaderen de drie binnendelen, waarin achtereenvolgens Wekemans vrouw, zijn chef op de redactie en zijn (vermeende) rivaal Kingston, worden belicht. Zo komt de 'waarheid', als die er al is in zijn absolute betekenis, in een caleidoscopisch en alles omvattend geheel aan bod. Dan blijkt ook dat de hele roman in wezen om de liefde gaat: hoe mensen ermee omgaan, hoe zij in de relatie tot de andere zichzelf pogen waar te maken of op zijn minst zichzelf pogen te blijven, zeker waar het de seksuele component ervan betreft: "Niet in staat het ondefinieerbare te verdragen, willen ze hun seksualiteit zo snel mogelijk onderbrengen in een herkenbare categorie". Petry beschrijft dit alles binnen een vlotlezend en overtuigend verhaal. [Jooris Van Hulle]
Jan van Bergen en Henegouwen
Na "Het jaar van de man" ('99) en "Gods eigen muziek" ('01) is dit de derde roman van de Vlaamse schrijver Yves Petry (1967). Journalist Leo Wekeman moet vaststellen dat hij na het vertrek van zijn vrouw Eva de greep op zijn leven verliest. Met de komst van een nieuwe collega Kingston staat ook op de krant zijn positie als Amerika-deskundige op het spel. Wanneer Wekeman verliefd wordt op Kingston, een bloedmooie man die iedereen om zijn vingers weet te winden, trekt hij bovendien zijn eigen seksuele identiteit in twijfel. Zelfs de lichtpuntjes aan het eind van de roman illustreren in feite Wekemans ontreddering. Petry is een talentvol auteur, wiens boeken steeds met lof zijn onthaald door de pers. Met deze moderne zedenschets bewijst hij opnieuw zijn talent, dat tot uiting komt in een sterke eigen stijl en een onnavolgbare humor. Paperback; kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.