Atlas van het dialect in Vlaanderen
Johan De Caluwe
Veronique De Tier (Redacteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Stichting Nederlandse Dialecten, 2003 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : TAALKUNDE : NEDERLANDS 847 TIER |
31/12/2003
'Tètietatutè'. 'Ielen, öllie ieleu oelen al?', 'Deu de deu deu'. Vreemde talen? Nee, dit zijn bijzondere zinnetjes in Nederlandse dialecten die gebruikt worden om een bepaald dialect te karakteriseren en/of beschimpen, ze betekenen resp. 'het is tijd dat het uit is' (Kortrijks), 'Jullie, oliën jullie je al?' (Twents), 'door de deur door' (Brussels). Dit soort zinnetjes wordt vooral door niet-sprekers van dat dialect geuit ("In het volgende dorp, dáár wordt raar gesproken."), soms verwijzen sprekers ermee naar hun eigen dialect. De karakteriseringen komen voor als versjes, raadsels, opvallende allitererende taalconstructies (zoals de zinnetjes hierboven), soms zelfs een enkel woord. Het zijn bijna altijd klanken waarmee gespot wordt, sporadisch een keer met woorden of grammatica (bv. spot met voornaamwoorden, 'dat is 't land van de kik en de gie', wordt over het West-Zeeuws-Vlaams gezegd). De spot wordt soms ten top gedreven door hyperdialectisme, het overdrijven van bepaalde kenmerken zodat de betekenis niet meteen duidelijk is (bv. het Zeelands 'lèmekettalanka', 'laat maar, ik heb het allang al'). Het overdrijven kan ook tot fouten aanleiding geven. Zo kennen Stellingwervers het zinnetje ''k kin 't Fries sprutsje net lutsje' ('Ik kan het Fries spreken niet laten'), waarbij gespot wordt met het zelfbewustzijn van Fries-sprekenden en met de Friese klank -tsj-. Maar in het Fries is 'spreken' 'sprekke' en laten 'litte'.
Nederlandse en Belgische dialectologen noteren al lang dit soort zinnetjes. Ter herinnering van een belangrijk artikel van A. Weijnen uit 1961, wijdde de Stichting Nederlandse Dialecten haar jaarlijkse dialectendag aan dit onderwerp. Na drie inleidende artikelen over de taalkundige en folkloristische aspecten van de spotzinnetjes, volgen 15 bijdrages die de Nederlandse dialectgebieden van noord (Friesland) naar zuid (Frans-Vlaanderen) overlopen. Een grote variatie van dialecten die een groot en verscheiden thesaurus van spotzinnetjes oplevert. Elk dialectgebied heeft zo zijn eigen karakterisering, maar sommige zinnetje komen vrij algemeen voor (bv. ''n ondje op 'n okje' over de h-loze gebieden in Nederland, of het 'mi aa ka'-versje in Belgisch Limburg en Brabant). In zekere zin is dit boek ook een museaal werk, nu de dialecten zo snel veranderen en verdwijnen. Het is een beetje jammer dat dit taalfenomeen niet wat ruimer gekaderd wordt, door bv. een verwijzing naar de perceptuele dialactologie of de studie van (volkse) metataal, maar uiteindelijk is dit een zeer vermakelijk boek dat ook als boeiende inleiding tot de dialectologie van het Nederlands kan dienen. [Chris Bulcaen]
Drs. J. Posthumus
Deze bundel, uitgebracht op de tweejaarlijkse dialectendag te Middelburg, bevat de teksten van de daar gehouden plenaire lezingen plus een vijftiental bijdragen van dialectkenners in het Nederlandse taalgebied. Dit zevende deeltje uit de serie heeft als onderwerp het bewustzijn van dialectverschil, zoals dat onder andere blijkt uit in omloop zijnde spreuken en zinnetjes waarmee afwijkend taalgebruik van andere, meestal naburige dialectsprekers wordt gekarakteriseerd. Met die zinnetjes als uitgangspunt noemen de verschillende auteurs de opvallende kenmerken waarmee het door hun besproken dialect zich onderscheidt van andermans spraak. De gebieden die onder de loep worden genomen omvatten alle Nederlandse provincies en een zestal Belgische regio's. De bundel, die zich in bevattelijke taal richt tot alle in dialect geïnteresseerden, besluit met een geactualiseerde lijst van publicaties en adressen op het gebied van de Nederlandse dialectologie. Paperback; kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.