Wat zoudt gij zonder 't vrouwvolk zijn : een geschiedenis van het feminisme in België
Monika Triest
Monika Triest (Auteur), Lou Gils (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Van Halewyck, 2002 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 912.4 TRIE |
31/12/2003
Over het nut, de mogelijkheden en de valkuilen van een bewust 'vrouwelijke' benadering van de geschiedenis is al heel wat inkt gevloeid, maar feit is dat Monika Triest -- die eerder twee boeken met uitgesproken genderthema's publiceerde -- er in slaagt op een wetenschappelijk verantwoorde én toegankelijke wijze een boeiend onderwerp aan de man te brengen.
Triest en Gils hebben zelf geen origineel archiefonderzoek verricht; secundaire literatuur, uitgegeven bronnenmateriaal en het elektronische netwerk van de Duitse Hexenforschung vormen hun historische databank. Naast geschreven documenten hebben ze overvloedig gebruik gemaakt van iconografisch materiaal, zoals hout- en kopergravures, tekeningen, schilderijen... die op een schroomvolle wijze worden geïnterpreteerd. De aanwezigheid van de vele afbeeldingen in de publicatie is essentieel voor een goed en levendig begrip van de materie.
Met de duivel naar bed heeft een voor de hand liggende structuur. In een inleidend hoofdstuk wordt het maatschappelijke kader van de Vroeg-Moderne Zuidelijke Nederlanden geschetst en wordt cijfermateriaal gegeven. Het eerste hoofdstuk onderzoekt het ontstaan en de grond van de heksenprocessen. Daarbij wordt het terminologisch onderscheid gemaakt tussen toverij, hekserij en magie. Er is ook aandacht voor de sociale positie van de betrokken vrouwen en voor de ondervertegenwoordiging van mannelijke heksen. Het tweede hoofdstuk behandelt de rol van de Kerk bij de heksenprocessen, het derde hoofdstuk de rol van de Staat. Het smeuïge slothoofdstuk gaat over de relatie sekse-seks-heksenvervolgingen. Uiteindelijk komen de auteurs tot de volgende centrale stelling "voor verder onderzoek en interpretatie": "In de Vroeg-Moderne Tijd konden gewone vrouwen worden vervolgd als heksen omdat hun buren hen ervan verdachten schadelijke praktijken toe te passen op mens en vee en omdat de civiele overheid hen beschuldigde van seks met de duivel. Met de duivel naar bed gaan en met hem een pact tekenen leidde tot de vuurdood. Mannen konden worden vervolgd om dezelfde reden, zij het dan dat zij minder kans maakten op de brandstapel te eindigen. Mannen die de vuurdood kregen als heksen behoorden meestal tot de klasse voor wie de brandstapel diende als een eindfase in lokale economische, politieke of kerkelijke conflicten. Mannen speelden bovendien eerder een rol als heksenmeesters, aanwijzers van heksen, als magici of als onttovenaars."
De kracht van Met de duivel naar bed ligt in de toegankelijkheid van de overvloedige informatie, het compilatorisch vermogen met verwerking van de recentste internationale onderzoeksgegevens, de prettig geschreven verhalen en anekdotes, de vlot geargumenteerde weerlegging van een aantal mythes. Kortom: het is een goed inleidend overzicht voor een breed publiek met een zekere historische interesse. Anderzijds bevat de publicatie geen echt nieuwe informatie, worden geen grenzen verlegd en zijn de interpretaties van een haast ondraaglijke lichtheid. De pogingen om lessen uit het verleden te trekken zijn geforceerd. De auteurs willen niet alleen de stereotiepe beeldvorming corrigeren, maar "ook vermijden dat een dergelijke waanzin zich ooit in de toekomst zou herhalen". Daartoe worden in de nabeschouwingen vijf verhalen verteld over vrouwen die in een recent verleden slachtoffer waren van vooroordelen en bekrompenheid. De relevantie voor het hedendaagse, geseculariseerde, geëmancipeerde, verstedelijkte Vlaanderen lijkt uiterst beperkt. Me dunkt dat er op dit ogenblik dringendere problemen aan de orde zijn. [Gunter Bousset]
Dr. L.C. van de Pol
Van de 15e tot de 17e eeuw zijn in Europa vele duizenden personen als heksen verbrand. Dit boek gaat over de heksenvervolgingen speciaal in de Zuidelijke Nederlanden, met als speciale vragen waarom vooral vrouwen hiervan het slachtoffer waren, wie verantwoordelijk was voor de vervolging en waarom de vervolging in het ene gebied veel erger was dan in het andere. Dit zijn oude vragen, waarover al zeer veel is geschreven. De auteurs laten vele aspecten de revue passeren, en leggen daarbij de nadruk op de negatieve opinie over vrouwen in het algemeen, in combinatie met het zwartmaken van bepaalde vrouwen door buurtgenoten. In het slothoofdstuk trekken ze de lijn door naar roddel en verdachtmaking in onze tijd. De auteurs, waarvan een een bekend historica, baseren zich niet op eigen onderzoek, maar geven in korte secties historische gevallen, achtergronden, theorieën en verklaringen. Zo komt er veel aan de orde, maar op fragmentarische en anekdotische wijze. Geen voetnoten en register, wel een bibliografie en mooie illustraties in zwart-wit. Het boek is ook verder mooi uitgegeven. Over heksenvervolgingen is al veel geschreven, dit is als overzicht aardig, wel erg gericht op België. Voor een algemeen, in vrouwengeschiedenis geïnteresseerd publiek.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.