Bezette kust : leven in de schaduw van de Atlantikwall
Aline Sax
Hannelore Vandebroek (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Universitaire Pers, 2002 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 318.4 VAND |
31/12/2003
Vrouwenarbeid was in de naoorlogse periode in België een grotendeels onzichtbaar probleem, waarover relatief weinig gediscussieerd of geschreven werd. Hannelore Vandebroek heeft zich in haar licentiaatsverhandeling niet tevreden gesteld met het analyseren van invloedrijke katholieke tijdschriften, maar schetst het hele conceptuele en maatschappelijke kader waarin het concept 'arbeid' en 'vrouwenarbeid' zich heeft ontwikkeld in de naoorlogse periode. Op die manier wil ze zichzelf en de lezers behoeden voor verkeerde interpretaties van teksten.
De eerste hoofdstukken gaan over de cultuur in de jaren '50, over opvattingen inzake gezin, arbeid, kostwinner, huisvrouw. Het zal geen verrassing zijn te vernemen dat de concepten 'mens' en 'man' mekaar dekten, precies zoals arbeider vanzelfsprekend een mannelijke arbeider was. Om dit aan te tonen verdiept de auteur zich in alle mogelijke materiaal, zoals woordenboeken, encyclopedieën, traktaten, boeken, waarbij het werk van Nabor de Volder (1946) extra aandacht krijgt. Zelfs studiedagen en congressen van katholieke organisaties worden uitgebreid besproken. In tegenstelling met wat de auteur beweert, is haar aanpak niet echt vernieuwend: de link die ze legt tussen arbeid-gezin-gender, en de studie van het discours errond, zijn al zo oud als de feministische beweging zelf.
Het is een grotendeels beschrijvend betoog geworden over de opvattingen over vrouwenarbeid in zes christelijk geïnspireerde tijdschriften, drie Franstalige en drie Nederlandstalige: 'De Gids op Maatschappelijk Gebied', de 'Christelijke Werkgever', 'Universitas' (KU Leuven), 'Bulletin de l'Institut de Recherches Economiques et Sociales' (BIRES), 'Revue Générale Belge' en 'La Revue Nouvelle', tijdschriften die niet rechtstreeks verbonden waren met een politieke partij. Wanneer ze raakt aan de kern van haar onderzoek, de analyse van de tijdschriften, besluit de auteur dat, ondanks hier en daar verschuivingen in het discours over vrouw en vrouwenarbeid, de dominante boodschap was "de arbeider is een man, gehuwd, huisvader, gezinshoofd en kostwinner. Arbeid was voor mannen altijd normaal, voor vrouwen altijd een uitzondering, ook in de manier waarop taal werd gebruikt". Vandebroek lijkt de tijdschriften meer te gebruiken als aanleiding om een heel tijdperk te beschrijven dan om een diepgaande genderanalyse van tekst weer te geven. Zo krijgen we bv. de hele Belgische wetgeving, die beperkingen oplegde aan gehuwde vrouwen, vooral aan gehuwde werkloze vrouwen. De hoofdstukken over de minder gekende middenstandsvrouwen, thuisarbeidsters, huispersoneel en bedienden, zijn dan wel weer een nuttige aanvulling. Bijzonder nuttig is haar kritisch gebruik van arbeidsstatistieken uit de periode van haar studie.
Het boek is interessant als algemene inleiding in het Belgische naoorlogse politieke denken en handelen, maar dan zou een verkorte versie wel handiger zijn geweest. Er is wel een lacune te vinden in de afwezigheid van strijd en strijdbaarheid van werkende vrouwen, en het discours hierrond. De katholieke intellectuele elite kan toch niet totaal voorbijgegaan zijn aan de vele bedrijfsacties en stakingen die vrouwen in die periode organiseerden om hun recht op arbeid en hun recht op volwaardige arbeid en loon, te verkrijgen. Of heeft zij ook deze strijd totaal onzichtbaar gemaakt? Dat is een vraag waarop de auteur jammer genoeg geen antwoord geeft. [Monika Triest]
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.