Verschoven stad : een jeugd in Berlijn
Günter De Bruyn
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Arbeiderspers, cop. 2002 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : BRUY |
31/12/2002
Veertig jaar is het tweede deel van Günter de Bruyns autobiografie. Met die onderneming was de gelauwerde en gerespecteerde DDR-auteur in '86 begonnen, wat in 1992 resulteerde in een eerste deel Verschoven stad. Een jeugd in Berlijn (Privé-domein 189). Daarvan herinner ik me vooral de milde en sprekende karakter- en situatietekeningen. De veertig jaar waarvan sprake liggen tussen de oprichting en de fluwelen tengravedraging van de DDR. Daarmee zijn we direct bij een eerste rode draad in De Bruyns memoires: hij koppelt zijn relaas vast aan het bestaan van de arbeiders- en boerenstaat. Of liever: die staat dringt zich aan zijn bestaan op. Hoewel De Bruyns bestrevingen er steeds op gericht waren om zich afzijdig te houden, slagen machthebbers en hun literatuurbureaucratische paladijnen steeds weer erin het zelfgekozen cordon sanitaire van de auteur te doorbreken. Ook hier blijkt weer hoe doortrapt de autoriteiten waren als het ging om schrijvers in gewetensnood te brengen middels privileges zoals reizen naar het Westen en prijsuitreikingen. Tegen wil en dank ziet De Bruyn elke keer weer hoe hij in het buitenland in een staatsvertegenwoordigersrol wordt gedrongen. Daarbij neemt hij in de gelederen van zijn generatiegenoten eigenlijk een bijzondere positie in. Zoals bekend stonden vele DDR-auteurs vrij positief tegenover het socialisme als principe en verschilden ze onderling alleen in hun mate van afkeer voor het "reëel bestaande socialisme". Niet zo De Bruyn, die van meet af aan met weerzin ziet hoe zijn staat onder het mom van het socialisme tot alweer een nieuwe dictatuur verwordt. Die visie komt bv. naar voren bij zijn beschrijvingen van zijn omgang met directe oversten in de bibliotheek, bij de oprichting van de Muur in '61, bij het schrijven van zijn niet partij-ideologische boek over Jean Paul. Alleen al deze selectie ontwikkelingen in de DDR-geschiedenis gezien door een dissidente bril maakt Veertig jaar meer dan lezenswaard. Maar De Bruyn wil geen geschiedschrijver zijn. Minstens even belangrijk is De Bruyns tweede rode draad: zijn karakter- en situatischetsen. Geïnteresseerd, soms lichtjes geamuseerd, zelden bitter kijkt hij naar zichzelf. Het valt trouwens op hoe eerlijk zijn beschouwingen daarbij zijn. Vaak woelt hij, met de Stasi-dossiers in de hand, in verdrongen herinneringen en stelt hij tot zijn schaamte vast dat hij de zaken voor zichzelf toch positiever had onthouden. Daarnaast worden kleine luiden uit de DDR-bureaucratie, vrienden, collega's weer in het leven geroepen, op een manier die bij mijn weten alleen door Canetti's driedelige autobiografie overtroffen wordt. Als dit geen klassieker in zijn genre wordt, dan zal het zeker niet aan de kwaliteit van het werk liggen. Uitmuntend. [Kris Lauwerys]
G.J. Verrips
Na veertig jaar onder het Oost-Duitse communistische bewind te zijn blijven leven, eerst als bibliothecaris in Berlijn, later als schrijver, stelt de auteur (1926) vast: 'De gevangenis en het verlies van mijn vaderland zijn me bespaard gebleven, evenals het prijsgeven van jezelf, waarbij je niet alleen het vermogen om zelfstandig te denken verliest, maar het niet eens meer mist.' In dit deel van zijn openhartige autobiografie, het vervolg op 'Verschoven stad'*, streeft hij ernaar onvervalste beelden te geven van het culturele leven in de DDR en zijn persoonlijke ervaringen daarin. Het leidt tot een kritisch zelfonderzoek met veel aandacht voor zijn 'training om ik te zeggen' en om fictie niet te gebruiken om feiten te verbergen. Hij is de laatste tijd in Duitsland onderscheiden voor zijn 'taal zonder arrogantie' en zijn 'eerlijkheid als arbeidsmoraal'. Interessanter en verhelderender dan de meeste publicaties over schrijvers in de DDR. Kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.